WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:05.840
El-hamdü lillâhi rabbi'l-âlemîn. Hamden kesîran tayyiben mübâreken fîh.

00:00:06.520 --> 00:00:13.560
Alâ külli hâlin ve fî külli hîn. Kemâ yenbağî li-celâli vechihî ve li-azîmi sultânih.

00:00:13.560 --> 00:00:19.600
Ve's-salâtu ve's-selâmu alâ hayra halkıhî seyyidinâ Muhammedin ve âlihi ve sahbihî

00:00:19.640 --> 00:00:21.960
 ve men tebiahû bi-ihsânin ecmaîn.

00:00:22.720 --> 00:00:28.120
Emma ba'd.  Aziz ve muhterem kardeşlerim!  Allah cümlenizden razı olsun.

00:00:28.840 --> 00:00:37.240
Dünya ve âhiretin hayırlarına ve saadetine cümlenizi sevdiklerimizle beraber nail eylesin.

00:00:37.480 --> 00:00:40.520
İki cihanda aziz ve bahtiyar olun.

00:00:42.120 --> 00:00:49.280
Tabakâtü's-sûfiyye isimli güzel, ciddi bir eserin sayfalarını okuyoruz.

00:00:49.400 --> 00:00:55.200
Büyük alimlerin hayatlarını ve sözlerini öğreniyoruz.

00:00:56.920 --> 00:01:03.960
149. sayfada Ebû Türâb en-Nahşebî'nin hayatı ve sözleri üzerinde bulunuyoruz.

00:01:04.000 --> 00:01:12.800
 Bu bittikten sonra sûfîlerin birinci tabakası, ilk sûfîler, meşhur,

00:01:13.520 --> 00:01:19.800
sıradaki insanların birinci tabakası tamam olacak ki ikinci tabakaya gelinecek. 

00:01:19.120 --> 00:01:22.240
149. Sayfanın onuncu paragrafında,

00:01:22.240 --> 00:01:29.360
önümüzde sayfanın başındaki altıncı rivayetin rivayet zinciri var:

00:01:29.400 --> 00:01:35.280
Müllif Ebû Nâsır; "Abdullah b. Ali'den işittim." diyor.

00:01:35.320 --> 00:01:38.760
O da Ali b. Hüseyin'den işittiğini söylüyor.

00:01:38.760 --> 00:01:44.520
Ebû Türâb şöyle dedi diye bu kanaldan kendisine bilginin geldiğini bildirmiş.

00:01:44.560 --> 00:01:50.240
Aşağıya kadar aynı râvilerle gelenleri sıralamış.

00:01:50.240 --> 00:01:56.840
Bu onuncu rivayette aynı râvilerin rivayeti müellifine kadar gelmiş.

00:01:57.800 --> 00:02:02.720
En son râvi, Ali b. Hüseyin dedi ki;Ve kâle Ebû Türâbi.

00:02:01.760 --> 00:02:05.760
"Ebû Türâb en-Nahşebî bir de şu sözü söyledi:"

00:02:05.880 --> 00:02:12.520
el-Fakîrü kûtühû mâ vecede ve libâsühû mâ setera ve meskenühû haysü nezel.

00:02:12.640 --> 00:02:26.760
Bu kitap sûfîleri, tasavvuf erbabını anlatıyor.Arapça'da sûfîlere ne isim veriliyor?

00:02:26.800 --> 00:02:32.600
Eğer sûfîlerin başı ise hocası ise şeyh deniliyor.

00:02:33.000 --> 00:02:41.880
O şeyhe bağlı ise Farsça'da derviş deniliyor, Arapça'da fakir deniliyor.

00:02:43.000 --> 00:02:46.800
Dervişin Arapça'sı fakir.

00:02:46.240 --> 00:02:49.120
 Fakir "bir şeye muhtaç olan kimse" demek.

00:02:50.760 --> 00:02:55.840
Entümü'l-fukarâü ila'l-lâhi va'l-lâhu hüve'l-ğaniyyü'l-hamîd.

00:02:55.840 --> 00:03:00.520
âyet-i kerîmesinde bu mânayı çok açık görüyoruz. 

00:03:00.560 --> 00:03:05.520
Entümü'l-fukarâü ila'l-lâh. "Ey müslümanlar, ey insanlar!

00:03:05.560 --> 00:03:10.880
Allah'a muhtaç olanlar sizlersiniz; Allah size muhtaç değil."

00:03:10.920 --> 00:03:14.960
Allah sizin ibadetinize muhtaç değil, Allah âlemlerden müstağni.

00:03:15.000 --> 00:03:16.280
O yaratıcı.

00:03:16.320 --> 00:03:25.920
İyi müslüman olduğunuz, iyi ibadet yaptığınız; namaz kıldığınız, hayır yaptığınız zaman siz Allah'a bir şey kazandırmıyorsunuz.

00:03:26.400 --> 00:03:31.400
Siz Allah'ın kullarısınız; sizin O'na bir fayda sağlamanız mümkün değil.

00:03:31.400 --> 00:03:36.960
Onlara Allah'ın ihtiyacı yok, sizin ihtiyacınız var; muhtaç olan sizsiniz.

00:03:36.960 --> 00:03:43.760
Allah'ın lütfuna, yaratmasına rahmetine, rızkına muhtaçsınız.

00:03:43.960 --> 00:03:49.560
Her bakımdan her halinizle Allah'ın sizi kayırması, kollaması

00:03:49.600 --> 00:03:52.800
ve yardım etmesine, yaratmasına muhtaçsınız. 

00:03:52.960 --> 00:03:55.240
Her konuda neler yaratıyor?

00:03:55.280 --> 00:03:58.880
Sizin yaşamanızın devam etmesi o kadar mühim olay ki

00:03:59.000 --> 00:04:03.920
sizin bir nefeslik hayatınız için

00:04:03.960 --> 00:04:09.920
Allahu Teâlâ hazretleri neler yaratıyor, ne olaylar meydana geliyor da siz yaşıyorsunuz;

00:04:09.920 --> 00:04:16.360
 bunu doktorlar bilir. Vücudun fonksiyonlarını, insanın nasıl yaşadığını bilen insanlar bilir.

00:04:16.400 --> 00:04:19.280
 Ne kadar muazzam, kompleks bir olaydır.

00:04:19.280 --> 00:04:26.880
İnsan yaşıyor ama bir nefeste, o yaşamada Allah'ın sayısız lütufları var.

00:04:26.920 --> 00:04:28.280
Binlerce öyle lütfları var.

00:04:28.480 --> 00:04:38.400
Allah'ın havasına muhtacız; Allah'ın vereceği sıhhate, gıdaya, ışığa muhtacız.

00:04:38.400 --> 00:04:47.400
Hava olmasa ölürüz, gıda olmasa ölürüz. Uzuvlarımız vazifelerini muntazaman yapmazsa ölürüz.

00:04:47.440 --> 00:04:53.440
 Biri aksasa olmuyor. Yemesek ölüyoruz.

00:04:54.560 --> 00:05:06.760
Yesek, yediğimizin fazlasının dışarıya çıkması aksasa hastalanıyoruz, böyle devam etse ölüyoruz. İdrarını yapamıyor.

00:05:06.880 --> 00:05:10.840
Bir gün durur, iki gün durur; ölür.

00:05:10.920 --> 00:05:20.800
İdrarını yapamıyor veyahut idrarını süzme mekanizması, böbrekler çalışmıyorsa o adam ölür, yaşayamaz.

00:05:20.160 --> 00:05:28.480
Biz her an O'na muhtacız.el-Fakîr ila'l-lâh. "Allah'a muhtacız. Her kul Allah'a muhtaç."

00:05:28.560 --> 00:05:35.840
Biz fakiri bir de "başkasının sadakasına, yardımına muhtaç" insanlar için kullanıyoruz.

00:05:35.920 --> 00:05:47.760
Kapıya gelmiş olan dilenciye de fakir diyoruz. Dervişler bu sıfatı almışlardır.

00:05:47.640 --> 00:05:55.560
Hatta biz de tevazuan ne diyoruz? "Ben fakir, âciz nâçiz kardeşiniz" diyoruz.

00:05:55.680 --> 00:05:59.280
Kendimizden bahsederken bile bazen bu kelimeyi kullanıyoruz.

00:05:59.400 --> 00:06:03.920
Osmanlı'dan, dedelerimizden kalma centilmenlik nişanesi olarak;

00:06:04.800 --> 00:06:09.720
"ben fakir kardeşiniz" diyoruz veya "bendeniz" diyoruz. "Bende" de "köle" demek aslında.

00:06:09.840 --> 00:06:18.920
"Hürriyeti birisine bağlı kimse" demek.Hâsılı fakir, "derviş" mânasına geliyor.

00:06:21.400 --> 00:06:25.880
Arapça'da öteki manası da kullanılır ama bir mânası da derviş.

00:06:26.000 --> 00:06:33.960
Hani Türkçe'de de bazı kelimler vardır, birkaç mânası vardır. Biz onları ayırırız.

00:06:34.000 --> 00:06:38.280
"Burada o mânaya kullanılmamış, şu mânaya kullanılmış." diye bunları biz ayırıyoruz. 

00:06:38.520 --> 00:06:46.840
Mesela Lübnan'da Arab'ın birisi; "Siz Arapları sevmiyorsunuz." dedi.

00:06:47.360 --> 00:06:52.800
Tabi öyle bir şey yok. Arapları severiz. Niye sevmeyelim; müslüman kardeşimiz.

00:06:52.840 --> 00:07:01.480
Ayrıca da "Peygamber Efendimiz'in soyundan" diye özel olarak hürmet ederiz.

00:07:01.800 --> 00:07:07.160
"Yok" dedi "Sevmezsiniz. Ben İstanbul'a geldim, biliyorum.

00:07:07.400 --> 00:07:12.560
Eminönü'nde Yenicami'nin yanında alışveriş yapıyordum,

00:07:14.400 --> 00:07:20.240
satışı yapan dükkan sahibi, manav yanındaki köpeğe "arap arap" diye sesleniyordu." 

00:07:21.160 --> 00:07:31.840
Adamın dediği doğru. Rengi siyah köpeğe, siyah şeylere biz arap deriz.

00:07:31.960 --> 00:07:35.200
"Siyah" manasına kullanıyoruz yoksa biz Arapları sevmediğimizden değil.

00:07:35.320 --> 00:07:37.640
Köpeğin rengi siyahtır. Ama doğru değil.

00:07:37.720 --> 00:07:44.280
Ben o sözden anladım. Lafları da usturuplu kullanmak lazım. Hani bir böcek var adına "Kara Fatma" diyoruz.

00:07:44.320 --> 00:07:48.560
Böcek kara tamam da, niye "kara Fatma" diyorsun? Fatma adını yakıştırıyorsun.

00:07:48.720 --> 00:07:51.200
Köpeğe niye Arap adını veriyorsun?

00:07:51.400 --> 00:07:57.520
Hakikaten yanlış ama biz orada Arab'ı kötülemeyi düşünmüyoruz.

00:07:57.640 --> 00:08:03.240
"Esmer yani bir arap kadın geldi." diyoruz. Vücudu esmer, "arap halayık" diyoruz.

00:08:03.240 --> 00:08:06.280
Belki kadının Araplıkla hiç ilişkisi yok.

00:08:06.320 --> 00:08:10.760
Afrika'nın bilmem neresinden gelmiş. Arapların ırkıyla zerre kadar ilgisi yok.

00:08:10.920 --> 00:08:15.360
Siyah mânasına kullanılıyor. Kelimelerin çeşitli mânaları var. 

00:08:16.840 --> 00:08:25.400
Mesela ben diyoruz yüzünde "ben" var. O bir leke demektir.

00:08:25.440 --> 00:08:27.160
Deride siyah bir lekedir.

00:08:27.160 --> 00:08:32.960
Bir de "ben" var, malum. Bir, dokuz yüz doksan dokuzdan sonra gelen bin var;

00:08:33.120 --> 00:08:38.480
bir de emir olan otomobile "bin", ata "bin" ifadelerinde geçen fiil olan "bin" var.

00:08:38.520 --> 00:08:40.800
Kelimeler başka başka mânalarda kullanılabilir.

00:08:40.840 --> 00:08:47.920
Lügatler bir kelimenin anlamını yazarken "birinci mânası, ikinci mânası, üçüncü mânası" diye diğer kullanımlarını da bildirir.

00:08:48.400 --> 00:08:53.840
Arapça'da "fakir" kelimesinin bir mânası neymiş? "Onun bunun sadakasına muhtaç insan" demekmiş.

00:08:53.960 --> 00:09:01.000
İkinci özel mânası da "derviş, bir şeyhe müntesip" demek.

00:09:01.800 --> 00:09:08.800
Adam köşkü, kaşanesi olan bir zengin de olabilir. Gidiyor bir şeyhe mürid oluyor;

00:09:08.800 --> 00:09:21.400
onun fakiri, fukarası oluyor. "O şeyhin, zât-ı muhteremin fukarası" oluyor.

00:09:21.800 --> 00:09:26.880
Ne fakiri yahu! Senin gibi fukarâ görülmüş mü? Köşkün var, malın mülkün var.

00:09:27.000 --> 00:09:33.680
Hatta sultan Ahmet şu Sultanahmet camiini yaptıran padişah,

00:09:33.720 --> 00:09:35.800
Aziz Mahmud-ı Hüdayî'nin dervişi olmuş.

00:09:35.800 --> 00:09:43.760
Padişah ama gitmiş Aziz Mahmud-ı Hüdayî'nin fakiri, dervişi olmuş. 

00:09:44.400 --> 00:09:46.400
Dervişler niye bu sıfatı almış?

00:09:46.560 --> 00:09:58.960
İnsanın zenginliği ve varlığı, sahip olduğu şeyler,

00:09:59.000 --> 00:10:06.560
 mameleki, malik olduğu şeyler insana gurur, kibir verir.

00:10:06.720 --> 00:10:19.440
Adam zenginse yürüyüşü değişik olur. Zengin mi; konuşması, tavrı değişik olur.

00:10:20.200 --> 00:10:27.760
Biraz da iyi bir eğitim görmemişse kırıcı olur.

00:10:27.760 --> 00:10:28.600
Neden?

00:10:28.640 --> 00:10:35.160
"Parası var." diye tafrasından, çalımından, kurumundan yanına yaklaşılmaz.

00:10:35.200 --> 00:10:38.400
Kimseyi beğenmez, kimseyle yemek yemez, yanına biri oturduğu zaman

00:10:39.120 --> 00:10:44.560
onun oturmasından sakınır bilmem ne... E ne oluyorsun, ne yapalım!

00:10:46.280 --> 00:10:50.800
Zenginlik bazen insanlarda huy bozuklukları, davranış bozuklukları

00:10:50.800 --> 00:10:59.240
hazımsızlıklar veyahut hoş olmayan şeyler yapabiliyor.  Başka? İlim.

00:10:59.360 --> 00:11:06.520
Adamın ilmi var, müktesebatı var, varlığı var; tamam o da kibirli.

00:11:07.200 --> 00:11:10.760
Onu beğenmez, bunu beğenmez; onu tenkit eder, bunu tenkit eder.

00:11:11.000 --> 00:11:18.160
Dünyada iyi bir adam yokmuş; beyefendi beğenmez. Herkese bir kusur bulur.

00:11:18.680 --> 00:11:25.680
Birisi yanında birisini methetse batırır çıkarır; "O adam şöyledir, bu böyledir." Neden?

00:11:25.680 --> 00:11:35.280
Çünkü ilmi var, ilmi onu konuşturuyor, kendisinin üstünlüğünü gizli gizli anlattırmak istiyor.

00:11:35.280 --> 00:11:42.760
"Ben onun iyi olmadığını anlayabiliyorum, ben iyiyim." demek istiyor, kendini beğeniyor.

00:11:42.760 --> 00:11:52.760
İlmi de ona bir nahvet, gurur veriyor. Malı da gurur veriyor. Veyahut da nesi varsa o.

00:11:52.760 --> 00:12:01.240
İnsanın bir şeyi, varlığı oldu mu elindeki varlıklar onun iyi ahlâklı,

00:12:01.240 --> 00:12:06.640
Allah'ın sevdiği iyi bir kul olmasına mâni oluyor, engel oluyor. Kibir veriyor, gurur veriyor.

00:12:06.640 --> 00:12:11.320
Onun için 'Vücudüke zemnün' demişler. 

00:12:11.320 --> 00:12:21.280
İnsanın kendisinde bir varlık görmesi, kendisini başkalarından daha üstün

00:12:21.400 --> 00:12:28.480
görmesine yol açtığından yanlış olduğunu beyan etmişler. Fakir, derviş ne yapacak?

00:12:28.560 --> 00:12:37.480
Varlıklarından da geçecek. Varsa bile varlıklarının tesirini üzerinden atacak. 

00:12:37.480 --> 00:12:42.640
Nelerden geçecek? Çok şeylerden geçecek de kısaca söylemek gerekirse;

00:12:42.640 --> 00:12:50.480
Terk-i dünyâ, "Dünyadan geçecek." birTerk-i ukbâ, "Ukbadan geçecek." iki 

00:12:50.480 --> 00:12:55.920
Terk-i hestî yani terk-i vücûd, "Varlığından geçecek." üç 

00:12:56.720 --> 00:13:03.680
Terk-i terk, "Bütün bunlardan vazgeçtiğini de hatırından silecek."

00:13:03.880 --> 00:13:07.000
Bunlardan da geçecek, çünkü onlardan da kibir gelir.

00:13:07.320 --> 00:13:13.600
Bir adam hakikaten zenginse, zenginliğinin tesirinden kendini kurtarabilmişse,

00:13:13.680 --> 00:13:20.760
hakikaten alimse alimliğin ters tesirinden kendisini kurtarabilmişse,

00:13:20.840 --> 00:13:26.960
hakikaten ibadet ehli bir insansa ibadetin kibrinden, gururundan kendini kurtarabilmişse

00:13:27.400 --> 00:13:37.920
tamam dünyayı, ahireti terk edebilmiş, varlığından geçebilmişse bundan dolayı da kibir olabilir.

00:13:37.920 --> 00:13:44.200
"Ben ne adamım ya! Bu kadar varlığım var da ne kadar mütavazıyım. Ben ne adamım ya!

00:13:44.240 --> 00:13:50.000
Bu kadar ilmimin yanında şu cahilin karşısında sabrediyorum da susuyorum; ne iyi adamım!"

00:13:50.800 --> 00:13:56.840
Yine kendisini beğeniyor. Terk ettiği şeylerin hafızasındaki izlerini de silmesi lazım.

00:13:56.960 --> 00:14:03.520
İşte böyle yokluk içinde Allahu Teâla hazretlerine tam bir bağlılık,

00:14:03.560 --> 00:14:08.160
hakiki tam bir tevazu ile kulluk etmesi lazım. O zaman kıymetli olur.

00:14:08.560 --> 00:14:12.760
İşte o bakımdan dervişe "fakir" demişler.

00:14:13.640 --> 00:14:21.640
Bu yolun yolcuları varlıkların, sahip olduğu eşyanın veyahut sıfatların

00:14:21.720 --> 00:14:26.280
kendisine verdiği kibirden, gururdan kurtulması lazım.

00:14:26.280 --> 00:14:38.760
Hiçbir şeyi yokmuş gibi; yoksul, üstü başı çıplak zavallı bir kimseymiş gibi o hale getirmek isterler.

00:14:40.160 --> 00:14:46.240
Gaye bu olunca burada öyle tarif ediyor.  el-Fakîr yani derviş nasıl olacak? 

00:14:46.440 --> 00:14:55.400
Kûtühû mâ veced. "Rızkı bulduğudur." İlla baklava, börek istemez.

00:14:55.120 --> 00:15:03.880
Önüne ne konulmuşsa onu, bulduğunu yer. Çünkü fakirliği, yoksulluğu, dervişliği seçti.

00:15:04.880 --> 00:15:06.360
Yemek için kavga etmez.

00:15:06.840 --> 00:15:14.840
Bulduğunu yiyecek; inat etmeyecek, ısrar etmeyecek, daha üstününü, daha güzelini istemeyecek.

00:15:14.840 --> 00:15:23.600
Tuz burada, bu da ekmek; tamam. "İşte arpa ekmeği." "Tamam kardeşim." "İşte çorba" "Tamam kardeşim."

00:15:23.920 --> 00:15:29.320
Bulduğunu yiyor, içiyor. Yemek hususunda müşkülpesent değil.

00:15:29.320 --> 00:15:33.400
"Onu yemem, bunu yemem." demiyor.

00:15:33.120 --> 00:15:42.200
"Dervişin gıdası bulduğudur." Libâsühâ ma setera. "Giydiği de üstünü örten örtüdür."

00:15:42.840 --> 00:15:54.360
İster aba, ister hasır, ister düz bir kumaş ister yamalı, ister siyah, ister beyaz, ister kalın, ister ince.

00:15:54.560 --> 00:16:03.600
Sahabe-i kiram ne yaparlarmış? Böyle ince güzel kumaşlar, pamuklu, mevsime, sıcağa uygun şeyler bulunmazmış?

00:16:03.720 --> 00:16:09.560
Ne bulursa onu örtermiş. Koyunun derisini bile giyermiş.

00:16:09.640 --> 00:16:13.560
Örtüyor ya nasıl olursa olsun; ona bakıyor. 

00:16:13.720 --> 00:16:21.440
Mübareğin birisi sabah namazını kıldı mı hemen camiden çıkarmış.

00:16:21.440 --> 00:16:27.640
Bir sabah böyle, iki sabah böyle, üç sabah böyle. Birinin dikkatini çekmiş. Yanına yanaşmış;

00:16:27.680 --> 00:16:30.840
"Kardeşim ben seni seviyorum, iyiliğini istiyorum.

00:16:31.400 --> 00:16:38.560
 Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem'in mescidinde namazı kılıyorsun. Ne acelen var? Otur biraz.

00:16:38.560 --> 00:16:40.920
Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem bir söz söyler,

00:16:40.960 --> 00:16:49.400
biraz daha ibadet edersin. Neden öyle hemen kapıdan gidiyorsun." demiş. 

00:16:49.600 --> 00:16:54.560
 Ne yapıyor? Nasihat ediyor. O kimseye samimi fikrini söylüyor.

00:16:54.840 --> 00:16:56.160
O da boynunu bükmüş;

00:16:56.200 --> 00:17:03.800
"Haklısın kardeşim, ama evimizde bir tek örtü var.

00:17:04.160 --> 00:17:08.680
 Ben örtünüyorum sabah camiye geliyorum Peygamber Efendimiz'le namazı kılıyorum.

00:17:08.680 --> 00:17:10.560
Evimiz biraz uzakça.

00:17:10.680 --> 00:17:16.560
Buradan hızla çıkıyorum, eve yetişiyorum, elbiseyi hemen çıkarıyorum, hanım giyiniyor.

00:17:16.680 --> 00:17:20.880
Namaz kılarken örtünmek şart ya o örtünüyor, namaz kılıyor.

00:17:20.920 --> 00:17:23.600
'O namazı kaçırmasın.' diye ben buradan hızlı çıkıyorum." demiş. 

00:17:24.240 --> 00:17:34.800
Demek ki yok; nesi varsa onu örtünüyor.Bir çarşafımız olsa kendimizi giyinik sayar mıyız?

00:17:34.200 --> 00:17:36.280
Çarşafa büründük işte ne güzel.

00:17:36.480 --> 00:17:43.320
Hele iki tane çarşaf olursa daha güzel; birisini aşağıya peştamal yaparız birisini de üstümüze sararız.

00:17:43.480 --> 00:17:50.280
Hacda öğrenmiyor muyuz?Hacca gittiğimiz zaman iki tane havlu, biri alta biri üste, tamam.

00:17:50.280 --> 00:17:55.760
Dikişsiz iki tane kumaş. Biz zengin olduğumuz için havlu örtüyoruz.

00:17:55.760 --> 00:17:59.600
Fakir olanlar daha basit bir kumaş alıyorlar.

00:17:59.600 --> 00:18:07.360
İki metre ondan, iki metre ondan; aşağıdan doğru üstüne omzuna örtünce, oluyor sana bir hac kıyafeti. 

00:18:07.480 --> 00:18:09.160
Biz buna "kıyafet" demeyiz.

00:18:09.200 --> 00:18:17.920
İlla pamuklu olacak, yünlü olacak, falanca terzide yapılmış olacak, modaya uygun olacak, rengi uygun olacak,

00:18:17.960 --> 00:18:22.120
 kumaşı mevsime uygun olacak. Derviş öyle yapmaz.

00:18:22.200 --> 00:18:31.800
"Dervişin gıdası bulduğunu yemektir; elbisesi, libası da kendini örten herhangi bir kumaştır."

00:18:31.800 --> 00:18:38.360
Sahabe-i kirâm gibi. Deri mi buluyor, post mu, aba mı, çarşaf mı bir örtü bulup örtecek.

00:18:38.480 --> 00:18:46.920
Oradan da böyle bir kibir, gurur yapmaz; "Onu sevmedim, bunu istemem, bu bana yakışmaz, daha iyisini isterim." demez.

00:18:47.400 --> 00:18:55.160
Ve meskenühû haysü nezel. "Barınağı da, evi de nereye indiyse orasıdır."

00:18:55.160 --> 00:19:02.800
Hani tekerlemede deriz; "Bir abam var atarım, nerde olsa yatarım." 

00:19:02.160 --> 00:19:07.760
Ama biz öyle yapamıyoruz. Bir abası varmış atarmış, nerde olursa yatarmış.

00:19:07.800 --> 00:19:18.640
Abayı atacak bir de üzerine örtecek, yatacak. Ama biz bunu yapamıyoruz; ev istiyoruz. Ev az geliyor.

00:19:18.880 --> 00:19:23.200
Bizim bir arkadaş söylerdi:"Bütün evler bir oda eksiktir."Yapma ya!

00:19:23.880 --> 00:19:24.200
Güzel bir söz.

00:19:24.400 --> 00:19:32.160
Hangi eve gitse; "Nasılsınız, iyi misiniz hoş musunuz, rahat mısınız, eviniz geniş mi ferah mı?" denir.

00:19:32.240 --> 00:19:36.800
"İyi ama bir odacık daha olsaydı da bizim oğlan da orada otursaydı daha iyi olacaktı."

00:19:38.120 --> 00:19:43.280
Ötekisine gitsem; "Eviniz iyi mi, geniş mi, rahat mısınız, iyi misiniz, hoş musunuz?"

00:19:44.000 --> 00:19:48.200
"Beş odası var, rahat ama bir odası daha olsaydı da o da benim çalışma odam olsaydı.

00:19:48.280 --> 00:19:53.680
Çoluk çocuğun zırıltısından tam çalışamıyorum." Altı odalı birisine gitse o da;

00:19:54.760 --> 00:19:59.240
"Bir de jimnastik salonum olsaydı daha iyi olurdu!"

00:19:59.240 --> 00:20:03.280
Ötekisine gitsem aynı; herkes bir oda daha istiyor. İnsanoğlunun yapısı bu.

00:20:03.400 --> 00:20:06.920
Beğenmiyor daha çok istiyor, daha geniş istiyor. 

00:20:07.480 --> 00:20:20.240
Arkadaşlardan birisi anlatmıştı. Lisedeyken Fransızca hocası derse gelmiş, sandalyeye oturmuş. 

00:20:20.240 --> 00:20:25.960
"Çocuklar, bugün çok üzgünüm hiç konuşacak hâlim yok. Ders anlatamayacağım." demiş. 

00:20:25.960 --> 00:20:34.960
"Hocam ne oldu?" demişler.Kendisi Fransız, Türkçe biliyor; çok eski senelerde liselerde Fransızca dersi veriyor.

00:20:35.200 --> 00:20:41.640
"Bugün bir cinayete şahit oldum, elim ayağım titriyor onun için ders anlatamayacağım." demiş. 

00:20:41.680 --> 00:20:47.560
"Hocam ne cinayeti, kim kimi öldürdü?" demişler. "Bir kültür katliamı var." demiş.

00:20:47.880 --> 00:20:54.400
Boğaziçi'nde Emirgan tarafında "Mısır Hidivi' nin yalısı" varmış.

00:20:54.120 --> 00:21:04.680
Mısırın en büyük ailelerine "Hidiv" diyorlar. Mısır Hidivi'nin Boğaziçi'nde üç yüz odalı yalısı varmış.

00:21:05.480 --> 00:21:10.480
"Elektrik parasını ödemedi." diye haczetmişler, sökmeye başlamışlar.

00:21:10.520 --> 00:21:11.640
Arkadaş anlatıyordu:

00:21:11.680 --> 00:21:18.480
 Tahtaları, keresteleri seksen doksan santim enindeymiş.

00:21:17.320 --> 00:21:24.640
Üç yüz odalı bir yalı. Saymakla bitmez.Ne yapıyordu bu kadar odayı?

00:21:24.680 --> 00:21:31.520
Hepsinin yeri bulunuyor. Bir sebep bulunuyor. Fakir, derviş nasıl olacak?

00:21:31.680 --> 00:21:39.240
"Gıdası ne bulursa o; libası, elbisesi ne örtünürse o;

00:21:39.280 --> 00:21:46.880
meskeni, evi nereye inerse, nerede konaklarsa, nerede akşamlarsa orası."

00:21:47.320 --> 00:21:53.600
Hayat o zaman çok basit olur, kavga gürültü kalmaz. Kavga edecek  İnsan gayet rahat olur. 

00:21:53.560 --> 00:21:55.760
Bunu niçin yapmışlar?

00:21:56.280 --> 00:22:03.800
İnsanların bütün kavgaları maldan mülkten, dünyalıktan ötürü değil mi?

00:22:04.400 --> 00:22:11.320
Bu dünyalık hevesi, hırsı insanları harp ettirmiyor mu, mücadele ettirmiyor mu,

00:22:11.320 --> 00:22:14.440
 hırsızlık yaptırmıyor mu, zulüm yaptırmıyor mu?

00:22:15.800 --> 00:22:26.280
Bu tasavvufî eğitim; "Nefsimizi terbiye edelim, şu zalim nefse arzuyu kesmeyi öğretelim." diye verilen bir eğitim. 

00:22:24.600 --> 00:22:30.840
Dervişlik böyle. Eskiden birisi derviş olmaya geldiği zaman şeyh efendi;

00:22:30.840 --> 00:22:35.360
"Evladım! Sen namazını kıl, orucunu tut. Dervişlik işi biraz zordur.

00:22:35.400 --> 00:22:37.800
Sen bu işe heves etme,

00:22:36.360 --> 00:22:39.440
bu dervişlik demirden leblebi çiğnemektir.

00:22:39.480 --> 00:22:45.600
Gel sen bu işe girme, başını derde sokma! Namazını kıl, orucunu tut, yaşa." dermiş.

00:22:46.000 --> 00:22:52.680
Neden?Derviş olduğu zaman şeyh efendi onu imtihan edecek, sıkıntılara sokacak.

00:22:52.680 --> 00:23:02.440
Şeyh efendi; "Şu işi yap, bu işi yap!" diyecek, emrini tutturacak o da tutacak da yetişecek. 

00:23:02.440 --> 00:23:13.680
Mesela Aziz Mahmud Hüdayî hazretlerinin şeyhi Üftade hazretleri ilk başta o Bursa'nın kadısına ciğer sattırmış.

00:23:14.800 --> 00:23:19.240
Düşünün; Bursa'nın kadısına esnaflık yaptırmış, sokak arasında ciğer sattırmış.

00:23:19.240 --> 00:23:26.160
 Önemli ve hem de hakikaten olmuş, tarihen sabit bir olay. Ondan sonra tuvalet temizletmiş.

00:23:26.720 --> 00:23:38.880
Bu iş de yapılır mı? Hiç insafın yok mu?Onun nefsini kırıyor. İnsafı var ama nefsin insafı yok.

00:23:39.240 --> 00:23:43.400
Nefsi kırılacak da insan olacak.

00:23:43.320 --> 00:23:49.880
Nefsinin esiri olmayacak, sözünü dinlemeyecek, arzusu, şehevâtı,

00:23:49.880 --> 00:23:55.480
 hevesâtı peşinde yanlış işler yapmamayı öğrenecek de onun için. 

00:23:55.600 --> 00:24:01.800
Ne olmuş, Aziz Mahmud-ı Hüdayî hazretleri ömür boyu tuvalet mi temizlemiş? Elbette hayır!

00:24:01.120 --> 00:24:06.240
İstanbul'a gelmiş; padişahların kendisine derviş olduğu, elini öptüğü,

00:24:06.240 --> 00:24:10.600
paşaların kendisine mürid olduğu büyük bir mürşid-i kâmil olmuş.

00:24:10.600 --> 00:24:15.760
Kutb-u zamân olmuş, kutbu'l-aktâb olmuştur. Bu bir eğitimdir.

00:24:15.760 --> 00:24:23.400
İlk başta o eğitimi aldıktan sonra Allah verirse verir; ona şükreder.

00:24:23.400 --> 00:24:25.000
Vermezse vermez; ona da sabreder.

00:24:25.000 --> 00:24:34.120
 Dervişin işi Allah'ın kendisine yazmış olduğu yazıdan dolayı itiraz etmemektir. 

00:24:34.120 --> 00:24:36.760
Geçen gün gazetelerde bir yazı vardı.

00:24:36.960 --> 00:24:38.880
Başlığı; "Son Firavun" du.

00:24:39.360 --> 00:24:42.480
Dur bakalım yazar kime "son firavun" diyor.

00:24:43.440 --> 00:24:50.600
Firavunları biliyoruz; Mısır'da tanrılık davasına kalkmış, Kur'ân-ı Kerîm'de yazıyor:

00:24:50.680 --> 00:24:55.640
 Musa aleyhisselam'a mücadele etmişler de hani sonra denize gömülmüş.

00:24:55.640 --> 00:24:59.720
 Biz bu firavunu biliyoruz da bu son firavun kim?  İsmini de veriyor.

00:24:59.720 --> 00:25:05.680
O "son firavun" dediği şahıs orada bir yazı yazmış.

00:25:05.680 --> 00:25:17.440
Allah'a karşı öyle müthiş, öyle korkunç, öyle isyankâr bir yazı ki öyle cüretkâr ifadeler kullanmış ki.

00:25:17.760 --> 00:25:21.240
 Bu da onun hakkında; "Son firavun" diye yazı yazmak zorunda kalmış.

00:25:21.760 --> 00:25:26.600
"Sen misin Allah'a böyle gözünü kapatan, o kadar cüretkâr,

00:25:26.640 --> 00:25:33.200
söylenmesi mümkün olmayan sözleri söyleyen. Seni firavun seni! 'Ha firavun, ha sen.'" demek istiyor.

00:25:33.240 --> 00:25:42.400
"Firavun tanrılık iddiasında bulunmuş, cehennemlik olmuş; sen de onun gibi bir şeysin!" Neden?

00:25:42.680 --> 00:25:52.680
Allah'a karşı çok cüretkâr, edepsizce, çirkin sözler yazmışsın da ondan. Neden böyle yazmış?

00:25:53.320 --> 00:25:58.240
Bir çocuk ölmüş de ondan. Galiba kendisinin çocuğu ölmüş.

00:25:59.520 --> 00:26:05.800
Ne yapalım? Yaşayıp da ölümü tatmayacak insan var mı?

00:26:05.120 --> 00:26:11.680
Herkes ölecek; bunun bir çaresi yok. Hayat fani; hepimiz biliyoruz.

00:26:11.680 --> 00:26:17.760
"Şu anda yaşıyoruz." diye ebediyen yaşayacağını sanan insan var mı?

00:26:17.760 --> 00:26:23.120
Hepimiz kara toprağa gireceğiz, hepimiz ecel şerbetinden içeceğiz; çare yok.

00:26:23.200 --> 00:26:27.400
Bu dünyadan hepimiz göçeceğiz. Bu kesin bir şey.

00:26:27.440 --> 00:26:35.160
"Sen niye çocuğumu öldürdün?"Bazen çocuk ölür, bazen genç ölür, bazen dede ölür, bazen torun ölür.

00:26:35.200 --> 00:26:42.800
İnansan da inanmasan da hayat böyle. İnanmıyorsan hayatı daha tabi karşılaman lazım.

00:26:42.120 --> 00:26:43.560
"Hayat bu." dersin.

00:26:43.600 --> 00:26:51.200
İşte böyle rast gelmiş, böyle olmuş.Sen hiç denize bakmadın mı? Tabiata bakmadın mı?

00:26:51.320 --> 00:26:58.640
O senin sevdiğin küçük, güzel serçe kelebeği kovalıyor "lup" yutuyor. "Vay canavar vay!"

00:26:58.840 --> 00:27:07.600
Sonra doğan kuşu da o serçeyi kovalıyor, yakalıyor. Kartal geliyor; o doğan kuşunu parçalıyor. 

00:27:07.600 --> 00:27:11.800
"Vay canavar vay!"Sonra insan onu öldürüyor. "Vay canavar vay!"

00:27:11.840 --> 00:27:17.680
İnsan küçücük bir mikrop yiyor. "Vay canavar vay!"  Ne yapacaksın, öyle oluyor işte.

00:27:17.800 --> 00:27:25.400
Bir de trafik canavarı var. Bir de, içimizde trafik canavarı varmış. Polis öyle diyor. Ben yok sanıyordum.

00:27:25.160 --> 00:27:31.680
"İçinizdeki trafik canavarını durdurun!" diyor.Canavarsa nasıl durduracaksın? 

00:27:31.480 --> 00:27:37.760
İnsanın içindeki bu arzuları durdurmanın bir metodu olduğu için bu sözleri söylüyor.

00:27:37.800 --> 00:27:43.880
Yoksa dervişlik ebediyen böyle yapmak demek değil.

00:27:43.960 --> 00:27:53.800
Bursa'da iken tuvalet temizlemiş, ciğer satmış ama burada padişah eline su dökmüş,

00:27:53.800 --> 00:27:59.560
abdest alırken annesi sultan hanım da havlusunu tutmuş. Oradan buraya.

00:28:01.120 --> 00:28:10.160
Şeyh efendinin birisi yemek yiyormuş. Müridin babası gelmiş bakmış ki şeyhin sofrasında tavuk var, tavuk yiyor.

00:28:10.320 --> 00:28:18.280
"Hocaefendi! Benim oğlan içeride halvette yirmi bir tane kuru üzümle, kuru ekmek yiyor.

00:28:18.320 --> 00:28:20.720
Sen burada tavuk yiyorsun." demiş.

00:28:20.760 --> 00:28:21.840
O da yer.

00:28:21.960 --> 00:28:23.600
Bu da bir eğitim işte.

00:28:23.400 --> 00:28:26.640
Adam basmış isyanı. Ne yapacak?

00:28:26.840 --> 00:28:37.480
Olaylar karşısında itidalini muhafaza edecek, Yaradan'ın hikmetini anlayacak, kaderine razı olacak.

00:28:37.560 --> 00:28:43.760
İnsanın iki meziyeti, yapacağı iki iş var.

00:28:43.800 --> 00:28:46.200
Bunu yaparsa güzel meziyet olur.

00:28:46.200 --> 00:28:48.760
Bir; kadere rıza.

00:28:50.800 --> 00:28:56.760
Kader muazzam bir iş. Kaderi biz döndüremeyiz. Dünyayı tersine döndürebilir misiniz?

00:28:56.760 --> 00:29:04.000
Kaderin ağır çarklarını bozup Amerika'yı tek başına yenebilir misin, Sırp'ı durdurabilir misin?

00:29:04.400 --> 00:29:05.760
Sen bir şey yapamazsın.

00:29:05.800 --> 00:29:12.720
Senin üzerinde de Allah'ın kaderi bir yazı yazdı mı ona da bir şey yapamazsın. Kader bu.

00:29:12.760 --> 00:29:20.360
 Kader denilen şey, muazzam bir şey. Kadere rıza; bir.  İkincisi dua.

00:29:20.400 --> 00:29:26.480
Bizim yapabileceğimiz rıza bir, dua iki; en güzel hasletler.

00:29:26.600 --> 00:29:27.760
Güzeli isteriz.

00:29:27.800 --> 00:29:32.960
Allah'tan hayırlı olanı isteriz ama Allah ne takdir ettiyse ona da razı geliriz.

00:29:33.800 --> 00:29:41.280
Güzel kul olmak bu iki güzel haslete sahip olmakla olur. Allah vermediği zaman isyan et!"Ayıp!"

00:29:41.280 --> 00:29:48.280
Verdiği zaman iyiydi de vermediği zaman niye bozuşuyorsun. O da bir imtihan, bu da bir imtihan.

00:29:48.280 --> 00:29:55.240
Verdiği zaman da imtihandasın; o zaman hiç gık demiyorsun, keyfin yerinde.

00:29:55.280 --> 00:30:02.960
Yedin, içtin doydun, sefanı sürdün, gık demiyorsun. Bu sefer de imtihan cefadan geldi.

00:30:03.440 --> 00:30:09.560
Hop oturup hop kalkıyorsun, terbiyesizlik yapıyorsun.Olmaz!Yaparsan yap.

00:30:09.560 --> 00:30:14.200
İstersen yapmaya devam et, ömrünün sonuna kadar terbiyesizlik yap; sonun ne? 

00:30:14.320 --> 00:30:19.800
Sonunda yine gideceksin, Allah'ın huzurunda, divanında duracaksın, hesap vereceksin.

00:30:19.800 --> 00:30:25.960
İstersen terbiyesizlik yap, istersen edepli, halis, muhlis güzel kul ol; otur.

00:30:26.000 --> 00:30:31.440
İkisi de açık, serbest. Herkes kendisine yapar. Kimseye zararı olmaz.

00:30:31.800 --> 00:30:39.520
İster kâfir olsun, ateist olsun ister mü'min olsun, müttakî kul olsun herkes kendisine eder;

00:30:39.560 --> 00:30:43.800
imtihanı kazanır ya da kaybeder. Çünkü sonu ölümlü.

00:30:43.360 --> 00:30:51.600
Biz büyük bir gerçeği biliyoruz ki bu dünya hayatı, asıl hayat değil, çok uzun bir hayat da değil.

00:30:51.720 --> 00:30:58.800
Yüz yıl da olsa, yüz elli yıl da olsa, dokuz yüz elli yıl da olsa çok büyük bir hayat değildir.

00:30:58.800 --> 00:31:05.880
Sonunda gidecek. Ama âhiret hayatı sonsuzdur, ebedîdir.Sonsuzluğu tasavvur edebilir misin?

00:31:05.960 --> 00:31:13.240
Say bakalım. Rakamların hanelerini say; onlar hanesi, yüzler hanesi, binler hanesi;

00:31:13.280 --> 00:31:26.720
on binler yüz binler hanesi; hadi bin bin say; milyonlardan sonra milyarlar; say devam, milyardan sonra trilyon say devam...

00:31:26.720 --> 00:31:31.920
Ne yapacak?Bitecek. Rakamları ifade edecek kelimelerin kalmayacak.

00:31:31.920 --> 00:31:42.800
Trilyonlar, katrilyonlar var galiba ama onlar bile az çünkü sayı sonludur.

00:31:42.880 --> 00:31:51.480
Hangi sayıyı yazsan gelip geçer ama âhiret hayatı ebedi, sonsuz. 

00:31:51.560 --> 00:31:56.160
Hüm fîhâ hâlidûn.  Birisine deseler ki;

00:31:56.320 --> 00:32:16.320
"Burada seksen yıl acı çekeceksin, ah edip inleyeceksin ama âhirette seksen bin yıl sefa süreceksin."

00:32:16.760 --> 00:32:22.160
Ne yaparsın?"Razıyım ben." dersin. Zaten razı oluyoruz; yapmıyor muyuz?

00:32:22.360 --> 00:32:28.360
Doktor diyor ki;"Bu ameliyatı olursan kurtulursun, olmazsan ölürsün."

00:32:28.360 --> 00:32:31.680
"Tamam." diyor; "Ben bu ameliyatı olayım da ölmeyeyim, yaşayım."

00:32:32.400 --> 00:32:37.320
"Kırk sene, elli sene daha yaşayacak." diye kendisini kestiriyor.

00:32:37.400 --> 00:32:44.960
Gönül rızasıyla imza atıyor; "Tamam." diyor "Doktorlar beni alsınlar, yatırsınlar 'cart' diye karnımı kessinler,

00:32:45.000 --> 00:32:51.240
'cup' diye azalarımı çıkarsınlar, 'hırt' diye iğneyle diksinler; hepsine razıyım."

00:32:51.360 --> 00:32:54.960
Bayılmaya razı oluyor, kanının akmasına razı oluyor.

00:32:55.000 --> 00:32:55.840
Neden?

00:32:55.920 --> 00:32:59.520
"Otuz yıl, kırk yıl, elli yıl rahat edeceğim." deyip razı oluyor.

00:32:59.600 --> 00:33:12.520
Âhirette seksen bin yıl güzel yaşayacaksın ama burada seksen sene ıstırap çekeceksin; onu da kabul eder misin?

00:33:12.640 --> 00:33:16.480
Netice itibariyle bu bir hesap meselesi; onu da kabul eder.

00:33:16.480 --> 00:33:26.520
Ama bunların hiç birisi değil; âhiret hayatı sonsuz, dünya hayatı mahdut, sıfır. Sonsuzun karşısında sıfır.

00:33:26.720 --> 00:33:33.960
Biz bunu bildiğimiz için mü'minler, mü'minlerin yüksek tabakası dervişler de

00:33:34.400 --> 00:33:40.960
dünya hayatının meşakkatlerine dişimizi sıkarız. Pazarlığa öyle razıyız biz.

00:33:40.960 --> 00:33:46.520
Sabrederiz, dişimizi sıkarız, âhiretı kazanmaya çalışırız.

00:33:46.600 --> 00:33:48.560
Allah'ın "Öl!" dediği yerde ölürüz.

00:33:49.000 --> 00:33:53.640
 "Hadi bakalım cihad var, ölmeye yürü bakalım!"

00:33:53.800 --> 00:33:58.600
Bismillâhirrahmânirrahîm. Yâ Allah! Allah Allah, Allah Allah! 

00:33:58.640 --> 00:34:05.280
Nereye gidiyoruz? Süngüyü takmış "Allah Allah" diye ölüme gidiyoruz.

00:34:05.280 --> 00:34:10.000
Neden? Allah emretti. Niye öldürüyor kendisini? Biraz daha yaşasaydın!

00:34:10.000 --> 00:34:11.600
Bu bir pazarlık meselesi.

00:34:11.600 --> 00:34:17.360
Bu dünyada ıstırap çekeceksin, âhirette ebedi saadete ereceksin.

00:34:17.400 --> 00:34:18.800
Bizim hesabımız bu.

00:34:19.800 --> 00:34:23.720
Tabi müslümanların da dereceleri var.

00:34:23.760 --> 00:34:30.760
Kimisi âhiret hesabını yapmadan Allah'ı dinlemeyi tercih ediyor. O da daha yüksek bir seviye.

00:34:30.880 --> 00:34:35.720
"Ben âhiretin hesabını mı yapacağım; Allah emretmiş ben onu yaparım!"

00:34:35.720 --> 00:34:41.560
Hesap gözüne görünmüyor; âhirete gidiyor. Bir şey olmasa bile;

00:34:41.600 --> 00:34:46.240
"Ben Rabbimin emrini tercih ederim!" zihniyetinde oluyor.

00:34:46.240 --> 00:34:51.320
Bu da daha yüksek bir duygu, bu da bir incelik.

00:34:51.440 --> 00:34:57.240
Onun için biz dünyadaki mutluluğu esas almıyoruz,

00:34:57.280 --> 00:35:07.480
Allah'ın rızasına uygunluğu esas alıyoruz; zulmetmemeyi, kaderin cilvelerine sabretmeyi esas alıyoruz.

00:35:07.480 --> 00:35:09.880
Onun için dervişin terbiyesi böyle oluyor.

00:35:09.960 --> 00:35:18.280
Tam anlarsan ne kadar sağlam bir düşünce yapısı, tefekkür yapısı olduğunu anlarsın;

00:35:18.360 --> 00:35:21.360
ne kadar garantili bir yol tuttuğunu da anlarsın.

00:35:21.400 --> 00:35:33.280
Dervişi ilk başta yadırgarsın ama yakından incelediğin zaman en doğru olanı, en iyiyi yaptığını anlarsın.

00:35:33.320 --> 00:35:37.280
Tabi bu iman meselesi. Herkes iman edemiyor.

00:35:37.480 --> 00:35:40.200
İman edemeyenlerin yaşayışını görüyoruz.

00:35:40.240 --> 00:35:41.880
Mü'minlerin yaşayışını da görüyoruz,

00:35:43.760 --> 00:35:45.520
ortada tarih de var tarihi de görüyoruz.

00:35:45.600 --> 00:35:53.400
İnsanın aklı varsa iyi müslüman olur; aklı yoksa cahil olur, inançsız olur.

00:35:53.920 --> 00:35:59.680
Aptalsa, ahmaksa kâfir olur; çok zeki ise mü'min-i kâmil olur.

00:35:59.960 --> 00:36:07.000
 Az zeki ise mü'min olur ama kâfir olmaz. Çok zeki, çok akıllı ise mü'min-i kâmil olur, evliyâ olur. 

00:36:07.160 --> 00:36:15.280
İzâ sadeka'l-abdü fi'l-ameli vecede halâvetehû kable mübâşereti'l-amel.

00:36:15.320 --> 00:36:27.600
"Kul işleyeceği ibadette, işte, yapacağı harekette sadık, doğru,

00:36:27.680 --> 00:36:38.800
iyi niyetli, pırıl pırıl, tertemiz kalpli olursa işi Allah rızası için aşk ile sıdk ile tam ve güzel yaparsa,"

00:36:38.200 --> 00:36:49.280
daha işi yapmaya başlamadan önce o işin tadını, lezzetini dimağında hisseder."

00:36:49.760 --> 00:36:51.280
Muhterem kardeşlerim!

00:36:51.640 --> 00:36:58.800
İnsanların mutluluğu, ağız tadını elde etmesi kolay bir şey değildir, parayla olmaz.

00:36:58.280 --> 00:37:06.120
Yunus Emre diyor ki;Kem durur yoksulluktan nicelerin varlığı.

00:37:06.560 --> 00:37:10.120
Birçok insanın varlığı yokluktan da fenadır.

00:37:10.240 --> 00:37:19.520
Bunca varlık var iken gitmez gönül darlığı. Çünkü bunca varlığı var iken gönlünden darlığı gitmez.

00:37:19.600 --> 00:37:23.760
"Bunlar için varlık, yokluktan da fenadır." diyor.

00:37:23.800 --> 00:37:31.640
Bazen insan varlıklı olur ama gönlü dar olur. Mutlu olmaz, mutsuz olur.

00:37:31.800 --> 00:37:37.200
Padişahın mutsuz kızı gibi, mutsuz şehzadesi gibi olur.

00:37:37.320 --> 00:37:41.240
Bu zamanın, Amerika'nın, şuranın buranın milyarder çocukları gibi olur.

00:37:41.440 --> 00:37:45.600
Her şeyi var ama mutlu değil. Adam intihar ediyor.

00:37:45.680 --> 00:37:52.480
Biniyor arabasına, basıyor gaza; yüz yirmi, yüz otuz, yüz kırk, yüz elli, yüz atmış,

00:37:52.480 --> 00:37:55.720
yüz yetmiş, yüz seksen, yüz doksan, iki yüz, iki yüz yirmi, iki yüz kırk; sonra güm…  Ne oldu?

00:37:55.760 --> 00:37:59.240
Adam uçuruma yuvarlandı, tosladı öldü.

00:37:59.320 --> 00:38:02.400
Adam niye böyle yaptı? Mutsuz; sebep yok.

00:38:02.440 --> 00:38:16.400
O kadar paranın içinde mutlu olamamış, intihar ediyor. Varlık var ama gönül dar; ağız tadı yok.

00:38:16.200 --> 00:38:19.560
 Birçok insanda ağız tadı, mutluluk yoktur.

00:38:21.440 --> 00:38:31.160
Bazen bir yoksul insanın; müslüman, mütedeyyin, gönlü aydın bir insanın kulübesinde mutluluk vardır da,

00:38:31.480 --> 00:38:36.880
koca padişahın sarayında üç yüz odalı köşkte mutluluk yoktur.

00:38:36.920 --> 00:38:38.960
Olmayabilir.

00:38:38.960 --> 00:38:43.440
"Mutluluk" denilen, "ağız tadı" denilen şey Allah vergisidir; başka bir şey değil.

00:38:43.600 --> 00:38:50.560
Bazen içimiz sıkılır sıkılır, patlayacak gibi oluruz, intihar edecek gibi oluruz.

00:38:50.680 --> 00:38:54.600
Gönül darlığı, iç sıkıntısı olur. Ağzının tadı olmaz.

00:38:54.800 --> 00:39:00.280
"Hiçbir şeyden zevk almıyorum, ölmek istiyorum!" dersin. Hayata bak! Bu kadar güzel şey var.

00:39:00.280 --> 00:39:05.640
Kuş sesleri, deniz, boğaz, meyve, sebze var.

00:39:05.640 --> 00:39:14.560
Kırmızı kırmızı karpuzlar; güzel güzel meyveler, tatlılar var. Hiçbirinden mutlu olmayabiliyor.

00:39:14.560 --> 00:39:17.640
Mutluluk, ağız tadı Allah vergisidir.

00:39:17.640 --> 00:39:25.480
Hele hele insanın Müslümanlığında ağız tadı olması, Müslümanlığından memnun olması,

00:39:25.480 --> 00:39:33.600
ağzının tadının olması, keyfinin yerinde olması bu kolay şey değil, Allah vergisidir.

00:39:33.600 --> 00:39:40.960
Allah herkese vermez.Bu imanın alametini, tadını alması için insanın bazı şeyler yapması lazım. 

00:39:41.240 --> 00:39:42.560
İşte onu söylüyor.

00:39:42.640 --> 00:39:47.800
İzâ sadeka'l-abdü fi'l-ameli vecede halâvetehû kable mübâşereti'l-ame. "Yapacağı ibadeti içten,

00:39:47.120 --> 00:39:58.480
niyeti sadık, doğru dürüst bir insan olursa, ağzına tat gelir. Daha o işi işlemeden o işin tadı gelir." 

00:39:58.600 --> 00:40:04.160
Diyelim ki adam aşk ile şevk ile cami yaptırmaya niyet etmiş. Daha ortada arsa yok, para yok.

00:40:04.160 --> 00:40:08.360
 "Şuraya bir hastane yaptırayım da fakirler burada tedavi olsun." diyor.

00:40:08.560 --> 00:40:15.760
O hâlis niyetinden dolayı Allah onun gönlüne bir zevk verir. 

00:40:15.840 --> 00:40:20.240
Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem bir hadîs-i şerifinde şöyle diyor:"Kul şu üç şeyi yaptığı zaman

00:40:20.240 --> 00:40:28.480
yaptığı ibadetin tadını duyar: Bir şeyi sırf Allah rızası için

00:40:28.520 --> 00:40:35.680
 işte o yaptığı işi sadıkane, âşıkane yapmak demek.

00:40:35.760 --> 00:40:40.400
Küfre düşmekten, ateşe atılmaktan korkar gibi korkmak,

00:40:40.440 --> 00:40:45.600
bir daha Allah'ın sevmediği duruma düşmekten korkmak." diye bildiriyor hadîs-i şerîfte.

00:40:46.440 --> 00:40:48.800
Muhterem kardeşlerim! O halde ne yapacağız?

00:40:49.480 --> 00:40:56.800
İşi yapmazdan evvel sıdk ile dosdoğru, tertemiz bir niyetle niyet edeceğiz.

00:40:56.800 --> 00:41:01.280
Niyetin sadıklığı, temizliği ve doğruluğu çok önemli.

00:41:01.600 --> 00:41:10.400
Her işi sadıkane, âşıkane, hâlisane yaparsak o zaman ağzı tatlı bir müslüman oluruz.

00:41:10.200 --> 00:41:16.106
Kimse ağzı tatlı bir müslümanın sırtını yere getiremez, yıkamaz.

00:41:16.320 --> 00:41:23.840
Dağ gibi, kale gibi, çelik gibi sapasağlamdır; her şeyi güzel olur.

00:41:23.880 --> 00:41:25.240
Başarılı da olur.

00:41:26.240 --> 00:41:29.520
Kâle. "Aynı râvilerden rivayet ettiler:"

00:41:29.800 --> 00:41:38.120
Ve kâle Ebû Türâb men şeğale meşğûlen bi'l-lâhi ani'l-lâhi edrakehü'l-maktü min sâatihî. 

00:41:38.120 --> 00:41:43.360
Bu zâtların sözleri; kendilerinin halleriyle, makamlarıyla, yaşantılarıyla

00:41:43.360 --> 00:41:46.520
yaşantılarındaki yüksek mertebeleri ile ilgilidir. 

00:41:46.520 --> 00:41:53.400
Men şeğale. "Kim meşgul olursa." Meşğûlen b'il-lâhi ani'l-lâhi.

00:41:53.800 --> 00:42:02.240
"Allah ile meşgul olmaktan dolayı perdelenmiş olursa, meşgul olursa."

00:42:03.160 --> 00:42:08.600
Edrakehü'l-maktü min sâatihî. "O anda Allah'ın gazabı tesir eder."

00:42:08.640 --> 00:42:11.560
Allah'ın kızgınlığına bakın.

00:42:11.560 --> 00:42:18.880
İnsan; Allah'a kulluğunu yaparken kulluğunda hiçbir şey ile meşgul olmayacak.

00:42:18.960 --> 00:42:22.720
 Sırf Allah rızası için, Allah için yapacak.

00:42:22.760 --> 00:42:31.520
Başka bir şey düşünmeden bütün duygularıyla Allah'a yönelecek.

00:42:31.560 --> 00:42:40.720
Eğer o arada başka şey düşünmesi olursa perdelenir ve üstelik bir de Allah'ın gazabına uğrar.

00:42:40.720 --> 00:42:42.600
Meşğûlen bi'l-lâhi ani'l-lâhi.

00:42:45.360 --> 00:42:52.160
"Allah'a giderken; 'Allah'a gidiyorum.' diyerek böyle düşüncelerle

00:42:52.200 --> 00:42:56.360
meşgul olmak bile kulu yolundan alıkoyar."

00:42:55.640 --> 00:43:01.240
Zihninde hiçbir şey düşünmeyecek.  Hani dervişin birisi tesbih çekiyormuş.

00:43:01.360 --> 00:43:07.320
Tesbih çekerken çekerken tecellîlere mazhar olmaya başlamış

00:43:07.400 --> 00:43:09.920
ama o hâlâ şeyhini düşünürken şeyhi tecelli etmiş;

00:43:09.960 --> 00:43:19.760
"Bırak şimdi beni, bak işte hazır tecelli karşında, bırak şimdi rabıta-i mürşidi.

00:43:19.800 --> 00:43:23.120
Doğruda doğruya bu tecellî ile meşgul ol." demiş.

00:43:23.560 --> 00:43:26.560
O tecellinin dışında başka hiç bir şeyi zihnine takma.

00:43:26.640 --> 00:43:32.400
Zihnine taktığın zaman o düşünce bile seni o hedefe gitmekten alıkoyduğu için

00:43:32.800 --> 00:43:39.760
düşünceni hiçbir yere takmadan o açılan yere teveccüh etmek lazım geliyor."

00:43:39.840 --> 00:43:41.720
Allahualem bunu kast etmiş.

00:43:41.760 --> 00:43:54.760
Semi'tü Aliyye'bne Saîdini's-sağrî, yekûlü semi'tü Abdü's-selâmi'bne Muhammedini'l-Mahramiyye

00:43:54.920 --> 00:44:04.240
yekûl semi'tü İbn-i Ebî Şeyhin yekûlü, semi'tü Aliyyi'bni'l-Huseyn'el-Temîmî yekûlü,

00:44:04.440 --> 00:44:07.560
 semi'tü Ebâ Türâbin yekûlü, et-tevekkülü tamânînetü'l-kalbi ila'l-lâhi azze ve celle. 

00:44:07.560 --> 00:44:19.760
Bu râviler zincirinde Ebû Türâb'ın rahmetullahi aleyh bir yeni sözü geliyor.

00:44:19.960 --> 00:44:29.360
Râviler içinde hayatı hakkında bilgi verilen bir kişi var.  İbn Ebû Şeyh.

00:44:29.360 --> 00:44:37.640
İbn Ebû Şeyh hakkında aşağı bir dipnot düşmüş. Kimmiş bu zât? 

00:44:38.000 --> 00:44:48.200
Muhammedi'bni Ahmedi'bnü Zekeriyyâ Ebü'l-Abbâs tağlebî ve ya'rifü bi innî Ebî Şeyhi'l-Halencî.

00:44:48.360 --> 00:44:57.400
Ebû Türâb hazretleri ne demiş?et-Tevekkülü tamânînetü'l-kalbi ila'l-lâhi azze ve celle. 

00:44:57.200 --> 00:45:08.000
"Tevekkül" diye bir duygu var, bir zihniyet var, bir düşünce tarzı var; onunla emrolunuyoruz.

00:45:08.400 --> 00:45:12.400
 Fe-tevekkelû "Siz de tevekkül ediniz." diyor,

00:45:12.400 --> 00:45:18.400
Kur'ân-ı Kerîm âyetlerinde Allah emrediyor; müjde de veriyor. 

00:45:18.400 --> 00:45:23.160
Ve men yetevekkel ala'l-lâhi fe hüve hasbüh. "Kim Allah'a tevekkül ederse Allah ona yeter."  

00:45:23.360 --> 00:45:28.200
 İnne'l-lâhe yuhibbu'l-mütevekkilîne. "Muhakkak Allah kendisine tevekkül edenleri sever."  gibi. 

00:45:28.200 --> 00:45:34.400
Demek ki biz Allah'ın sevgili kulu olmak istersek tevekkülü de iyi öğrenmemiz lazım.

00:45:35.880 --> 00:45:37.200
Herkes kendisine sorsun;

00:45:37.200 --> 00:45:46.120
"Allah biz kullarına, müslümanlarına tevekkülü emrediyormuş acaba ben tevekkül ediyor muyum?

00:45:46.240 --> 00:45:48.480
 Hayatımda bir kez Allah'a tevekkül ettim mi?" 

00:45:49.000 --> 00:45:57.880
Sorun kendinize; "Şu kadar sene yaşadım hayatımda Allah'ın bir gününde bir kere Allah'a tevekkül ettim mi?" 

00:46:00.400 --> 00:46:05.400
Yapmadığımız bir şey. Ne kadar az yaptığımızı anlatmak için bu soruyu soruyorum. 

00:46:05.480 --> 00:46:21.800
"Hiç tevekkül ettin mi?""Çok az."Genellikle tedbire gayret ederiz; tedbir güzel tavsiye edilen bir şey ama hiç tevekkül ettin mi? 

00:46:21.840 --> 00:46:23.960
Tevekkül etmek çok yüksek bir duygudur.

00:46:24.000 --> 00:46:30.800
Allah, tevekkül eden kullarını sever ama herkes tevekkül etmeyi bilmiyor, hayatında kullanmıyor.

00:46:30.360 --> 00:46:32.800
Tevekkül ne zaman olacak?

00:46:32.240 --> 00:46:42.120
Tedbiri aldıktan sonra olacak.İmtihana hazırlanıyorsun, çalışacaksın.

00:46:42.600 --> 00:46:47.360
Tedbir bâbından yapabileceğin şeyi yapman. Sonra tevekkül edeceksin.

00:46:49.600 --> 00:46:58.520
 İlk önce tedbirini alıp deveyi, ipini, yularını bağlayacaksın. Kayyıd. "Bağla."

00:46:58.640 --> 00:47:05.840
Sümme tevekkel. "Sonra tevekkül et." Tedbirini al, deveni sal; "Devemi sonra bulurum." de. Hava bulursun.

00:47:05.840 --> 00:47:13.560
Olmaz öyle şey!İlk önce bir bağla; tedbirini aldıktan sonra tevekkül edeceksin. 

00:47:13.680 --> 00:47:26.640
Tabi tevekkülün marazî tarafı da olabilir. Onu da Hz. Ömer'in menkıbesinden nakledelim.

00:47:26.720 --> 00:47:32.680
Hz. Ömer bir yoldan geçiyormuş. Bakmış ki birileri kenarda oturmuş duruyorlar.

00:47:32.720 --> 00:47:35.200
Gözüne takılmış, kızmış.

00:47:35.600 --> 00:47:41.240
"Ne oturuyorsunuz burada?" diye sormuş.Demişler ki;

00:47:41.240 --> 00:47:50.800
"Biz mütevekkilleriz. Allah'ın rızkına kanaat etmiş olan tevekkül ehliyiz."

00:47:50.320 --> 00:47:55.520
Allah'a Tevekkül ediyoruz; Allah bize rızkımızı verir.

00:47:57.400 --> 00:47:58.360
Bu sözü Hz. Ömer'e söylemişler.

00:47:58.400 --> 00:48:07.280
Hz. Ömer radıyallahu anh Aşere-i Mübeşşere' den, cennetlik, sahabe-i kirâmın en yükseklerinden.

00:48:07.560 --> 00:48:18.960
Başını sallamış demiş ki;"Siz mütevekkil değil müteekkilsiniz, yiyicisiniz." diyor. Gıdanızı halktan bekliyorsunuz.

00:48:18.960 --> 00:48:26.440
O çalışacak, tarlayı ekecek, kazanacak, ondan sonra size getirecek, siz de yiyeceksiniz.

00:48:26.520 --> 00:48:31.920
 Siz halkın çorba kâsesine göz diken, yiyicilersiniz.

00:48:32.800 --> 00:48:40.840
Mütevekkil o kimsedir ki tarlasını sürer, tohumunu eker, bakımını yapar, sonra Allah'a iltica ve tevekkül eder.

00:48:40.880 --> 00:48:44.920
"Ya Rabbi! Tarlayı ektim, elimden geleni yaptım. Sen bana hayırlı mahsul ver.

00:48:44.920 --> 00:48:46.280
Beni aç, açık bırakma." der.

00:48:46.280 --> 00:48:47.920
Mütevekkil budur.

00:48:48.000 --> 00:48:56.120
Yoksa kenara oturmuş, çalışmıyor, kazanmıyor, uğraşmıyor, sanatı yok. Bu ne olacak?

00:48:56.160 --> 00:48:59.520
 Öğle vakti gelince ne yiyeceksin, akşam ne yiyeceksin, evdeki ne yiyecek?

00:48:59.640 --> 00:49:03.680
Herkes senin gibi oturursa yenecek malzemeyi kim üretecek?

00:49:03.680 --> 00:49:12.920
Olmaz. Çalışacaksın, çabalayacaksın, her işinde de tevekkül edeceksin. Tevekkül nedir?

00:49:13.160 --> 00:49:20.320
Tevekkül; "Gönlün Allah'a bağlanıp mutmain olmasıdır."

00:49:20.640 --> 00:49:27.120
Allah'a dayanıyor; hiçbir endişe ve tereddüdü yok. Tevekkül budur.

00:49:27.160 --> 00:49:33.160
Tarifi bu. Tevekkül neymiş? Kalbin tatmin olması, itminan bulması,

00:49:33.320 --> 00:49:41.240
Allahu Teâla hazretlerinin elbette kendisine lütfunun olacağını düşünerek mutmain olmasıdır.

00:49:42.200 --> 00:49:48.400
Bu kul neymiş? Sağlam imanlıymış, nasıl sapasağlam Allah'tan umuyor.

00:49:48.200 --> 00:49:53.600
Allah'tan hiç tereddütsüz sağlam bir şekilde umuyor.

00:49:53.720 --> 00:49:59.760
Sen emrolunduğun için vazifeleri yapacaksın, ibadetleri yapacaksın,

00:49:59.760 --> 00:50:05.680
gayretleri göstereceksin, çalışmaları yapacaksın. Tamam, bu çalışmaların Hepsi öyle olacak.

00:50:05.840 --> 00:50:19.896
Hepsi tamam ama sen ne kadar çalışsan çabalasan da kader senin elinde değil.

00:50:20.320 --> 00:50:28.680
Kader kimin elinde?Allah'ın elinde.Olayları olduran, ölenleri öldüren kim?Allah.

00:50:28.880 --> 00:50:31.990
Ölecek insanı sen yaşatabilir misin? Yaşatamazsın.

00:50:32.953 --> 00:50:39.633
 Koşturacaksın, çalışacaksın, Allah'a dayanacaksın, tevekkül edeceksin, O'nu vekil edineceksin.

00:50:39.800 --> 00:50:41.320
Ondan sonra Allah verir.

00:50:41.360 --> 00:50:48.760
Tarlanı süreceksin, tohumu ekeceksin, bakımını yapacaksın, Allah mahsülü verir. Vermezse vermez.

00:50:49.480 --> 00:50:56.640
 Bir yere gittik de mahsulün bolluğunu gördük. "Maşallah, maşallah mahsul ne kadar bol." dedik.

00:50:56.920 --> 00:51:04.920
Yanımızda tecrübeli bir kimse vardı, dedi ki;"Allah mahsulü âfetlerinden korusun.

00:51:05.400 --> 00:51:09.880
Daha dur bakalım, çünkü daha hasat olmadı.

00:51:09.920 --> 00:51:13.200
Afet; bir dolu yağar, hepsi berbat olur.

00:51:13.200 --> 00:51:20.000
Bir kibrit çakar, bir yangın çıkar, yandan geçen kamyonun ekzosundan bir kıvılcım çıkar,

00:51:20.400 --> 00:51:29.800
otları bir tutuşturur, koca bir yer yanar gider. Senin harmanın kül olur. Olabilir.

00:51:29.120 --> 00:51:36.400
Allah nasip etmezse olmaz. Nasip edince de döner dolaşır, rızkın seni bulur.

00:51:36.400 --> 00:51:38.680
Peygamberimiz Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem buyuruyor ki:

00:51:38.760 --> 00:51:43.560
"Sen rızkını aradığın gibi, rızkın da seni arıyordur."

00:51:45.400 --> 00:51:51.920
Sen rızkını arıyorsun, merak etme birbirinizi bulacaksınız. Neden?

00:51:51.960 --> 00:51:58.360
Sen rızkını aradığın gibi rızkında seni arıyor, meraklanma rızkın gelecek.

00:51:58.440 --> 00:52:02.200
Rızkuke yatlübüke kemâ tatlubühû. 

00:52:02.200 --> 00:52:09.440
Sen rızkını aradığın gibi, Allah da ona emretmiş; "Git, Es'ad Coşan'a rızık ol!" demiş.

00:52:09.480 --> 00:52:17.720
Ben de burada rızık arıyorum. Tamam, mutlaka o bunu bulacak. İşte mutlaka olacak diyorum ya.

00:52:17.760 --> 00:52:21.760
İşte kalbin ona tam güvenmesi tevekkül.

00:52:23.760 --> 00:52:29.680
Hiç bir şey yapmadan otursam "Armut piş ağzıma düş!" desem.

00:52:29.760 --> 00:52:35.880
Armut ağacının altına geçeyim, ağzımı açayım. 'Pat' diye düşsün. Öyle şey yok.

00:52:36.160 --> 00:52:37.640
İslâm ahlâkı bu değil!

00:52:39.520 --> 00:52:44.360
"Herkes çalışsın, ben kenarda oturayım. Getirsinler bana versinler!"O da değil.

00:52:44.640 --> 00:52:53.520
Tilki gibi aslanın artıkları ile geçineceğine aslan gibi kendin avlan.

00:52:53.880 --> 00:53:00.320
Başkaları senden geçinsin. Başkasının sırtından geçinmek yok!

00:53:00.360 --> 00:53:07.000
Hele dervişlikte hiç yok. Her zaman söylüyoruz; tasavvufun tariflerinden birisi nedir?

00:53:07.800 --> 00:53:16.520
Tasavvuf yâr olup bâr olmamaktır.

00:53:16.680 --> 00:53:22.240
Yâr, "dost, arkadaş" demek; bâr "yük" demek.

00:53:22.600 --> 00:53:26.240
"Tasavvuf, arkadaşına dost olup yük olmamaktır."

00:53:26.604 --> 00:53:33.724
Sen bir arkadaşınla arkadaşlık yapıyorsun. Mutasavvıfsan gerçek dervişsen ona yâr olacaksın,

00:53:33.800 --> 00:53:35.760
o senin arkadaşlığından memnun olacak;

00:53:35.920 --> 00:53:38.640
"Allah razı olsun! Ne iyi arkadaş!" diyecek.

00:53:38.720 --> 00:53:45.000
Yâr olacaksın da bâr olmayacaksın. Kesesinde gözün, elin olmayacak.

00:53:45.200 --> 00:53:50.760
Sen ondan istifadeye çalışmayacaksın, sen herkese ve bütün mahlûkata

00:53:50.920 --> 00:53:56.480
sen istifade ettirmeye çalışacaksın; asıl dervişlik bu!

00:53:57.680 --> 00:53:59.960
Fâtiha-ı Şerîfe mea'l-Besmele…