Namaz Vakitleri

19 Cemâziye'l-Evvel 1446
21 Kasım 2024
İmsak
06:22
Güneş
07:51
Öğle
12:55
İkindi
15:26
Akşam
17:49
Yatsı
19:13
Detaylı Arama

Belâlara Sabretmenin Karşılığı

Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN

Tefsir Dersleri

Gurbet Sohbetleri

28 Muharrem 1421 / 02.05.2000
Avustralya

İçerik

Allah Kullarını İmtihan Eder

Çocuğunun Vefatına Sabreden Kimse

Musîbet Karşısında İstircâ Edilmesi

Ümm-ü Seleme RA’nın Duası

Musibete Sabır ve İstircâ

Sabredenlerin Mükâfâtı

Açıklama

Hocamız, Gönül dostumuz, Mürebbi'miz Prof. Dr. Mahmud Es’ad COŞAN’ın yurtdışında bulunduğu zamanlarda, özellikle 7 Mayıs 1997 günü Türkiye’den ayrıldıktan sonra gurbet ellerde; Avustralya, Almanya, İsveç, İngiltere, Hollanda, ABD ve farklı ülkelerde yapmış oldukları sohbetlerdir.

Avustralya’da sabah ve yatsı namazından sonra, çeşitli camilerde yaptıkları hadis ve tefsir sohbetleri, İsveç’te son Ramazan ayı boyunca yaptıkları konuşmalar, aile eğitim toplantılarında yaptıkları konuşmalar ve konferanslardan oluşmaktadır.

Bu konuşmalar, Ak-Radyo’da “Gurbet Sohbetleri” adı altında yayımlanmıştır.
Allah Kullarını İmtihan Eder, Çocuğunun Vefatına Sabreden Kimse, Musîbet Karşısında İstircâ Edilmesi, Ümm-ü | gibi konu başlıkları içeren dini sohbet.
Tümünü Göster
İzledim/Dinledim, Hediyemi Al Hata Bildir/Öneride Bulun

Belâlara Sabretmenin Karşılığı

Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN

Tefsir Dersleri

Gurbet Sohbetleri

28 Muharrem 1421 / 02.05.2000
Avustralya

İçerik

Allah Kullarını İmtihan Eder

Çocuğunun Vefatına Sabreden Kimse

Musîbet Karşısında İstircâ Edilmesi

Ümm-ü Seleme RA’nın Duası

Musibete Sabır ve İstircâ

Sabredenlerin Mükâfâtı

Açıklama

Hocamız, Gönül dostumuz, Mürebbi'miz Prof. Dr. Mahmud Es’ad COŞAN’ın yurtdışında bulunduğu zamanlarda, özellikle 7 Mayıs 1997 günü Türkiye’den ayrıldıktan sonra gurbet ellerde; Avustralya, Almanya, İsveç, İngiltere, Hollanda, ABD ve farklı ülkelerde yapmış oldukları sohbetlerdir.

Avustralya’da sabah ve yatsı namazından sonra, çeşitli camilerde yaptıkları hadis ve tefsir sohbetleri, İsveç’te son Ramazan ayı boyunca yaptıkları konuşmalar, aile eğitim toplantılarında yaptıkları konuşmalar ve konferanslardan oluşmaktadır.

Bu konuşmalar, Ak-Radyo’da “Gurbet Sohbetleri” adı altında yayımlanmıştır.
Allah Kullarını İmtihan Eder, Çocuğunun Vefatına Sabreden Kimse, Musîbet Karşısında İstircâ Edilmesi, Ümm-ü | gibi konu başlıkları içeren dini sohbet.
Tümünü Göster
İzledim/Dinledim, Hediyemi Al Hata Bildir/Öneride Bulun

Konuşma Metni

es-Selâmu aleyküm ve rahmetullâhi ve berekâtühû! es-Selâmu aleyküm ve rahmetullâhi ve berekâtühû!

 Bakara sûresinin 155. âyet-i kerîmesine geldik. 156. ve 157. âyet-i kerîmeler de bu konu ile ilgili.Bakara sûresinin 155. âyet-i kerîmesine geldik. 156. ve 157. âyet-i kerîmeler de bu konu ile ilgili. Bugünkü sohbetimi bu âyet-i kerîmeler üzerinde sürdürmek istiyorum.Bugünkü sohbetimi bu âyet-i kerîmeler üzerinde sürdürmek istiyorum. Daha önce şehitler hakkında, geçen hafta, "Allah yolunda canlarını vermiş o kimselereDaha önce şehitler hakkında, geçen hafta, "Allah yolunda canlarını vermiş o kimselere 'ölmüşlerdir, ölülerdir' demeyin, onlar diridirler, fakat siz anlayamıyorsunuz." 'ölmüşlerdir, ölülerdir' demeyin, onlar diridirler, fakat siz anlayamıyorsunuz." mânasındaki âyet-i kerîmelerden sonra, Cenâb ı Hak Teâlâ hazretleri 155. âyet-i kerîmede buyuruyor ki; mânasındaki âyet-i kerîmelerden sonra, Cenâb ı Hak Teâlâ hazretleri 155. âyet-i kerîmede buyuruyor ki;

 Bismillâhirrahmânirrahîm. Ve le-neblüvenneküm bi-şey'in mine'l-havfi ve'l-cûiBismillâhirrahmânirrahîm.

Ve le-neblüvenneküm bi-şey'in mine'l-havfi ve'l-cûi ve naksin mine'l-emvâli ve'l-enfüsi ve's-semerât ve beşşiri's-sâbirîn. ve naksin mine'l-emvâli ve'l-enfüsi ve's-semerât ve beşşiri's-sâbirîn.

Ellezîne izâ esâbethüm musîbetün kâlû innâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn. Ellezîne izâ esâbethüm musîbetün kâlû innâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn.

Ülâike aleyhim salavâtün min rabbihim ve rahmetün ve ülâike hümü'l-muhtedûn. Ülâike aleyhim salavâtün min rabbihim ve rahmetün ve ülâike hümü'l-muhtedûn.

 Sadaka'llâhu'l-azîm. Cenâb-ı Hak Teâlâ buyuruyor ki; Sadaka'llâhu'l-azîm.

Cenâb-ı Hak Teâlâ buyuruyor ki;

 Ve le-neblüvenneküm bi-şey'in mine'l-havfi ve'l-cûi ve naksin mine'l-emvâli ve'l-enfüsi ve's-semerât. Ve le-neblüvenneküm bi-şey'in mine'l-havfi ve'l-cûi ve naksin mine'l-emvâli ve'l-enfüsi ve's-semerât.

 "Biz sizi muhakkak imtihan ederiz." Neblüve, "imtihan etmek, sınamak, denemek" mânasına."Biz sizi muhakkak imtihan ederiz."

Neblüve, "imtihan etmek, sınamak, denemek" mânasına. Sonunda nûn-u te'kid-i sakîle gelmiş. Neblüvenneküm.Sonunda nûn-u te'kid-i sakîle gelmiş. Neblüvenneküm. Bir fiilin sonuna nûn-u te'kid-i sakîle gelince onun muhakkak yapılacağını, o fiilin muhakkak ve muhakkak olacağını bildiriyor.Bir fiilin sonuna nûn-u te'kid-i sakîle gelince onun muhakkak yapılacağını, o fiilin muhakkak ve muhakkak olacağını bildiriyor. Başındaki le de fiilin kendisinde değil, le-neblüvennekü, başına gelmiş;Başındaki le de fiilin kendisinde değil, le-neblüvennekü, başına gelmiş; mukadder olan bir yeminin cevabı olduğundan dolayıdır.mukadder olan bir yeminin cevabı olduğundan dolayıdır. "Yemin olsun ki, muhakkak ki sizi imtihan edeceğiz, ederiz, ediyoruz." "Yemin olsun ki, muhakkak ki sizi imtihan edeceğiz, ederiz, ediyoruz." Bu muzâri siygası Türkçe'deki geniş zamana da tekabül eder, şimdiki zamana da tekabül eder,Bu muzâri siygası Türkçe'deki geniş zamana da tekabül eder, şimdiki zamana da tekabül eder, istikbale de [gelecek zamana da] tekabül eder.istikbale de [gelecek zamana da] tekabül eder. Arapça'da Türkçe'deki gibi zamanların incelikleri, teferruatı için ayrıca siygalar yoktur.Arapça'da Türkçe'deki gibi zamanların incelikleri, teferruatı için ayrıca siygalar yoktur. Yani, aynı kelime "Sizi imtihan ediyoruz. Sizi her zaman imtihan ederiz.Yani, aynı kelime "Sizi imtihan ediyoruz. Sizi her zaman imtihan ederiz. Sizi ileride imtihan da edeceğiz." mânasına da gelebilir. Sizi ileride imtihan da edeceğiz." mânasına da gelebilir.

Cenâb-ı Hakk'ın âdetullâhıdır; dünya hayatı insanlar için imtihan olduğundan,Cenâb-ı Hakk'ın âdetullâhıdır; dünya hayatı insanlar için imtihan olduğundan, tabii imtihanda da sınamak olacak, denemek olacak.tabii imtihanda da sınamak olacak, denemek olacak. Elbette, muhakak ve muhakkak, insanlar ihlâslarının, imanlarının durumu belli olsun, açığa çıksın diyeElbette, muhakak ve muhakkak, insanlar ihlâslarının, imanlarının durumu belli olsun, açığa çıksın diye çeşitli olaylar ile karşı karşıya getirilerek, çeşitli musibetlere, belalara, fitnelere,çeşitli olaylar ile karşı karşıya getirilerek, çeşitli musibetlere, belalara, fitnelere, durumlara mâruz bırakılarak denenecekler. Bi-şey'in mine'l-havfi. "Korkudan bir şey ile..." durumlara mâruz bırakılarak denenecekler.

Bi-şey'in mine'l-havfi. "Korkudan bir şey ile..."

 "Tamamen korku ile değil; korkudan, açlıktan, malların, canların zayiatından, eksilmesinden,"Tamamen korku ile değil; korkudan, açlıktan, malların, canların zayiatından, eksilmesinden, meyvelerin eksilmesinden bir şeyle, birtakım olaylarla sizi muhakkak ve mutlaka imtihan ederiz.meyvelerin eksilmesinden bir şeyle, birtakım olaylarla sizi muhakkak ve mutlaka imtihan ederiz. Bizim âdet-i ilâhiyyemiz böyledir, şânımız böyledir. [İmtihan] ediyoruz.Bizim âdet-i ilâhiyyemiz böyledir, şânımız böyledir. [İmtihan] ediyoruz. Hâlen de -tabii insanlar daima imtihanda olduğundan-Hâlen de -tabii insanlar daima imtihanda olduğundan- bu anda da muhakkak bu durumlara mâruz nice insan vardır. İmtihan edeceğiz, ileride de bu böyle olacak." bu anda da muhakkak bu durumlara mâruz nice insan vardır. İmtihan edeceğiz, ileride de bu böyle olacak."

 Çünkü salihlerle salih olmayanların anlaşılması lazım. Çünkü salihlerle salih olmayanların anlaşılması lazım.

 Ve le-neblüvenneküm hattâ na'leme'l-mücâhidîne minküm ve's-sâbirîne ve neblüve ahbâreküm.Ve le-neblüvenneküm hattâ na'leme'l-mücâhidîne minküm ve's-sâbirîne ve neblüve ahbâreküm. İleride gelecek, Muhammed sûresinde: İleride gelecek, Muhammed sûresinde:

 "Biz sizi imtihan ederiz, tâ ki sizden kimler Allah yolunda mücahitlerdir, cihat edicilerdir, "Biz sizi imtihan ederiz, tâ ki sizden kimler Allah yolunda mücahitlerdir, cihat edicilerdir, sabredicilerdir bilelim, bilinsin diye; ve sizin ruh durumunuzun, iman durumunuzun haberi,sabredicilerdir bilelim, bilinsin diye; ve sizin ruh durumunuzun, iman durumunuzun haberi, halleri belli olsun diye." buyuruluyor. İmtihan; nelerle imtihan? halleri belli olsun diye." buyuruluyor.

İmtihan; nelerle imtihan?

 Bi-şey'in mine'l-havfi. "Korkudan bir miktar bir şeyle..." Bi-şey'in mine'l-havfi. "Korkudan bir miktar bir şeyle..."

Bi-şey'in. "Az bir şeyle." Yani tamamen değil;Bi-şey'in. "Az bir şeyle." Yani tamamen değil; hayat her zaman öyle geçmiyor, zaman zaman azıcık bir şeyle... hayat her zaman öyle geçmiyor, zaman zaman azıcık bir şeyle...

"Korkuyla, açlıkla, meyvelerin, canların, malların zayiata uğraması,"Korkuyla, açlıkla, meyvelerin, canların, malların zayiata uğraması, eksilmesiyle sizi muhakkak imtihan ederiz, edeceğiz. Bu böyledir." eksilmesiyle sizi muhakkak imtihan ederiz, edeceğiz. Bu böyledir."

 Bazen imtihan sevinçli bir olayla karşılaştırıp şükrünü ölçmek tarzında olur;Bazen imtihan sevinçli bir olayla karşılaştırıp şükrünü ölçmek tarzında olur; bazen üzüntü, gam, keder, elem verici, acı çektirici bir şey ile karşılaştırıp sabrını ölçmekle olur.bazen üzüntü, gam, keder, elem verici, acı çektirici bir şey ile karşılaştırıp sabrını ölçmekle olur. Bu neler olabilir, imtihan olan şeyler nasıl olabilir? Bu neler olabilir, imtihan olan şeyler nasıl olabilir?

 Şöyle bildiriliyor. İbn Abbas radıyallahu anhümâ buyurmuş ki; Şöyle bildiriliyor. İbn Abbas radıyallahu anhümâ buyurmuş ki;

 Ya'nî havfün adüv. "Düşman çıkıp gelebilir."Ya'nî havfün adüv. "Düşman çıkıp gelebilir." İşte Kureyşliler kaç sefer hücum ettiler, bazı müslümanları şehit ettiler.İşte Kureyşliler kaç sefer hücum ettiler, bazı müslümanları şehit ettiler. Etrafta İslâm'a düşman olanlar daima mevcut oluyor. Zamanımızda da öyledir.Etrafta İslâm'a düşman olanlar daima mevcut oluyor. Zamanımızda da öyledir. Düşman korkusu olabilir bu.Düşman korkusu olabilir bu. Veyahut; Ve'l-havf tevakkuhû mekrûhun yahsulü minhu elemin fi'l-kalb.Veyahut; Ve'l-havf tevakkuhû mekrûhun yahsulü minhu elemin fi'l-kalb. "Başıma ileride hoşlanılmayan bir şey gelir." diye insanın endişesi [olabilir.]"Başıma ileride hoşlanılmayan bir şey gelir." diye insanın endişesi [olabilir.] Çünkü herkes bir yarın endişesi taşır. "Acaba yarın ne olacak?..Çünkü herkes bir yarın endişesi taşır. "Acaba yarın ne olacak?.. Acaba şöyle yapsam şöyle olur mu, başıma şöyle bir hal gelir mi?" diye...Acaba şöyle yapsam şöyle olur mu, başıma şöyle bir hal gelir mi?" diye... Cenâb-ı Hak insanları dümdüz, [hep] böyle selâmette, huzurlu, müreffeh yaşatmaz;Cenâb-ı Hak insanları dümdüz, [hep] böyle selâmette, huzurlu, müreffeh yaşatmaz; bazen böyle korkulu şeylerle imtihan eder. Başka neyle imtihan eder? bazen böyle korkulu şeylerle imtihan eder.

Başka neyle imtihan eder?

 Ve'l-cûi. Cû', "açlık" demek. Açlık nasıl olur? Ve'l-cûi. Cû', "açlık" demek. Açlık nasıl olur?

Kıtlık olur, rızkı, kazancı, o günkü nevâlesi olmaz, aç kalır, öyle imtihan olur. Kıtlık olur, rızkı, kazancı, o günkü nevâlesi olmaz, aç kalır, öyle imtihan olur.

 Ve naksin mine'l-emvâl. "Mallardan bazılarının zâyi olması, eksilmesi." Bu nasıl olur? Ve naksin mine'l-emvâl. "Mallardan bazılarının zâyi olması, eksilmesi." Bu nasıl olur?

Helâk olur, Karadeniz'de gemisi batar, tarlada harmanı yanar, dolu yağıp mahsulü zarara uğratır... Helâk olur, Karadeniz'de gemisi batar, tarlada harmanı yanar, dolu yağıp mahsulü zarara uğratır...

Ve'l-enfüsi. "Canlardan eksiklik" nasıl olur? İnsanın yakını ölür veyahut katlolunur, şehit olur.Ve'l-enfüsi. "Canlardan eksiklik" nasıl olur?

İnsanın yakını ölür veyahut katlolunur, şehit olur. "Eyvah! Falanca kabileden, filanca şehirden şu kadar insan şehit oldu!""Eyvah! Falanca kabileden, filanca şehirden şu kadar insan şehit oldu!" "Çanakkale harbinde şu kadar insan şehit oldu, İstiklâl harbinde bu kadar şehit oldu,"Çanakkale harbinde şu kadar insan şehit oldu, İstiklâl harbinde bu kadar şehit oldu, Balkan harbinde şu kadar..." diye tarih kitaplarında okuyoruz. Balkan harbinde şu kadar..." diye tarih kitaplarında okuyoruz. Tarih boyunca da -sadece bizim şu söylediğimiz zamanlara ait değil- şimdi de işte Çeçenler, Tarih boyunca da -sadece bizim şu söylediğimiz zamanlara ait değil- şimdi de işte Çeçenler, işte geçtiğimiz yıllarda Bosna'daki durum, işte daha önce başka yerlerde olan savaşlar...işte geçtiğimiz yıllarda Bosna'daki durum, işte daha önce başka yerlerde olan savaşlar... Candan eksiklik de böyle olur. Ve's-semerât. Meyvelerde de, bazen ağaçlar mahsul vermez.Candan eksiklik de böyle olur.

Ve's-semerât. Meyvelerde de, bazen ağaçlar mahsul vermez. Zeytin ağacı mesela, bakıyorsunuz bir sene bol mahsul oluyor, bir sene bakıyorsunuz hiç mahsul olmuyor.Zeytin ağacı mesela, bakıyorsunuz bir sene bol mahsul oluyor, bir sene bakıyorsunuz hiç mahsul olmuyor. Ama ben bizim zeytin toplayışımıza çok hayret ediyorum.Ama ben bizim zeytin toplayışımıza çok hayret ediyorum. Zeytin ağacına sopalarla vura vura zeytinleri düşürüyorlar.Zeytin ağacına sopalarla vura vura zeytinleri düşürüyorlar. İnce küçük filiz dalların hepsi yerle düşüyor.İnce küçük filiz dalların hepsi yerle düşüyor. Ağaç kendisini bir senede toparlayamıyor, bir sene mahsul vermiyor, ikinci senede oluyor.Ağaç kendisini bir senede toparlayamıyor, bir sene mahsul vermiyor, ikinci senede oluyor. Ama hurmada vesairede de olurmuş, Peygamber Efendimiz'in zamanında da görülmeyen bir şey değil.Ama hurmada vesairede de olurmuş, Peygamber Efendimiz'in zamanında da görülmeyen bir şey değil. Müfessirler bildiyor ki; bazen bir hurma ağacında bir tane hurma olurmuş.Müfessirler bildiyor ki; bazen bir hurma ağacında bir tane hurma olurmuş. Halbuki hurma kocaman bir salkımdır, kilolarla tutar.Halbuki hurma kocaman bir salkımdır, kilolarla tutar. Tam verdiği zaman çok bol olur; ama bazen böyle eksiklik oluyor. Bunların hepsi imtihandır.Tam verdiği zaman çok bol olur; ama bazen böyle eksiklik oluyor.

Bunların hepsi imtihandır. Buğday ekersin, tarladan doğru düzgün bir mahsul alınmaz. Mısır ekersin, koçan vermez.Buğday ekersin, tarladan doğru düzgün bir mahsul alınmaz. Mısır ekersin, koçan vermez. Elma vesaire dökülür. Ters, soğuk veya kavurucu bir rüzgâr eser, kirazlar olmaz, çiçekken tahrip olur;Elma vesaire dökülür. Ters, soğuk veya kavurucu bir rüzgâr eser, kirazlar olmaz, çiçekken tahrip olur; ağaçlarda meyve olmaz, o sene olmayıverir. Bunların hepsi imtihan tabii...ağaçlarda meyve olmaz, o sene olmayıverir. Bunların hepsi imtihan tabii... Çiftçinin, işçinin, her insanın çeşit çeşit imtihanı... Çiftçinin, işçinin, her insanın çeşit çeşit imtihanı...

 İmam Şâfiî'den rivayet edilmiş bir yorum var, misallendirme olsun diye,İmam Şâfiî'den rivayet edilmiş bir yorum var, misallendirme olsun diye, rahmetullâhi aleyh'in sözünü de böylece kaydetmiş olalım. rahmetullâhi aleyh'in sözünü de böylece kaydetmiş olalım. Allahu Teâlâ hazretleri bizleri korkudan, açlıktan bir şeylerle imtihan ediyor,Allahu Teâlâ hazretleri bizleri korkudan, açlıktan bir şeylerle imtihan ediyor, "Neler olabilir?" diye onun zikrettiği şeyler: "Neler olabilir?" diye onun zikrettiği şeyler:

Korkuyla imtihan ediyor, korkulu bir şeyle karşılaştırarak imtihan ediyor; bu nedir? Korkuyla imtihan ediyor, korkulu bir şeyle karşılaştırarak imtihan ediyor; bu nedir?

Havfullâhi teâlâ. "Bakalım kulum Allah'tan korkan, günahlardan sakınan bir kul mu?" Böyle bir imtihan... Havfullâhi teâlâ. "Bakalım kulum Allah'tan korkan, günahlardan sakınan bir kul mu?" Böyle bir imtihan...

 Ve'l-cûi. Açlıkla imtihan; o ne demek? Sıyâmu şehru ramadân. Ve'l-cûi. Açlıkla imtihan; o ne demek?

Sıyâmu şehru ramadân. Ramazan ayında aç duruyor, bu da bir imtihan. Ve naksin mine'l-emvâl.Ramazan ayında aç duruyor, bu da bir imtihan.

Ve naksin mine'l-emvâl. Mallardan bazı eksiltmeler, zayiat; o nedir? Mallardan bazı eksiltmeler, zayiat; o nedir?

Sadaka veriliyor, zekât veriliyor, kasadaki, kesedeki, anbardaki varlıktan veriliyor, [mal] azalıyor.Sadaka veriliyor, zekât veriliyor, kasadaki, kesedeki, anbardaki varlıktan veriliyor, [mal] azalıyor. Zekâta delâlet ediyor. Ve'l-enfüsi. Canlardan zayiat; insanlar hasta oluyor, vefat ediyor. Zekâta delâlet ediyor.

Ve'l-enfüsi. Canlardan zayiat; insanlar hasta oluyor, vefat ediyor.

 Ve's-semerât. Mahsulâttan zayiat. Bu da; mevtu'l-evlâd. "Evlatların ölümü." demiş. Ve's-semerât. Mahsulâttan zayiat. Bu da; mevtu'l-evlâd. "Evlatların ölümü." demiş.

 Tabii bu kelimeler bu anlamları da kapsadığı için bunlar da misallendirme oluyor.Tabii bu kelimeler bu anlamları da kapsadığı için bunlar da misallendirme oluyor. Bu söylenenler de imtihandır. Bu söylenenler de imtihandır. Yani İslâm'ın emirleri, Allah'tan korkmak, mehâfetullah, oruç, zekât, sadaka, çoluk çocuğunun vefat etmesi...Yani İslâm'ın emirleri, Allah'tan korkmak, mehâfetullah, oruç, zekât, sadaka, çoluk çocuğunun vefat etmesi... Çünkü Arapça'da bir söz vardır: el-Veledü semeretü'l-kalb.Çünkü Arapça'da bir söz vardır: el-Veledü semeretü'l-kalb. "Çocuk kişinin gönlünün, kalbinin meyvesidir; canıdır, canından bir parçadır.""Çocuk kişinin gönlünün, kalbinin meyvesidir; canıdır, canından bir parçadır." Böyle isimlendirilmiş, hadîs-i şerîfte böyle geçiyor. Böyle isimlendirilmiş, hadîs-i şerîfte böyle geçiyor. Buradaki semerât da, işte insanın gönlünün meyvesi olan evlatlar...Buradaki semerât da, işte insanın gönlünün meyvesi olan evlatlar... Onların eksikliği de evlatların ölmesi... Eskiden tabii bir hayli evlat ölümü olurdu.Onların eksikliği de evlatların ölmesi...

Eskiden tabii bir hayli evlat ölümü olurdu. Çünkü doğum mühim bir olay, çocuğun büyütülmesi de çok zor bir iş.Çünkü doğum mühim bir olay, çocuğun büyütülmesi de çok zor bir iş. O zor şartlar altında insanların kaç tane çocuğu vefat ederdi... O zor şartlar altında insanların kaç tane çocuğu vefat ederdi...

Bu hususta, evlâdın gönlün meyvesi olmasına misal olarak bir hadîs-i şerîf zikredelim.Bu hususta, evlâdın gönlün meyvesi olmasına misal olarak bir hadîs-i şerîf zikredelim. Ebû Mûsâ el-Eş'arî radıyallahu anh'ten.Ebû Mûsâ el-Eş'arî radıyallahu anh'ten. Peygamber Efendimiz bu nakledilen hadîs-i şerîfte buyuruyor ki; Peygamber Efendimiz bu nakledilen hadîs-i şerîfte buyuruyor ki;

 İzâ mâte veledü'l-abdi. "Kulun çocuğu vefat edince..." İzâ mâte veledü'l-abdi. "Kulun çocuğu vefat edince..." Kâle'llâhu Teâlâ. "Allahu Teâlâ hazretleri buyurur ki..." Kâle'llâhu Teâlâ. "Allahu Teâlâ hazretleri buyurur ki..." Li-melâiketihî. "Meleklerine..." E kabadtüm velede abdî? Li-melâiketihî. "Meleklerine..."

E kabadtüm velede abdî? "Ey meleklerim! Siz benim kulumun yavrusunu mu, ruhunu kabzettiniz, aldınız?" "Ey meleklerim! Siz benim kulumun yavrusunu mu, ruhunu kabzettiniz, aldınız?"

 Fe-yekûlûn: Neam. "Evet yâ Rabbi!" Fe-yekûlûn: Neam. "Evet yâ Rabbi!"

 Kâle: E kabadtüm semerete fuâdihî? "Kalbinin, gönlünün semeresini mi kopardınız?" Kâle: E kabadtüm semerete fuâdihî? "Kalbinin, gönlünün semeresini mi kopardınız?"

Fe-yekûlûn: Neam. "Evet yâ Rabbi!" Fe-yekûlûn: Neam. "Evet yâ Rabbi!"

Tabii, melekler bunu kendi bildiklerine yapıyor değil.Tabii, melekler bunu kendi bildiklerine yapıyor değil. Ölüm ve hayat mukadderâtın cilvesi, Cenâb-ı Hakk'ın emri.Ölüm ve hayat mukadderâtın cilvesi, Cenâb-ı Hakk'ın emri. Cenâb-ı Hakk'ın emrini tutuyorlar. Ama Cenâb-ı Hak soruyor: "Böyle mi yaptınız?" Cenâb-ı Hakk'ın emrini tutuyorlar. Ama Cenâb-ı Hak soruyor:

"Böyle mi yaptınız?"

 "Evet yâ Rabbi! Emrin üzere öyle yaptık." "Kulumun meyvesini mi kopardınız?" "Evet yâ Rabbi! Emrin üzere öyle yaptık."

"Kulumun meyvesini mi kopardınız?"

 "Evet yâ Rabbi! Emrin üzere öyle yaptık." [Kâle: Femâzâ kâle?] "Siz böyle yapınca kul ne dedi?" "Evet yâ Rabbi! Emrin üzere öyle yaptık."

[Kâle: Femâzâ kâle?]

"Siz böyle yapınca kul ne dedi?"

Çocuğu vefat edince bakalım babası ne diyor? Çocuğu vefat edince bakalım babası ne diyor?

 Kâlû: Hamideke ve'stercea. "Sana yine hamd ü senâ etti." Kâlû: Hamideke ve'stercea. "Sana yine hamd ü senâ etti."

"Hamd Allah'ındır, hüküm Allah'ındır." diye, Cenâb-ı Hakk'ın azametini, şânını ifade eden sözler sarf etti."Hamd Allah'ındır, hüküm Allah'ındır." diye, Cenâb-ı Hakk'ın azametini, şânını ifade eden sözler sarf etti. Yani ileri geri kötü şeyler söylemedi. Ve'stercea. "Ve istircâ eyledi." Yani ileri geri kötü şeyler söylemedi.

Ve'stercea. "Ve istircâ eyledi."

Bunun ne olduğunu biraz sonra âyet-i kerîmede göreceğiz. Bunun ne olduğunu biraz sonra âyet-i kerîmede göreceğiz.

"'Biz Allah'ın kullarıyız, hüküm O'nundur, neylerse O'nun hükmüdür."'Biz Allah'ın kullarıyız, hüküm O'nundur, neylerse O'nun hükmüdür. Biz O'nun mülkü olduğumuza göre elbette böyle olacak. Nasıl olsa biz O'na döneceğiz.Biz O'nun mülkü olduğumuza göre elbette böyle olacak. Nasıl olsa biz O'na döneceğiz. Âhiret var. Zaten bir zaman gelecek, her yaşayan ölecek, herkes ölecek.Âhiret var. Zaten bir zaman gelecek, her yaşayan ölecek, herkes ölecek. Âhirette de O'nun huzuruna varacağız, O'na kavuşacağız. Âhirette de O'nun huzuruna varacağız, O'na kavuşacağız. İyi insanlar mükâfatı alacak.' mânasına gelen bir söz söyledi, hamd ü senâ etti." İyi insanlar mükâfatı alacak.' mânasına gelen bir söz söyledi, hamd ü senâ etti."

 Yani sabırlı davranmış, edebini muhafaza etmiş.Yani sabırlı davranmış, edebini muhafaza etmiş. Öyle dediğini melekler Cenâb-ı Hakk'a bildirince, Cenâb-ı Hak zaten biliyor ama,Öyle dediğini melekler Cenâb-ı Hakk'a bildirince, Cenâb-ı Hak zaten biliyor ama, böyle mükâmele, sorma ve cevapların böyle söylenmesi sûretiyle dinleyenlerin böyle mükâmele, sorma ve cevapların böyle söylenmesi sûretiyle dinleyenlerin hatırında olay daha iyi kalacağından Efendimiz Allahu Teâlâ'nın böyle buyurduğunuhatırında olay daha iyi kalacağından Efendimiz Allahu Teâlâ'nın böyle buyurduğunu ve meleklerin böyle cevap verdiğini naklediyor. Bu, konunun iyice anlaşılması için... ve meleklerin böyle cevap verdiğini naklediyor. Bu, konunun iyice anlaşılması için...

 Kâle: Übnû lehû beyten fi'l-cenneti. "Ey meleklerim!Kâle: Übnû lehû beyten fi'l-cenneti. "Ey meleklerim! Böyle sabredip de benim hükmüme rıza gösteren bu kulum için cennette bir beyt, bir köşk, bir ev inşâ edin!" Böyle sabredip de benim hükmüme rıza gösteren bu kulum için cennette bir beyt, bir köşk, bir ev inşâ edin!" Ve semmûhü beyte'l-hamd.Ve semmûhü beyte'l-hamd. "'Hamd dolayısıyla kazanılmış ev, hamd evi, hamd sarayı' ismini verin!" diye,"'Hamd dolayısıyla kazanılmış ev, hamd evi, hamd sarayı' ismini verin!" diye, Peygamber Efendimiz Allah'ın öyle diyen kulunu sevip mükâfatlandırdığını hadîs-i şerîfte bildiriyor. Peygamber Efendimiz Allah'ın öyle diyen kulunu sevip mükâfatlandırdığını hadîs-i şerîfte bildiriyor.

 İnsanlar böyle korkuyla, açlıkla, meyvelerin, canların,İnsanlar böyle korkuyla, açlıkla, meyvelerin, canların, malların zayiatıyla imtihan olunacaklar, muhakkak imtihan olacaklar. Sonuçta ne olacak? malların zayiatıyla imtihan olunacaklar, muhakkak imtihan olacaklar. Sonuçta ne olacak?

Sonuçta tabii Cenâb-ı Hak sabredenlere çok büyük ecirler verecek. Bismillâhirrahmânirrahîm. Sonuçta tabii Cenâb-ı Hak sabredenlere çok büyük ecirler verecek.

Bismillâhirrahmânirrahîm.

İnnemâ yüveffe's-sâbirûne ecrehüm bi-ğayri hisâb. "Ancak sabredenlere mükâfat hadsiz hesapsız veriliyor." İnnemâ yüveffe's-sâbirûne ecrehüm bi-ğayri hisâb. "Ancak sabredenlere mükâfat hadsiz hesapsız veriliyor."

Ötekilere bir hesap dairesinde bir rakamla, 70 misli, 700 misli; ama sabredenlere bigayri hisâb veriliyor.Ötekilere bir hesap dairesinde bir rakamla, 70 misli, 700 misli; ama sabredenlere bigayri hisâb veriliyor. Tabii sabretmeyip de imtihanı kaybedenler de edepsizliklerinin, sabırsızlıklarının,Tabii sabretmeyip de imtihanı kaybedenler de edepsizliklerinin, sabırsızlıklarının, başarısızlıklarının cinsine göre muameleye uğrayacaklar. Ama sabredenler kazanacak.başarısızlıklarının cinsine göre muameleye uğrayacaklar. Ama sabredenler kazanacak. Onun için âyet-i kerîmede buyuruluyor ki; Ve beşşiri's-sâbirîn. Onun için âyet-i kerîmede buyuruluyor ki;

Ve beşşiri's-sâbirîn.

Âdetullah böyledir. Allah'ın âdeti böyledir. Dünya hayatında olaylar böyledir.Âdetullah böyledir. Allah'ın âdeti böyledir. Dünya hayatında olaylar böyledir. Cenâb-ı Hak mü'min kullarını ve bütün insanları çeşitli şekillerle imtihan eder.Cenâb-ı Hak mü'min kullarını ve bütün insanları çeşitli şekillerle imtihan eder. Sabredenlere çok büyük mükâfatlar olduğundan;Sabredenlere çok büyük mükâfatlar olduğundan; ve beşşiri's-sâbirîn "Sabredenleri müjdele!" diye, Allahu Teâlâ hazretleri emrediyor. ve beşşiri's-sâbirîn "Sabredenleri müjdele!" diye, Allahu Teâlâ hazretleri emrediyor.

Ondan sonraki 156. âyet-i kerîme bu sabredenlerin nasıl kimseler olduğunu belirtiyor: Ondan sonraki 156. âyet-i kerîme bu sabredenlerin nasıl kimseler olduğunu belirtiyor:

Ellezîne. "O sabredenler öyle kimseler ki..." İzâ esâbethüm musîbetün.Ellezîne. "O sabredenler öyle kimseler ki..." İzâ esâbethüm musîbetün. "Onlara elem veren, üzen bir hâdise başlarına geldiği zaman,"Onlara elem veren, üzen bir hâdise başlarına geldiği zaman, bir musibet kendilerine isabet ettiği zaman..." O sabredenler ne derler? bir musibet kendilerine isabet ettiği zaman..."

O sabredenler ne derler?

 Kâlû innâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn. İşte deminki hadîs-i şerîfte geçen söz. Ne derler? Kâlû innâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn.

İşte deminki hadîs-i şerîfte geçen söz. Ne derler?

Kâlû "dediler" demek; ama bu Arapça'nın özelliğindendir,Kâlû "dediler" demek; ama bu Arapça'nın özelliğindendir, kesin vukuu olacak şeyler mâzi siygasıyla anlatılır. Derler ki; İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn. kesin vukuu olacak şeyler mâzi siygasıyla anlatılır. Derler ki;

İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn.

O sabredenler bu sözü söylerler. Bu ne demek? O sabredenler bu sözü söylerler. Bu ne demek?

 İnnâ. "Hiç şüphe yok ki bizler, biz Allah'ın kulları..."İnnâ. "Hiç şüphe yok ki bizler, biz Allah'ın kulları..." Lillâh. "Allah'ınız, [Allah'a aidiz], Allah'ın kullarıyız; Allah'ın mülküyüz, malıyız, Allah'ın yaratığıyız." Lillâh. "Allah'ınız, [Allah'a aidiz], Allah'ın kullarıyız; Allah'ın mülküyüz, malıyız, Allah'ın yaratığıyız."

"Bizi Allah yarattı. Bize hayatı Allah verdi."Bizi Allah yarattı. Bize hayatı Allah verdi. Bize görme, işitme, konuşma, akıl, fikir, güç, kuvvet, el, ayak, bütün nimetleri Cenâb-ı Hak verdi.Bize görme, işitme, konuşma, akıl, fikir, güç, kuvvet, el, ayak, bütün nimetleri Cenâb-ı Hak verdi. Hayatı sürdürmemiz O'nun lütfuyla, takdiriyle, nimetleri sayesinde. Her şeyimiz O'nun..." Hayatı sürdürmemiz O'nun lütfuyla, takdiriyle, nimetleri sayesinde. Her şeyimiz O'nun..."

 İnnâ lillâh. "Biz Allah'ın kullarıyız, malıyız, mülküyüz, kölesiyiz." İnsan kölesi olunca ne yapar? İnnâ lillâh. "Biz Allah'ın kullarıyız, malıyız, mülküyüz, kölesiyiz."

İnsan kölesi olunca ne yapar?

Kölesine; "Otur! Kalk! Git su getir! Git meyveleri topla! Git şunu yıka! Git sobayı yak!Kölesine; "Otur! Kalk! Git su getir! Git meyveleri topla! Git şunu yıka! Git sobayı yak! Git içeriyi temizle!" gibi her şeyi söyleyebilir. Çünkü onun emrinde... Git içeriyi temizle!" gibi her şeyi söyleyebilir. Çünkü onun emrinde... Biz de Allah'ın kullarıyız, elbette innâ lillâh, "Biz Allah'ınız." Biz de Allah'ın kullarıyız, elbette innâ lillâh, "Biz Allah'ınız."

 Bu âyet-i kerîme bana Osmanlı dinî edebiyatında güzel bir şiirin bir-iki beytini hatırlatıyor.Bu âyet-i kerîme bana Osmanlı dinî edebiyatında güzel bir şiirin bir-iki beytini hatırlatıyor. Şair diyor ki; Vücûd cûd-u ilâhî Hayât bahş-i kadîm Şair diyor ki;

Vücûd cûd-u ilâhî

Hayât bahş-i kadîm

Bizim varlığımız Allah'ın cûd-u kereminin bir eseri.Bizim varlığımız Allah'ın cûd-u kereminin bir eseri. Hayat, şu "yaşam" dediğimiz olay da bahş-i kadîm, Cenâb-ı Hakk'ın ezelden lütfettiği bir ikrâm...Hayat, şu "yaşam" dediğimiz olay da bahş-i kadîm, Cenâb-ı Hakk'ın ezelden lütfettiği bir ikrâm... Her şeyimiz O'nun. Her şeyimiz Allah tarafından bize verilmiş, biz de Allah tarafından yaratılmışız.Her şeyimiz O'nun. Her şeyimiz Allah tarafından bize verilmiş, biz de Allah tarafından yaratılmışız. Elbette neylerse eyler. Elbette neylerse eyler.

Lâ yüs'elü ammâ yef'alü. "Yaptığından kimse kalkıp da soru sorabilecek durumda değildir." Lâ yüs'elü ammâ yef'alü. "Yaptığından kimse kalkıp da soru sorabilecek durumda değildir."

Yef'alu'llâhu mâ yeşâ' ve yahkumü mâ yurîd. "Neyi dilerse onu yapar, neye hükmederse kendisi hükmeder." Yef'alu'llâhu mâ yeşâ' ve yahkumü mâ yurîd. "Neyi dilerse onu yapar, neye hükmederse kendisi hükmeder."

Hüküm O'nundur, mülk O'nundur. Kullara düşen nedir? Hüküm O'nundur, mülk O'nundur.

Kullara düşen nedir?

Allah'ın hükmünü kabul etmek, takdirine rıza göstermektir. Sabreden kullar ne diyorlar? Allah'ın hükmünü kabul etmek, takdirine rıza göstermektir.

Sabreden kullar ne diyorlar?

 Allah'ın takdirine rıza gösterip; "Biz zaten Allah'ın kullarıyız!Allah'ın takdirine rıza gösterip; "Biz zaten Allah'ın kullarıyız! Elbette nasıl isterse, ne takdir ederse onu yapar." [derler.] Elbette nasıl isterse, ne takdir ederse onu yapar." [derler.]

İbrahim Hakkı-i Erzurûmî rahmetullâhi aleyh, ne güzel söylemiş: İbrahim Hakkı-i Erzurûmî rahmetullâhi aleyh, ne güzel söylemiş:

 Mevlâ görelim neyler, Neylerse güzel eyler. Mevlâ görelim neyler,

Neylerse güzel eyler.

Yaptığı her şeyde güzelliğini sezebilmek büyük bir irfan derecesi...Yaptığı her şeyde güzelliğini sezebilmek büyük bir irfan derecesi... Her şeyin güzel olduğunu, mukadderâtın her cilvesinin bir başka yönden bir başka türlü güzel olduğunu ârifler anlar. Her şeyin güzel olduğunu, mukadderâtın her cilvesinin bir başka yönden bir başka türlü güzel olduğunu ârifler anlar.

Sonra bu sabırlılar ne derler? "Biz Allah'ın mülküyüz, kullarıyız; elbette nasıl isterse öyle yapacak." Sonra bu sabırlılar ne derler?

"Biz Allah'ın mülküyüz, kullarıyız; elbette nasıl isterse öyle yapacak."

 Ve innâ ileyhi râciûn. "Hiç şübhe yok ki biz O'na rücû edicileriz, yani rücû ediciyiz." Ne demek? Ve innâ ileyhi râciûn. "Hiç şübhe yok ki biz O'na rücû edicileriz, yani rücû ediciyiz."

Ne demek?

İmam Fahreddîn-i Râzî, büyük müfessir, Tefsir-i Kebîr'in sahibi, diyor ki; İmam Fahreddîn-i Râzî, büyük müfessir, Tefsir-i Kebîr'in sahibi, diyor ki;

"Bu âhireti anlatıyor. Yani âhiretin var olduğunun ifadesi bu."Bu âhireti anlatıyor. Yani âhiretin var olduğunun ifadesi bu. Biz Allah'ın kullarıyız, O'na rücû edeceğiz. Âhiret hayatı var." "Âhiret hayatı var." ne demek? Biz Allah'ın kullarıyız, O'na rücû edeceğiz. Âhiret hayatı var."

"Âhiret hayatı var." ne demek?

Çok büyük müjde! "Âhiret hayatı var." demek, "İnsan yok olmuyor." demek,Çok büyük müjde! "Âhiret hayatı var." demek, "İnsan yok olmuyor." demek, "İnsan Cenâb-ı Hakk'a kavuşacak." demek. "İnsan Cenâb-ı Hakk'a kavuşacak." demek.

Ve beşşiri'l-mü'minîn.Ve beşşiri'l-mü'minîn. "Ne mutlu mü'min olarak, Cenâb-ı Hakk'a böyle sevdiği kul olarak kavuşmak ne kadar güzel bir şey!" "Ne mutlu mü'min olarak, Cenâb-ı Hakk'a böyle sevdiği kul olarak kavuşmak ne kadar güzel bir şey!"

 Ve âhirette -hele hele dünya imtihanını başaranlara- cennât-u âliyât var; nice nice cennetler var.Ve âhirette -hele hele dünya imtihanını başaranlara- cennât-u âliyât var; nice nice cennetler var. Cennette köşkler ve gözlerin görmediği, kulakların işitmediği, kimsenin hayal bile edemediği,Cennette köşkler ve gözlerin görmediği, kulakların işitmediği, kimsenin hayal bile edemediği, tasavvur bile etmekten çok daha yüce, çok daha fazla nimetler var. Biz O'na döneceğiz.tasavvur bile etmekten çok daha yüce, çok daha fazla nimetler var. Biz O'na döneceğiz. Orada mü'min için elem yok, ebedî saadet var, saadet-i ebediyye var. Dünyadaki [sıkıntılar] imtihandır.Orada mü'min için elem yok, ebedî saadet var, saadet-i ebediyye var. Dünyadaki [sıkıntılar] imtihandır. O'na döneceğiz, orada rahat edeceğiz. Sabrettiğimiz için orada Cenâb-ı Hak mükâfatlandıracak. O'na döneceğiz, orada rahat edeceğiz. Sabrettiğimiz için orada Cenâb-ı Hak mükâfatlandıracak.

 Bu söz çok güzel bir söz: İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn.Bu söz çok güzel bir söz: İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn. "Biz Allah'ın kullarıyız, Allah'ın mülküyüz, Allah'ınız; biz O'na döneceğiz.""Biz Allah'ın kullarıyız, Allah'ın mülküyüz, Allah'ınız; biz O'na döneceğiz." Çok derin anlamlar taşıyan, çok güzel bir söz. Kadere rıza ve teslim olmak var.Çok derin anlamlar taşıyan, çok güzel bir söz. Kadere rıza ve teslim olmak var. Allah'ın hükmüne itiraz etmemek, edebini muhafaza etmek var. Olayları sabırla karşılamak ve sarsılmamak var. Allah'ın hükmüne itiraz etmemek, edebini muhafaza etmek var. Olayları sabırla karşılamak ve sarsılmamak var.

 "Sarsılmamak" deyince, rahmetli Hacıbayram imamı Zekâi Hocamız aklıma geldi."Sarsılmamak" deyince, rahmetli Hacıbayram imamı Zekâi Hocamız aklıma geldi. "Zekâi lâ yetezelzel." [derdi.] Soyadı 'Sarsılmaz'dı; lâ yetezelzel "sarsılmaz" demek. "Zekâi lâ yetezelzel." [derdi.] Soyadı 'Sarsılmaz'dı; lâ yetezelzel "sarsılmaz" demek.

Mü'min, Zekâi Hocamız gibi, sarsılmaz. -Allah bütün geçmişlerinize rahmet eylesin.-Mü'min, Zekâi Hocamız gibi, sarsılmaz. -Allah bütün geçmişlerinize rahmet eylesin.- [Mü'min] olayların karşısında sarsılmaz. Bilir ki Allah'tan geliyor. Bilir ki imtihandır.[Mü'min] olayların karşısında sarsılmaz. Bilir ki Allah'tan geliyor. Bilir ki imtihandır. Bilir ki sabrederse mükâfatı vardır. Bilir ki sabrederse mükâfatı vardır. Bilir ki âhirette elem keder yoktur, hepsi bu dünya hayatında...Bilir ki âhirette elem keder yoktur, hepsi bu dünya hayatında... Dünya hayatında böyle olacak olduktan sonra insan bunu tabiî karşılar.Dünya hayatında böyle olacak olduktan sonra insan bunu tabiî karşılar. Hastaneye giden bir insan doktora "İğne yapma!" der mi? Hastaneye giden bir insan doktora "İğne yapma!" der mi?

Biliyor ki hastanede iğne olacak. "Ben ilacı içmeyeyim." der mi? Biliyor ki hastanede iğne olacak.

"Ben ilacı içmeyeyim." der mi?

Biliyor ki hastalığının geçmesi için acı da olsa ilacı içecek. "Ameliyat etmeyin beni!" der mi? Biliyor ki hastalığının geçmesi için acı da olsa ilacı içecek.

"Ameliyat etmeyin beni!" der mi?

Demez, çünkü hastaneye iyi olmak için razı olarak gitti. Demez, çünkü hastaneye iyi olmak için razı olarak gitti.

 İşte o sabredenler ki kendilerine bir musibet isabet ettiği zaman; "Biz Allah'ın kullarıyız.İşte o sabredenler ki kendilerine bir musibet isabet ettiği zaman; "Biz Allah'ın kullarıyız. Olabilir, bunlar dünya hayatının cilvesidir, kaderin cilvesidir, Rabbimiz'in takdiridir. Biz O'na döneceğiz.Olabilir, bunlar dünya hayatının cilvesidir, kaderin cilvesidir, Rabbimiz'in takdiridir. Biz O'na döneceğiz. Âhiret var, âhirette mükâfat var; elem keder yok. Âhiret hayatı olması büyük müjde." Böyle derler. Âhiret var, âhirette mükâfat var; elem keder yok. Âhiret hayatı olması büyük müjde." Böyle derler.

 Bu söz çok mühim sözdür, işte buna istircâ deniliyor.Bu söz çok mühim sözdür, işte buna istircâ deniliyor. Musibetin karşısında; İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn demek.Musibetin karşısında; İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn demek. Arapça'da buna istircâ derler, râciûn kelimesiyle ilgili olarak isimlendirilmiş. İnnâ ileyhi râciûn.Arapça'da buna istircâ derler, râciûn kelimesiyle ilgili olarak isimlendirilmiş. İnnâ ileyhi râciûn. Oradan istircâ, Cenâb-ı Hakk'a dönmeyi ifade ediyor.Oradan istircâ, Cenâb-ı Hakk'a dönmeyi ifade ediyor. Döneceğini düşünüyor, sabrediyor; cenneti düşünüyor, sabrediyor; mükâfatı düşünüyor, sabrediyor.Döneceğini düşünüyor, sabrediyor; cenneti düşünüyor, sabrediyor; mükâfatı düşünüyor, sabrediyor. Cenâb-ı Hakk'ın kullarını imtihana hakkı olduğunu,Cenâb-ı Hakk'ın kullarını imtihana hakkı olduğunu, [bunun] ulûhiyyetinin şânı olduğunu biliyor, olgun karşılıyor. [bunun] ulûhiyyetinin şânı olduğunu biliyor, olgun karşılıyor.

Bununla ilgili, çok sevaplı olduğuna dair hadîs-i şerîfler var. Onlardan bir tanesini anlatmak istiyorum. Bununla ilgili, çok sevaplı olduğuna dair hadîs-i şerîfler var. Onlardan bir tanesini anlatmak istiyorum.

 Ümmü Seleme radıyallahu anhâ validemiz diyor ki; Ümmü Seleme radıyallahu anhâ validemiz diyor ki;

 Etânî Ebû Selemete yevmen. Kocası Ebû Seleme bir gün Ümmü Seleme'nin yanına gelmiş. Etânî Ebû Selemete yevmen. Kocası Ebû Seleme bir gün Ümmü Seleme'nin yanına gelmiş.

Ebû Seleme ne demek? "Seleme'nin babası" demek. Ümmü Seleme ne demek? "Seleme'nin annesi" demek. Ebû Seleme ne demek?

"Seleme'nin babası" demek.

Ümmü Seleme ne demek?

"Seleme'nin annesi" demek.

Bunların karı koca olduğu bu künyelerinden belli.Bunların karı koca olduğu bu künyelerinden belli. Tabii asıl adı vardır ama böyle ebû'lu, üm'lü lakaplar asil kimselere söylenir.Tabii asıl adı vardır ama böyle ebû'lu, üm'lü lakaplar asil kimselere söylenir. İsim söylenmez; "falancanın babası", "filancanın anası" diye söylenir. İsim söylenmez; "falancanın babası", "filancanın anası" diye söylenir.

Peygamber Efendimiz'in de adı Muhammed olduğu halde "Ebu'l-Kâsım" denildiği gibi.Peygamber Efendimiz'in de adı Muhammed olduğu halde "Ebu'l-Kâsım" denildiği gibi. Meselâ yahudiler geldiği zaman, "Yâ Ebe'l-Kâsım!" diye hitap ederlerdi. Meselâ yahudiler geldiği zaman, "Yâ Ebe'l-Kâsım!" diye hitap ederlerdi. İsmini söylemek nezakete uymuyor, Araplar künyesiyle konuşuyor. İsmini söylemek nezakete uymuyor, Araplar künyesiyle konuşuyor.

Ebû Seleme gelmiş. Min indi Resûlillah. Resûlullah'ın yanından gelmiş.Ebû Seleme gelmiş. Min indi Resûlillah. Resûlullah'ın yanından gelmiş. Demek ki mescide gitti, namaz kıldı, Resûlullah'ın sohbetini dinledi, geldi. Demek ki mescide gitti, namaz kıldı, Resûlullah'ın sohbetini dinledi, geldi.

 Fe-kâle. Demiş ki hanımına, Ümmü Seleme'ye; Fe-kâle. Demiş ki hanımına, Ümmü Seleme'ye;

 Lekad semi'tü min Resûlillah sallallahu aleyhi ve sellem kavlen sürirtü bihî.Lekad semi'tü min Resûlillah sallallahu aleyhi ve sellem kavlen sürirtü bihî. "Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'den bugün bir söz duydum ki ondan sevindim. "Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'den bugün bir söz duydum ki ondan sevindim. Yani beni çok sevince gark eden bir söz duydum. Peygamber Efendimiz buyurdu ki;" Yani beni çok sevince gark eden bir söz duydum. Peygamber Efendimiz buyurdu ki;"

Peygamber Efendimiz'in hadisini hanımına anlatıyor: Peygamber Efendimiz'in hadisini hanımına anlatıyor:

 Lâ yusîbü ehaden mine'l-müslimîne musîbetün. "Müslümanlardan birisine bir musibet isabet eder etmez."Lâ yusîbü ehaden mine'l-müslimîne musîbetün. "Müslümanlardan birisine bir musibet isabet eder etmez." Fe-yesterciu inde musîbetihî. Fe-yesterciu inde musîbetihî. "O da musibetle karşılaşınca istircâ ederse, yani İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn derse...""O da musibetle karşılaşınca istircâ ederse, yani İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn derse..." Sümme yekûlü. "Musibete uğrayan kişi bir de şu duayı okursa:"Sümme yekûlü. "Musibete uğrayan kişi bir de şu duayı okursa:" Allâhümme ecurnî fî musîbetî va'hlüf lî hayran minhâAllâhümme ecurnî fî musîbetî va'hlüf lî hayran minhâ "'Allahım! Beni musibetimden dolayı mükâfatlandır."'Allahım! Beni musibetimden dolayı mükâfatlandır. -Musibete uğrayana sabrettiği için büyük mükâfatlar var.--Musibete uğrayana sabrettiği için büyük mükâfatlar var.- Ve bu musibetimin arkasından,Ve bu musibetimin arkasından, kaybımın, sıkıntımın, üzüntümün arkasından daha hayırlısını bana halef olarak ihsan eyle.kaybımın, sıkıntımın, üzüntümün arkasından daha hayırlısını bana halef olarak ihsan eyle. Arkası hayır gelsin...' diye böyle dua ederse..." İllâ fuile zâlike bihî. "Bu kula istediği ihsan olunur." Arkası hayır gelsin...' diye böyle dua ederse..." İllâ fuile zâlike bihî. "Bu kula istediği ihsan olunur."

Musibetinden dolayı kendisine büyük sevaplar yazılırMusibetinden dolayı kendisine büyük sevaplar yazılır ve sonunda dünyada da güzel olaylarla taltif olunur, mükâfatlandırılır. ve sonunda dünyada da güzel olaylarla taltif olunur, mükâfatlandırılır.

Fe-hafiztü zâlike minhu. "Kocamdan bu sözü duyunca, bu duaları hatırımda tuttum."Fe-hafiztü zâlike minhu. "Kocamdan bu sözü duyunca, bu duaları hatırımda tuttum." Felemmâ tüvüffiye Ebû Selemete. Kocası Ebû Seleme ileride vefat edince çok üzülmüş. İsterce'tü.Felemmâ tüvüffiye Ebû Selemete. Kocası Ebû Seleme ileride vefat edince çok üzülmüş. İsterce'tü. İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn demiş. Kocası ölen bir hanımın üzüntüsünü düşünün... İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn demiş.

Kocası ölen bir hanımın üzüntüsünü düşünün...

[Ve kultü.] Sonra demiş ki; Allâhümme ecurnî fî musîbetî.[Ve kultü.] Sonra demiş ki;

Allâhümme ecurnî fî musîbetî. "Yâ Rabbi! Beni şu kocamın ölme musibetiyle karşılaştırdın."Yâ Rabbi! Beni şu kocamın ölme musibetiyle karşılaştırdın. Sabrediyorum, sen beni bundan mükâfatlandır!" Sabrediyorum, sen beni bundan mükâfatlandır!" Va'hlüf lî hayran minhâ. "Bu musibeti giderdikten sonra yerine daha hayırlı bir şeyi başıma getir.Va'hlüf lî hayran minhâ. "Bu musibeti giderdikten sonra yerine daha hayırlı bir şeyi başıma getir. Beni mükâfatalandır." diye duayı yapmış. Çünkü öğrendiği hadiste böyle [söylenmişti.] Beni mükâfatalandır." diye duayı yapmış. Çünkü öğrendiği hadiste böyle [söylenmişti.]

 Sümme reca'tü ilâ nefsî. Bu duayı yapmış, sonra da demiş ki; Sümme reca'tü ilâ nefsî. Bu duayı yapmış, sonra da demiş ki;

 Fe-kultü: Min eyne lî hayrun min Ebî Seleme? "Bana Ebû Seleme'den daha hayırlısı kim olabilir?" Fe-kultü: Min eyne lî hayrun min Ebî Seleme? "Bana Ebû Seleme'den daha hayırlısı kim olabilir?"

Demek ki kocası mübarek, çok iyi geçinmişler, kendisini Ümmü Seleme'ye çok sevdirmiş.Demek ki kocası mübarek, çok iyi geçinmişler, kendisini Ümmü Seleme'ye çok sevdirmiş. İçinden kendi kendine; "Ben böyle dua ettim ama ondan hayırlısı ne olabilir?" demiş olduğunu anlatıyor. İçinden kendi kendine; "Ben böyle dua ettim ama ondan hayırlısı ne olabilir?" demiş olduğunu anlatıyor.

 Felemmâ inkadad iddetî. "Benim iddet zamanım geçince..." Felemmâ inkadad iddetî. "Benim iddet zamanım geçince..."

Bir hanımın kocası ölünce iddeti vardır.Bir hanımın kocası ölünce iddeti vardır. Yani kocasının ölümünden sonra bir müddet bekler. Ona "iddet" deniliyor. "İddet bitince..." Yani kocasının ölümünden sonra bir müddet bekler. Ona "iddet" deniliyor.

"İddet bitince..."

İste'zene aleyye Resûlullahi sallallahu aleyhi ve sellem ve ene edbuğu ihâben lî.İste'zene aleyye Resûlullahi sallallahu aleyhi ve sellem ve ene edbuğu ihâben lî. "Ben bir deriyi terbiye etmekle meşgulken Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ziyaretime geldi.""Ben bir deriyi terbiye etmekle meşgulken Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ziyaretime geldi." Fe-ğaseltü yedeyye mine'l-karazi ve ezintü lehû.Fe-ğaseltü yedeyye mine'l-karazi ve ezintü lehû. Ellerini yıkamış, Resûlullah Efendimiz'in içeriye girmesi için.Ellerini yıkamış, Resûlullah Efendimiz'in içeriye girmesi için. 'Buyurun, girebilirsiniz!' demiş. Fe-vada'tü lehû visâdete edemin.'Buyurun, girebilirsiniz!' demiş. Fe-vada'tü lehû visâdete edemin. "Altına deriden bir yastık, şilte koymuş..." Haşvuhâ lîfun. "İçi hurma lifiyle dolu.""Altına deriden bir yastık, şilte koymuş..." Haşvuhâ lîfun. "İçi hurma lifiyle dolu." Fe-kaade aleyhâ. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem oturmuş. Fe-hatabenî ilâ nefsî.Fe-kaade aleyhâ. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem oturmuş. Fe-hatabenî ilâ nefsî. "Senin kocan öldü, yalnız kalıyorsun; ben seni nikâhıma almak istiyorum." diye arzusunu bildirmiş."Senin kocan öldü, yalnız kalıyorsun; ben seni nikâhıma almak istiyorum." diye arzusunu bildirmiş. Felemmâ ferağa min makâletihî. "Resûlullah bu iyilik teklifini söyleyince..." Felemmâ ferağa min makâletihî. "Resûlullah bu iyilik teklifini söyleyince..."

Çok büyük lütuf, çok büyük şeref, çok büyük ikrâm! Çok büyük lütuf, çok büyük şeref, çok büyük ikrâm!

 Kultü. Demiş ki; Yâ Resûlallah, mâ bî en lâ tekûne bike'r-rağbetü fiyye. Kultü. Demiş ki; Yâ Resûlallah, mâ bî en lâ tekûne bike'r-rağbetü fiyye. "Benim sana karşı hürmetim, rağbetim, sevgim, saygım, meylim yok değil; var."Benim sana karşı hürmetim, rağbetim, sevgim, saygım, meylim yok değil; var. Elbette ben bundan çok şeref duyarım, ama..." Velâkinni'mreetün. "Ben ben bir kadınım ki..." Elbette ben bundan çok şeref duyarım, ama..." Velâkinni'mreetün. "Ben ben bir kadınım ki..." Fîyye ğayretün şedîdetün. "Çok kıskancım." Fe-ehâfu en terâ minnî şey'en yuazzibüni'llâhu bihî. Fîyye ğayretün şedîdetün. "Çok kıskancım." Fe-ehâfu en terâ minnî şey'en yuazzibüni'llâhu bihî. "Bu kıskançlığımdan dolayı, kıskançlık damarım tutup Resûlullah'a karşı hatalı bir şey yaparım da"Bu kıskançlığımdan dolayı, kıskançlık damarım tutup Resûlullah'a karşı hatalı bir şey yaparım da Allah beni azaplandırır diye korkarım."Allah beni azaplandırır diye korkarım." Ve ene'mreetün kad dehaltü fi's-sinni ve ene zâtu iyâlin. Ve ene'mreetün kad dehaltü fi's-sinni ve ene zâtu iyâlin. "Sonra ben öyle bir kadınım ki yaşlandım, yaşlı bir kadın oldum ve çoluk çocuk sahibiyim." "Sonra ben öyle bir kadınım ki yaşlandım, yaşlı bir kadın oldum ve çoluk çocuk sahibiyim."

 Zaten Resûlullah Efendimiz onun çoluk çocuğu olduğundan, yaşlı olduğundan, himaye etmek için istiyor. Zaten Resûlullah Efendimiz onun çoluk çocuğu olduğundan, yaşlı olduğundan, himaye etmek için istiyor.

Efendimiz bu sözleri dinledikten sonra buyurmuş ki; Efendimiz bu sözleri dinledikten sonra buyurmuş ki;

 Emmâ mâ zekerti mine'l-ğayreti. "Senin şu anlattığın, söylediğin kıskançlık duygun..." Emmâ mâ zekerti mine'l-ğayreti. "Senin şu anlattığın, söylediğin kıskançlık duygun..." Fe-sevfe yüzhibüha'llâhu azze ve celle anki. "Bu duyguyu Allah senden çekip alacaktır. Fe-sevfe yüzhibüha'llâhu azze ve celle anki. "Bu duyguyu Allah senden çekip alacaktır. Yani Cenâb-ı Hak seni sakin, kıskançlık duygusu olmayan bir hanım hâline getirecektir."Yani Cenâb-ı Hak seni sakin, kıskançlık duygusu olmayan bir hanım hâline getirecektir." Ve emmâ mâ zekerti mine's-sinni. "Yaş mazeretini de söyledin, 'Yaşlı bir kadın oldum.' dedin; Ve emmâ mâ zekerti mine's-sinni. "Yaş mazeretini de söyledin, 'Yaşlı bir kadın oldum.' dedin; o sözüne gelince..." Fe-kad esâbenî mislü'llezî esâbeki. "Ben de senin durumundayım. o sözüne gelince..." Fe-kad esâbenî mislü'llezî esâbeki. "Ben de senin durumundayım. Sana gelen o yaşlılık bana da geldi, ben de yaşlıyım."Sana gelen o yaşlılık bana da geldi, ben de yaşlıyım." Ve emmâ mâ zekerti mine'l-iyâli. "'Çoluk çocuğum çok.' dedin." Fe-innemâ iyâlüke iyâlî. Ve emmâ mâ zekerti mine'l-iyâli. "'Çoluk çocuğum çok.' dedin." Fe-innemâ iyâlüke iyâlî. "Senin çocukların benim çocuklarım demektir." dedi. "Senin çocukların benim çocuklarım demektir." dedi.

Bunun üzerine Resûlullah'a; Kâlet: Fe-kad sellemtü li-Resûlillah sallallahu aleyhi ve sellem.Bunun üzerine Resûlullah'a; Kâlet: Fe-kad sellemtü li-Resûlillah sallallahu aleyhi ve sellem. "Peki, tamam, emrin başım üstüne, teslim oldum, kabul ediyorum." dedi. "Peki, tamam, emrin başım üstüne, teslim oldum, kabul ediyorum." dedi.

 Fe-kâlet Ümmü Selemete ba'dü.Fe-kâlet Ümmü Selemete ba'dü. Sonra Ümmü Seleme bu olayı anlatırken demiş ki; Sonra Ümmü Seleme bu olayı anlatırken demiş ki;

 Ebdeleniya'llâhu bi-Ebî Selemete hayran minhu Resûlallahi sallallahu aleyhi ve sellem.Ebdeleniya'llâhu bi-Ebî Selemete hayran minhu Resûlallahi sallallahu aleyhi ve sellem. "Duada, 'Bu musibetten sonra bana daha hayırlı bir durum ihsan et!' deniliyordu ya;"Duada, 'Bu musibetten sonra bana daha hayırlı bir durum ihsan et!' deniliyordu ya; ben de 'Ebû Seleme'den sonra daha hayırlı kim olabilir?' diye düşünmüştüm ya; ben de 'Ebû Seleme'den sonra daha hayırlı kim olabilir?' diye düşünmüştüm ya; bak duamı Cenâb-ı Hak kabul eyledi ve daha hayırlısı olan bir kimseyle, bak duamı Cenâb-ı Hak kabul eyledi ve daha hayırlısı olan bir kimseyle, yani Resûlullah'la evlenme şerefine beni erdirdi." yani Resûlullah'la evlenme şerefine beni erdirdi."

Bu, Sahîh-i Müslim'de olan bir hadîs-i şerîftir, başka kaynaklarda da vardır. Bu, Sahîh-i Müslim'de olan bir hadîs-i şerîftir, başka kaynaklarda da vardır.

Demek ki istircâ dediğimiz, İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn sözü son derece sevaplı bir sözdür. Demek ki istircâ dediğimiz, İnnâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn sözü son derece sevaplı bir sözdür.

 Tefsir kitabında bu konuyla ilgili bir başka rivayet var, onu da anlatalım, hatırda iyice kalsın. Tefsir kitabında bu konuyla ilgili bir başka rivayet var, onu da anlatalım, hatırda iyice kalsın.

Ebî Sinan diyor ki; Ebî Sinan diyor ki;

 Defentü ibnen lî. "Bir çocuğum vefat etti, onu mezara gömdüm." Defentü ibnen lî. "Bir çocuğum vefat etti, onu mezara gömdüm." Fe-innî le-fi'l-kabri. "Daha kabirden çıkmamıştım; çocuğu gömdüm, o esnada kabrin içindeydim." Fe-innî le-fi'l-kabri. "Daha kabirden çıkmamıştım; çocuğu gömdüm, o esnada kabrin içindeydim." İz ehaze bi-yedeyye Ebû Talha ya'nî el-Havlânî. O esnada Ebû Talha el-Havlânî elini tutmuş.İz ehaze bi-yedeyye Ebû Talha ya'nî el-Havlânî. O esnada Ebû Talha el-Havlânî elini tutmuş. Fe-ahracenî. "Beni mezardan çıkarttı." Ve kâle lî. "Ve bana dedi ki;"Fe-ahracenî. "Beni mezardan çıkarttı." Ve kâle lî. "Ve bana dedi ki;" Elâ übeşşiruke? "Sana ben bir müjde vereyim mi?"Elâ übeşşiruke? "Sana ben bir müjde vereyim mi?" Kultü: Belâ. "'Evet, tabii ver!' dedim." diyor. Kultü: Belâ. "'Evet, tabii ver!' dedim." diyor.

O da müjde olarak demiş ki; Haddeseni'd-Dahhâkü'bnü Abdirrahmâni'bni Arzeb, an Ebî Mûsâ,O da müjde olarak demiş ki;

Haddeseni'd-Dahhâkü'bnü Abdirrahmâni'bni Arzeb, an Ebî Mûsâ, kâle: Kâle Resûlullahi sallallahu aleyhi ve sellem.kâle: Kâle Resûlullahi sallallahu aleyhi ve sellem. "Filanca râviden duydum ki Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuş:" "Filanca râviden duydum ki Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuş:"

 Kâle'llâhu. "Allahu Teâlâ hazretleri buyurur ki;" Yâ meleke'l-mevt! Kâle'llâhu. "Allahu Teâlâ hazretleri buyurur ki;" Yâ meleke'l-mevt! "Ey ölüm meleği, ey Azrail! Kabadte velede abdî? "Ey ölüm meleği, ey Azrail! Kabadte velede abdî? "Kulumun oğlunun, yavrusunun mu ruhunu kabzettin, öldürdün, canını aldın?" Kabadte kurrete aynihî?"Kulumun oğlunun, yavrusunun mu ruhunu kabzettin, öldürdün, canını aldın?" Kabadte kurrete aynihî? "Gözünün şenliğini mi aldın?" Ve semerete fuâdihî? "Gönlünün meyvesini mi aldın?" "Gözünün şenliğini mi aldın?" Ve semerete fuâdihî? "Gönlünün meyvesini mi aldın?"

 Kâle: Neam. Melekü'l-mevt de; "Evet yâ Rabbi! Emrin üzere öyle yaptım." Kâle: Neam. Melekü'l-mevt de; "Evet yâ Rabbi! Emrin üzere öyle yaptım."

 Kâle: Femâ kâle? "Ne dedi?" Kâle: Femâ kâle? "Ne dedi?"

 Kâle: Hamideke ve'stercea. "Yâ Rabbi! Sana hamd etti. Kâle: Hamideke ve'stercea. "Yâ Rabbi! Sana hamd etti. İstifini bozmadı, sana kulluğunda bir edepsizliğe sapmadı, itiraza geçmedi; yine hamd etti." İstifini bozmadı, sana kulluğunda bir edepsizliğe sapmadı, itiraza geçmedi; yine hamd etti."

Her halde Allah'a hamd edilir. Yani musibetli, üzüntülü halde de Allah'a hamd edilir,Her halde Allah'a hamd edilir. Yani musibetli, üzüntülü halde de Allah'a hamd edilir, sevinçli halde de Allah'a şükredilir. sevinçli halde de Allah'a şükredilir. Allah bir yerden bir ikrâm gönderdi, geldi, aldın; "Çok şükür yâ Rabbi!" dersin. Allah bir yerden bir ikrâm gönderdi, geldi, aldın; "Çok şükür yâ Rabbi!" dersin. Ama el-Hamdü lillah alâ külli hâl. Yani her halde Allah'a hamd edilir. Ama el-Hamdü lillah alâ külli hâl. Yani her halde Allah'a hamd edilir.

İşte bunun da çocuğu ölmüş, "Hamd Allah'ındır. Hamd âlemlerin Rabbine aittir." diyor.İşte bunun da çocuğu ölmüş, "Hamd Allah'ındır. Hamd âlemlerin Rabbine aittir." diyor. Hamdin şükürden biraz farklı tarafı var. Hamdin şükürden biraz farklı tarafı var.

 Ve'stercea. "İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn dedi, hamd etti." Ve'stercea. "İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn dedi, hamd etti."

 Kâle: Übnû lehû beyten fi'l-cenneti. "Onun için cennette bir köşk bina edin.Kâle: Übnû lehû beyten fi'l-cenneti. "Onun için cennette bir köşk bina edin. " Ve semmûhü beyte'l-hamd. "Ve ona 'Hamd Evi' adını verin!" diye Allahu Teâlâ hazretleri meleklere emreder. " Ve semmûhü beyte'l-hamd. "Ve ona 'Hamd Evi' adını verin!" diye Allahu Teâlâ hazretleri meleklere emreder.

Demin okuduğumuz hadîs-i şerîfin, artık kimin başından geçtiğine dair isimleriyle tekrar ifadesi olmuş oluyor.Demin okuduğumuz hadîs-i şerîfin, artık kimin başından geçtiğine dair isimleriyle tekrar ifadesi olmuş oluyor. Tabii bu müjde... Çocuğu ölen Ebû Sinan'ı teselli etmiş oluyor veTabii bu müjde... Çocuğu ölen Ebû Sinan'ı teselli etmiş oluyor ve "Sen de böyle İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn dersen, sabredersen, "Sen de böyle İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn dersen, sabredersen, Allah da sana cennette bir köşk bina edecek." diye müjde oluyor. Allah da sana cennette bir köşk bina edecek." diye müjde oluyor.

 İşte sabredenler, kendilerine böyle bir musibet geldiği zaman;İşte sabredenler, kendilerine böyle bir musibet geldiği zaman; İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn derler, istircâ ederler. Artık bunu öğrendiniz.İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn derler, istircâ ederler. Artık bunu öğrendiniz. Siz de hayatın akışı içinde, kaderin cilvesi olarak, imtihan olarak başınıza üzücü olaylar gelirse Siz de hayatın akışı içinde, kaderin cilvesi olarak, imtihan olarak başınıza üzücü olaylar gelirse bu sözü söyleyeceksiniz, bu teslimiyeti göstereceksiniz, bu rıza makamını kazanacaksınız. bu sözü söyleyeceksiniz, bu teslimiyeti göstereceksiniz, bu rıza makamını kazanacaksınız.

 Ülâike aleyhim salavâtün min rabbihim ve rahmetün.Ülâike aleyhim salavâtün min rabbihim ve rahmetün. "İşte onların üzerine Rablerinden salavât ve rahmet vardır." "İşte onların üzerine Rablerinden salavât ve rahmet vardır."

Yani "Allah'ın salavâtı ve rahmeti onların üzerine olacaktır." demek. Yani "Allah'ın salavâtı ve rahmeti onların üzerine olacaktır." demek.

 Ve ülâike hümü'l-muhtedûn. "Ve işte onlar asıl hidâyet üzere olanların, dosdoğru gidenlerin, Ve ülâike hümü'l-muhtedûn. "Ve işte onlar asıl hidâyet üzere olanların, dosdoğru gidenlerin, eğri büğrü yolda değil, tam sağlam yolda gidenlerin ta kendileridir." diye methediyor,eğri büğrü yolda değil, tam sağlam yolda gidenlerin ta kendileridir." diye methediyor, 157. âyet-i kerîmede... "Onların üzerine Allah'ın salavâtısalâtları vardır ve rahmeti vardır." 157. âyet-i kerîmede...

"Onların üzerine Allah'ın salavâtısalâtları vardır ve rahmeti vardır."

 Salavât ne demek? Salavât, İbn Abbas radıyallahu anhümâ'dan rivayet edildiğine göre;Salavât ne demek?

Salavât, İbn Abbas radıyallahu anhümâ'dan rivayet edildiğine göre; mağfiretun min rabbihim, "Rablerinden mağfiret" demektir. "Salavât vardır onların üzerinde" ne demek? mağfiretun min rabbihim, "Rablerinden mağfiret" demektir.

"Salavât vardır onların üzerinde" ne demek?

Salavât, "bütün günahlarının affolunması" mânasına bir geniş mağfiret demek oluyor. Salavât, "bütün günahlarının affolunması" mânasına bir geniş mağfiret demek oluyor.

Niye salât denmedi de, salâten ve rahmeten denmedi de;Niye salât denmedi de, salâten ve rahmeten denmedi de; ülâike aleyhim salâtun min rabbihim ve rahmetün demedi de salavât çoğul geldi? Bu ne demek? ülâike aleyhim salâtun min rabbihim ve rahmetün demedi de salavât çoğul geldi? Bu ne demek?

 Mağfiretten sonra mağfiret, peşpeşe mağfiret, tekrar tekrar mağfiret...Mağfiretten sonra mağfiret, peşpeşe mağfiret, tekrar tekrar mağfiret... Yani tamamen mağfiret... Onun için çoğul geldi. Yani tamamen mağfiret... Onun için çoğul geldi.

 Tabii bu salât kelimesi teveccüh kökünden geliyor, yani "yönelmek".Tabii bu salât kelimesi teveccüh kökünden geliyor, yani "yönelmek". Cenâb-ı Hakk'ın teveccühü oluyor.Cenâb-ı Hakk'ın teveccühü oluyor. Teveccühü de mağfiret şeklinde, günahların affedilmesi şeklinde tecellî ediyor. Teveccühü de mağfiret şeklinde, günahların affedilmesi şeklinde tecellî ediyor.

 İbn Kesîr'de de: Salavâtün min rabbihim'den maksat; senâun mina'llâhi aleyhim diyeİbn Kesîr'de de: Salavâtün min rabbihim'den maksat; senâun mina'llâhi aleyhim diye tevcih eylemiş, izah eylemiş. Yani Cenâb-ı Hakk'tan onlara; "Aferin, ne kadar güzel;tevcih eylemiş, izah eylemiş. Yani Cenâb-ı Hakk'tan onlara; "Aferin, ne kadar güzel; kulum imtihanı başardı, ne güzel bir tavır takındı, ne güzel söz söyledi." mânasına sena vardır.kulum imtihanı başardı, ne güzel bir tavır takındı, ne güzel söz söyledi." mânasına sena vardır. "Sena" mânasına... Said b. Cübeyr'in tevcihine, tefsirine göre de; ey emenetün mine'l-azâb,"Sena" mânasına...

Said b. Cübeyr'in tevcihine, tefsirine göre de; ey emenetün mine'l-azâb, "Azaptan emniyette olmak, azaba uğramamak vardır." Yine "günahların affolması" gibi bir mâna oluyor. "Azaptan emniyette olmak, azaba uğramamak vardır." Yine "günahların affolması" gibi bir mâna oluyor.

 Ve rahmetün. "Ve Cenâb-ı Hakk'ın rahmeti..." Allah onlara mağfiretini ve rahmetini ihsan edecek. Ve rahmetün. "Ve Cenâb-ı Hakk'ın rahmeti..."

Allah onlara mağfiretini ve rahmetini ihsan edecek.

 "Bir kulun Cenâb-ı Hakk'ın rahmetine ermesi" ne demek? "Bir kulun Cenâb-ı Hakk'ın rahmetine ermesi" ne demek?

 "O dünyada ve âhirette gözlerin görmediği nice nice nimetlere, nice nice lütuflara erecek" demektir. "O dünyada ve âhirette gözlerin görmediği nice nice nimetlere, nice nice lütuflara erecek" demektir.

Ve ülâike hümü'l-muhtedûn. "İşte asıl hidâyet üzere bulunanlar da onlardır." Ve ülâike hümü'l-muhtedûn. "İşte asıl hidâyet üzere bulunanlar da onlardır."

 Yani doğru hareket tarzı odur.Yani doğru hareket tarzı odur. Aksi; sırat-ı müstakimden, hidâyet yolundan ayrı, aykırı bir davranış olurdu.Aksi; sırat-ı müstakimden, hidâyet yolundan ayrı, aykırı bir davranış olurdu. Böyle davranmasalardı, böyle düşünmeselerdi, Cenâb-ı Hakk'a böyle sözler,Böyle davranmasalardı, böyle düşünmeselerdi, Cenâb-ı Hakk'a böyle sözler, dualar etmeselerdi yanlış olurdu. dualar etmeselerdi yanlış olurdu. "İşte hidâyet üzere olanlar bunlardır." diye, Cenâb-ı Hak onların tavrının güzel olduğunu beyan buyuruyor. "İşte hidâyet üzere olanlar bunlardır." diye, Cenâb-ı Hak onların tavrının güzel olduğunu beyan buyuruyor.

 Allahu Teâlâ hazretlerinden dileriz ki cümlenize, cümlemize Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ hazretleriAllahu Teâlâ hazretlerinden dileriz ki cümlenize, cümlemize Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ hazretleri hem dünyada hem âhirette hayırlar versin. hem dünyada hem âhirette hayırlar versin.

 Rabbenâ âtinâ fi'd-dünyâ haseneten ve fi'l-âhireti haseneten ve kınâ azâben-nâr.Rabbenâ âtinâ fi'd-dünyâ haseneten ve fi'l-âhireti haseneten ve kınâ azâben-nâr. Hem dünyada hayırlar isteriz, hem âhirette... Çünkü sahabeden bazıları [şöyle dua etmişler:] Hem dünyada hayırlar isteriz, hem âhirette... Çünkü sahabeden bazıları [şöyle dua etmişler:] "Yâ Rabbi! Bela, musibet, üzüntü, elem, keder, ne vereceksen bana dünyada ver, âhirette rahat edeyim!" demişler."Yâ Rabbi! Bela, musibet, üzüntü, elem, keder, ne vereceksen bana dünyada ver, âhirette rahat edeyim!" demişler. Böyle değil. Peygamber Efendimiz böyle diyenlerin doğru bir seçim yapmadıklarını, Böyle değil. Peygamber Efendimiz böyle diyenlerin doğru bir seçim yapmadıklarını, doğru söylemediklerini, çünkü Cenâb-ı Hakk'ın rahmetinin çok engin olduğunu bildiriyor.doğru söylemediklerini, çünkü Cenâb-ı Hakk'ın rahmetinin çok engin olduğunu bildiriyor. Dünyada da iyilik iste, verir, hazinesinden eksilmez; âhirette de iyilik iste, onu da verir.Dünyada da iyilik iste, verir, hazinesinden eksilmez; âhirette de iyilik iste, onu da verir. Kul Allah'ın kulu olduğuna göre, her şey O'ndan olduğuna göre, dua etmek de ibadet olduğuna göre,Kul Allah'ın kulu olduğuna göre, her şey O'ndan olduğuna göre, dua etmek de ibadet olduğuna göre, Cenâb-ı Hakk'ın da hazineleri sonsuz olduğuna göre ve dua edilmesini sevdiğine göre... Cenâb-ı Hakk'ın da hazineleri sonsuz olduğuna göre ve dua edilmesini sevdiğine göre...

Ud'ûnî estecib leküm. "Bana dua edin, ben duanıza icabet edeceğim, istediğinizi vereceğim!" diye deUd'ûnî estecib leküm. "Bana dua edin, ben duanıza icabet edeceğim, istediğinizi vereceğim!" diye de vaat buyurduğuna göre, vaadinden de hulfü olmadığına göre; vaat buyurduğuna göre, vaadinden de hulfü olmadığına göre; elbette hem dünyada hem âhirette iyilik isteriz, istiyeceğiz ve isteyiniz.elbette hem dünyada hem âhirette iyilik isteriz, istiyeceğiz ve isteyiniz. Hem kendinize hem yakınlarınıza, sevdiklerinize hem dünya hem âhiret iyiliklerini isteyiniz. Hem kendinize hem yakınlarınıza, sevdiklerinize hem dünya hem âhiret iyiliklerini isteyiniz.

 Ama kaderin cilvesi olarak da başınıza üzücü bir şey gelebilir.Ama kaderin cilvesi olarak da başınıza üzücü bir şey gelebilir. Elbette gelecek; çünkü ölüm var, hayat ölümsüz değil. Ölüm acı bir şeydir.Elbette gelecek; çünkü ölüm var, hayat ölümsüz değil. Ölüm acı bir şeydir. Çocuğu ölse kalbinden bir parça kopmuş gibi olur. Çocuğu ölse kalbinden bir parça kopmuş gibi olur. İşi bozulsa, zarar etse, hastalansa; bunların hepsi zor şeyler.İşi bozulsa, zarar etse, hastalansa; bunların hepsi zor şeyler. Ama zorluklara göğüs germek mü'minin, mertliğin şânıdır, hâlidir.Ama zorluklara göğüs germek mü'minin, mertliğin şânıdır, hâlidir. Mü'min merdâne hareket eder, sağlam durur. Mü'min merdâne hareket eder, sağlam durur.

Cenâb-ı Hakk'tan âfiyet isteyin, isteyelim, istemeliyiz. Ama musibet gelince de sabretmeliyiz.Cenâb-ı Hakk'tan âfiyet isteyin, isteyelim, istemeliyiz. Ama musibet gelince de sabretmeliyiz. Sabredenlere çünkü Cenâb-ı Hakk'ın mağfiret arkasından mağfireti, peşpeşe mağfireti vardır ve rahmeti vardır.Sabredenlere çünkü Cenâb-ı Hakk'ın mağfiret arkasından mağfireti, peşpeşe mağfireti vardır ve rahmeti vardır. Rahmet-i Rahmân'a erecekler, mağfiretine mazhar olacaklar, dünya ve âhiretleri mâmur olacak, Rahmet-i Rahmân'a erecekler, mağfiretine mazhar olacaklar, dünya ve âhiretleri mâmur olacak, âhirette cennetiyle cemâliyle müşerref olacaklar. Hidâyet üzere olmak ne güzel! âhirette cennetiyle cemâliyle müşerref olacaklar. Hidâyet üzere olmak ne güzel!

Sabrı öğrenin. Sabrı hem kendiniz öğrenin aziz ve sevgili dinleyiciler ve izleyiciler,Sabrı öğrenin. Sabrı hem kendiniz öğrenin aziz ve sevgili dinleyiciler ve izleyiciler, hem de çoluk çocuğunuza sabır denilen şeyi öğretmek için "Bu sabrı nasıl öğretiriz?" diye düşünün taşının. hem de çoluk çocuğunuza sabır denilen şeyi öğretmek için "Bu sabrı nasıl öğretiriz?" diye düşünün taşının.

 Mesela çocuğu sabah namazına getireceksiniz; "Evlâdım, hadi canım kalk, bak ezan okunuyor;Mesela çocuğu sabah namazına getireceksiniz; "Evlâdım, hadi canım kalk, bak ezan okunuyor; sabah namazına gidelim, sevap kazanalım!" Çocuk kalkamıyor;sabah namazına gidelim, sevap kazanalım!" Çocuk kalkamıyor; kalksa uykusuzluğa dayanamıyor, gözlerini oğuşturuyor, kenara yığılıyor, tekrar yatıyor. Neden? kalksa uykusuzluğa dayanamıyor, gözlerini oğuşturuyor, kenara yığılıyor, tekrar yatıyor.

Neden?

Uykuya sabrı öğrenememiş. Ama eğer sen onu küçükten yetiştirirsen [öğrenir.]Uykuya sabrı öğrenememiş.

Ama eğer sen onu küçükten yetiştirirsen [öğrenir.] Hani rahmetli halamızın Medine'deki hikâyesini hep anlatırım vaazlarımda...Hani rahmetli halamızın Medine'deki hikâyesini hep anlatırım vaazlarımda... Teheccüd ezanı okunurken [evin hanımı] gitmiş, bebeği beşikten uyandırmış. Hala da sormuş: Teheccüd ezanı okunurken [evin hanımı] gitmiş, bebeği beşikten uyandırmış. Hala da sormuş:

"Niye uyandırıyorsun bu çocukcağızı?" "Ezan okunuyor, teheccüd ezanı..." "Niye uyandırıyorsun bu çocukcağızı?"

"Ezan okunuyor, teheccüd ezanı..."

 "Çocuk, altında bez var, daha küçük, beşikte... Yani ne olacak?" demiş. "Çocuk, altında bez var, daha küçük, beşikte... Yani ne olacak?" demiş.

 "Olsun, kocam bu vakitte uyandırmamı istiyor, uyandırmazsam kızar." demiş. "Olsun, kocam bu vakitte uyandırmamı istiyor, uyandırmazsam kızar." demiş.

 Peki kocası niye o vakitte uyandırıyor bebeği? Peki kocası niye o vakitte uyandırıyor bebeği?

Çocuk o saatte uyanmaya alıştı mı, vücut ona göre artık teheccüde kalkmakta zorlanmaz. Çocuk o saatte uyanmaya alıştı mı, vücut ona göre artık teheccüde kalkmakta zorlanmaz.

Şimdi kendi kendinize sorun: Uykunuzu bölüp teheccüde kalkabiliyor musunuz?Şimdi kendi kendinize sorun: Uykunuzu bölüp teheccüde kalkabiliyor musunuz? Uykusuzluğa sabredebiliyor musunuz?Uykusuzluğa sabredebiliyor musunuz? Veyahut daha başka; namaza, niyaza devamaVeyahut daha başka; namaza, niyaza devama veyahut Allah yolunda bir meşakkatli durum olduğu zaman sabredebiliyor musunuz? Edemiyorsunuz. veyahut Allah yolunda bir meşakkatli durum olduğu zaman sabredebiliyor musunuz?

Edemiyorsunuz.

Edemiyorsanız demek ki sabır eğitimi eksik olmuş. Edemiyorsanız demek ki sabır eğitimi eksik olmuş.

Bunu düşünerek çoluk çocuğumuzu açlığa karşı, susuzluğa karşı, yorgunluğa karşı,Bunu düşünerek çoluk çocuğumuzu açlığa karşı, susuzluğa karşı, yorgunluğa karşı, uykusuzluğa karşı alıştırarak biraz onu da öğretmeliyiz.uykusuzluğa karşı alıştırarak biraz onu da öğretmeliyiz. Çikolata almayı öğretip, oyuncaklarla odaları doldurupÇikolata almayı öğretip, oyuncaklarla odaları doldurup gönlünü şen etmeyi öğrendiğimiz gibi sabretmeyi de öğretmeliyiz. gönlünü şen etmeyi öğrendiğimiz gibi sabretmeyi de öğretmeliyiz.

Burada bizim kardeşlerimize ben söyledim, Allah razı olsun, onlar da çalışmaları ilerlettiler;Burada bizim kardeşlerimize ben söyledim, Allah razı olsun, onlar da çalışmaları ilerlettiler; burada bir izci takımı kuruyoruz. Kurdular, açılışını yaptılar. burada bir izci takımı kuruyoruz. Kurdular, açılışını yaptılar. Tabii bizim kendimize göre kıyafetimiz var,Tabii bizim kendimize göre kıyafetimiz var, "Müslüman olduğumuz için kısa pantolon giymeyiz, uzun olacak." dedik vesaire..."Müslüman olduğumuz için kısa pantolon giymeyiz, uzun olacak." dedik vesaire... "Ama biraz dağda bayırda yürümeyi, asta üste muameleyi öğrensin. İntizamı, düzeni öğrensin."Ama biraz dağda bayırda yürümeyi, asta üste muameleyi öğrensin. İntizamı, düzeni öğrensin. Çalışmayı öğrensin, yardımı öğrensin..." diye böyle bir [çalışmaya] girdik.Çalışmayı öğrensin, yardımı öğrensin..." diye böyle bir [çalışmaya] girdik. İzci birliğimizi Melbourne'da arkadaşlar kurdular. İzci birliğimizi Melbourne'da arkadaşlar kurdular. Ben de Melbourne'a gidince önümüzdeki günlerde göreceğim; ikinci bir açılış merasimi yapacağız inşaallah... Ben de Melbourne'a gidince önümüzdeki günlerde göreceğim; ikinci bir açılış merasimi yapacağız inşaallah...

Türkiye'de de çocuklarımızı biraz yetiştirmeliyiz.Türkiye'de de çocuklarımızı biraz yetiştirmeliyiz. Biz arkadaşlarla sabah namazına gidiyoruz, bakıyorum sabahın köründe, Biz arkadaşlarla sabah namazına gidiyoruz, bakıyorum sabahın köründe, yani etraf iyi görünmüyor, karanlık vakitte; idman için, vücudu sağlıklı olacak diye bisiklete binmiş,yani etraf iyi görünmüyor, karanlık vakitte; idman için, vücudu sağlıklı olacak diye bisiklete binmiş, tenha yolda, karanlık yolda gidiyor. Ormanın içinde kadın yürüyor...tenha yolda, karanlık yolda gidiyor. Ormanın içinde kadın yürüyor... "Yürürsem ayaklarım kuvvetlenecek, ciğerim kuvvetlenecek temiz havada..." diye bunları yapıyorlar."Yürürsem ayaklarım kuvvetlenecek, ciğerim kuvvetlenecek temiz havada..." diye bunları yapıyorlar. Yani [kendilerini] meşakkate alıştırıyorlar. Bu meşakkate alışmak İslâm'da bir eğitim işidir.Yani [kendilerini] meşakkate alıştırıyorlar. Bu meşakkate alışmak İslâm'da bir eğitim işidir. Bunun öğretilmesi lazım ve bu okuduğumuz âyetlerde bunlara işaret var. Bunun öğretilmesi lazım ve bu okuduğumuz âyetlerde bunlara işaret var.

Onun için, siz de çocuklarınızı şükre de alıştırın, sabra da alıştırın.Onun için, siz de çocuklarınızı şükre de alıştırın, sabra da alıştırın. Nimetleri verdiğin zaman şükretsin, teşekkür etsin, memnun olsun, sevinsin, yüzü gülsün. Nimetleri verdiğin zaman şükretsin, teşekkür etsin, memnun olsun, sevinsin, yüzü gülsün. Ama yorucu, üzücü, sıkıntılı, acı, elem verici bir şey olduğu zaman da sabretsin. Ama yorucu, üzücü, sıkıntılı, acı, elem verici bir şey olduğu zaman da sabretsin.

 Bizim dişci bir kardeşimize gitmiştim. Sözü çok da uzatmak istemiyorum ama güzel bir misal, o anlattı.Bizim dişci bir kardeşimize gitmiştim. Sözü çok da uzatmak istemiyorum ama güzel bir misal, o anlattı. Bir hanımefendi kız çocuğuyla dişçiye gelmiş. Tabii dişçide çocuk dişi acıyacak diye korkuyor.Bir hanımefendi kız çocuğuyla dişçiye gelmiş. Tabii dişçide çocuk dişi acıyacak diye korkuyor. Zaten dişi ağrıyor. Koltuğa oturacak; "Anne korkuyorum, acır mı?" demiş. Zaten dişi ağrıyor. Koltuğa oturacak;

"Anne korkuyorum, acır mı?" demiş.

Annesi; Annesi;

 "Evet evlâdım, acır ama bunun olması lazım."Evet evlâdım, acır ama bunun olması lazım. Acıyor ama bunu yaptığımız zaman diş tedavi olmuş olacak, ondan sonra acı olmayacak.Acıyor ama bunu yaptığımız zaman diş tedavi olmuş olacak, ondan sonra acı olmayacak. Şu anda biraz çekeceksin, sabret evlâdım!" demiş. "Peki anneciğim!" demiş kız. Şu anda biraz çekeceksin, sabret evlâdım!" demiş.

"Peki anneciğim!" demiş kız.

Acıdığı halde gayet güzel durmuş ve dişinin tedavisini yaptırmışlar. İşte bak, bu bir eğitim.Acıdığı halde gayet güzel durmuş ve dişinin tedavisini yaptırmışlar.

İşte bak, bu bir eğitim. Çocuğa; "Hiçbir şey olmayacak, bak, otur..." diyorlar. Çocuğa; "Hiçbir şey olmayacak, bak, otur..." diyorlar. Ondan sonra acıyınca da çocuk basıyor feryadı...Ondan sonra acıyınca da çocuk basıyor feryadı... Feryâd u figan, bağırma, çağırma acıyı azaltmıyor, sadece ortalığı velveleye vermiş oluyor.Feryâd u figan, bağırma, çağırma acıyı azaltmıyor, sadece ortalığı velveleye vermiş oluyor. Yanlış bir şey... [Çocuğumuzu] güzel eğitmeye çalışalım. Yanlış bir şey...

[Çocuğumuzu] güzel eğitmeye çalışalım.

 Allahu Teâlâ hazretleri çocuklarımızı güzel yetiştirmeyi nasip eylesin.Allahu Teâlâ hazretleri çocuklarımızı güzel yetiştirmeyi nasip eylesin. Güzel günlerini görmemizi nasip etsin.Güzel günlerini görmemizi nasip etsin. Onlarla bizleri, sevdiklerimizi hep beraber cennetiyle cemâliyle müşerref eylesin. Onlarla bizleri, sevdiklerimizi hep beraber cennetiyle cemâliyle müşerref eylesin.

es-Selâmu aleyküm ve rahmetullâhi ve berekâtühû! es-Selâmu aleyküm ve rahmetullâhi ve berekâtühû!
Allah Rızası için İlim Öğrenmek
Kısa ve Öz Sohbetler
Server Yayınları
Dinle Hata Bildir/Öneride Bulun Not Ekle
Konuşma Hakkında
Server Kürsü
Detaylı Arama
Namaz Vakitleri

19 Cemâziye'l-Evvel 1446

21 Kasım 2024

İmsak
06:22
Güneş
07:51
Öğle
12:55
İkindi
15:26
Akşam
17:49
Yatsı
19:13
Kayıt Ol
Giriş Yap
Mehmed Zahid<br>KOTKU
Mehmed Zahid
KOTKU

Hakkında

Hadis Dersleri (MZK)

Cuma Sohbetleri (MZK)

Münebbihat Dersleri
Mahmud Es’ad<br>COŞAN
Mahmud Es’ad
COŞAN

Hakkında

MEC YÂD ve Belgeseller

Hadis Dersleri (MEC)

Cuma Sohbetleri (MEC)

Tefsir Dersleri

Tasavvuf Sohbetleri

Mübarek Gün ve Geceler

Gurbet Sohbetleri

Hac ve Umre

Aile Eğitim Kampı Konuşmaları

Anma Programları

Konferanslar

Sorular ve Cevaplar

Diğer Çeşitli Konuşmalar
Muharrem Nureddin<br>COŞAN
Muharrem Nureddin
COŞAN

Hakkında

Konuşmalar

Mübarek Gün ve Geceler

Önemli Mesajlar

Basın Bildirileri
Tüm Sohbetleri Listele
Kısa ve Öz Paylaşımlar
Tema 1
Tema 2
Açık Renk Modu
Koyu Renk Modu