Namaz Vakitleri
İstanbul
27 Zilhicce 1445
03 Temmuz 2024
İmsak
03:30
Güneş
05:29
Öğle
13:13
İkindi
17:13
Akşam
20:47
Yatsı
22:37
Detaylı Arama

Dünyayı Sevmek

Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN

19 Rebîü'l-Evvel 1401 / 25.01.1981
İskenderpaşa Camii/ İstanbul

Açıklama

Hocamız, Gönül dostumuz, Mürebbi'miz Prof. Dr. Mahmud Es’ad COŞAN’ın Hadis sohbetlerini 5 aşamada özetleyebiliriz.

a. İskenderpaşa Camii Sohbetleri (1977-1997)

Mehmed Zâhid KOTKU Hz. görevli oldukları İskenderpaşa Camii’nde, her pazar günü ikindiden sonra bir saat, cuma günleri öğleden önce 45 dakika Râmûzü’l-Ehàdis’ten hadis okuyup izah ederdi. 1977 yılının ilkbaharından itibaren bu dersler Mahmud Es’ad COŞAN tarafından yapılır oldu.

COŞAN, o yıllarda Ankara’da oturuyordu. Her hafta sonu İstanbul’a geliyor, pazar günkü hadis dersini yapıp geri dönüyordu. Tatillerde ve müsait zamanlarında cuma namazından önce de sohbet ettiği olurdu. Önemli bir engel olmadıkça, bu böyle devam etti.

13 Kasım 1980’de Mehmed Zâhid KOTKU Hazretleri’nin vefatından sonra da İskenderpaşa’daki dersler aynen devam etti. Hac veya başka bir seyahat nedeniyle yurtdışında olduğu zamanların dışında önemli bir aksama olmadı. 1997 Mayısında yurtdışına çıkıncaya kadar bu böyle devam etti. İskenderpaşa’daki son sohbeti 4 Mayıs 1997 pazar günü oldu.
COŞAN, derse besmele ve hamdele ile başlardı. Arkasından, “Kitapların en efdali Allah’ın kitabıdır, yolların en faziletlisi Peygamber (s.a.s.)’in yoludur. Sonradan uydurulan şeyler bid’attir. Her bid’at dalâlettir. Her dalâlet ve dalâlet sahibi cehenneme gider.” anlamındaki Arapça giriş cümlelerini söylerdi. Sonra, sıradaki ilk hadisin Arapça metnini okurdu.

Ondan sonra okunan kitap hakkında kısa bilgi verir; hadislerin okunmasına ve izahına geçmeden önce, başta Peygamber (s.a.s.) Efendimiz olmak üzere cümle enbiyânın, evliyânın, sülehànın; sâdât ve meşâyih-i kiramın ruhları için; kitabın müellifinin ve bu kitabın içindeki hadis-i şeriflerin bizlere kadar ulaşmasında emeği geçmiş olan ulemânın, râvilerin ruhları için; caminin bânisi İskender Paşa’nın ruhu için; bu hadis-i şerifleri dinlemek üzere oraya gelmiş olan kimselerin ahirete irtihal etmiş olan cümle yakınlarının ruhları için ve Mehmed Zahid KOTKU Hazretleri’nin ruhu için, bir Fâtiha, üç İhlâs-ı Şerif okunmasını isterdi.

Daha sonra, sıradaki hadis-i şerifin Arapça metnini okuyup, kelime kelime izahına geçerdi. Konuyla ilgili ayet-i kerimeler ve diğer hadis-i şeriflerle meseleyi bir güzel açıklardı. Sade ve anlaşılır bir Türkçe kullanırdı. Konunun iyi anlaşılması için misaller, hatıralar anlatır; şiirlere, Farsça ve Arapça beyitlere yer verirdi.

COŞAN, ilk yıllarda her sohbette 8-10 hadis-i şerif okuyup izah ederdi, sohbet süresi bir saati geçmezdi. Son yıllarda bu sayı 3’e kadar düşmüş, izah için daha çok vakit ayrılmış, sohbet süresi bir saati biraz aşmaya başlamıştı.

Sohbetin sonunda mutlaka Hatm-i Hàcegân yaptırırdı. Bazen, intisab etmek isteyenler için zikir dersi tarifi yapardı. Eğer vakit müsaitse, küçük notlarla soru gönderenlerin sorularına cevap verirdi.

Sohbetlere öncelikle gençler, öğrenciler, okumuş kimseler gelirlerdi. Fakat her yaştan ve her kesimden insana rastlamak mümkündü. Zamanla ilgi arttığı için, caminin etrafındaki evler satın alınarak cami genişletilmiş; hanımların ve erkeklerin sohbetleri takip edebilmesi için mekânlar yapılmıştır.

İskenderpaşa Camii’ndeki sohbetler, ilk yıllardan beri teyp kasetlerine kayıt edilmiştir. 1987’den sonra görüntülü video kayıtları yapılmıştır.

b. Ankara Özelif Camii Sohbetleri (1982-1996)

COŞAN, Mehmed Zâhid KOTKU Hz. vefat edip, irşad görevi kendisine intikal ettikten sonra, Ankara’da da hadis dersleri başlattı (1982). İlk önce çarşamba günleri evinin yanındaki Muradiye Camii’nde, daha sonra perşembe akşamları Özelif Camii’nde hadis dersi yapmaya başladı. Bir ara cumartesi günleri yapıldı. Emekli olup da Ankara’dan ayrıldıkları 1987 yılına kadar bu dersler devam etti. 1987’den sonra ise, her ayın ilk perşembe akşamı Ankara’ya gelip, bu hadis derslerini ayda bir yapmaya devam etti.

c. Sapanca Sohbetleri (1987-1989)

COŞAN emekli olduktan sonra Sapanca’ya yerleşmiştir. Orada oturdukları yıllarda (1987-1989), evinin yakınındaki Yüzevler Camii’nde cumartesi günleri, ikindiden sonra Muhtâru’l-Ehàdîs isimli kitaptan hadis dersleri yapmıştır.

Muhtâru’l-Ehâdîs kitabı muteber hadis kitaplarından seçilmiş ve ilk harflerine göre alfabetik olarak sıralanmış bin dört yüz kadar hadis ihtivâ etmektedir. Mısırlı alim Seyyid Ahmed el-Hâşimî (1878-1943) tarafından hazırlanmıştır. Türkçe’ye muhtelif tercümeleri yapılmıştır.

d. Anadolu’da Sohbetler

COŞAN, Türkiye’de bulunduğu 1980-1997 yılları arasında sık sık Anadolu’da seyahatler yaparlardı. Gittikleri illerde, uygun camilerde, halka açık hadis dersleri yapmıştır. Eskişehir, Bursa, İzmir, Antalya, Adapazarı, Konya, Edirne gibi illerde sohbetler yapılmış hadis sohbetleri mevcuttur.

e. Ev Sohbetleri
Doğum, ölüm, düğün, sünnet vs. gibi sebeplerle ziyaret ettiği evlerde; kahvaltı vs. gibi sebeplerle ziyaret ettiği öğrenci evlerinde mutlaka yarım saat - 45 dakika civarında bir hadis sohbeti yaparlardı.

Konuşma Metni

Rabbi'şrahlî sadrî. Ve yessirlî emrî. Ve'hlül ukdeten min lisânî.Rabbi'şrahlî sadrî. Ve yessirlî emrî. Ve'hlül ukdeten min lisânî. Yefkahû kavlî. Ve üfevvizü emrî ila'llâh. İnna'llâhe basîrun bi'l-ibâd. Yefkahû kavlî. Ve üfevvizü emrî ila'llâh. İnna'llâhe basîrun bi'l-ibâd.

el-Hamdü lillâhi Rabbi'l-âlemîn.el-Hamdü lillâhi Rabbi'l-âlemîn. Ve's-salâtu ve's-selâmu alâ resûlinâ Muhammedin ve âlihî ve sahbihîVe's-salâtu ve's-selâmu alâ resûlinâ Muhammedin ve âlihî ve sahbihî ve men tebi'ahû bi-ihsânin ilâ yevmi'd-dîn. Emmâ ba'd: ve men tebi'ahû bi-ihsânin ilâ yevmi'd-dîn.

Emmâ ba'd:

Fa'lemû eyyühe'l-ihvân fe-inne efdale'l-kitâbi kitâbullah ve efdale'l-hedyi hedyü seyyidinâFa'lemû eyyühe'l-ihvân fe-inne efdale'l-kitâbi kitâbullah ve efdale'l-hedyi hedyü seyyidinâ Muhammedin sallallahu aleyhi ve sellem. Ve şerre'l-umûri muhdesâtuhâ ve külle muhdesetin Muhammedin sallallahu aleyhi ve sellem. Ve şerre'l-umûri muhdesâtuhâ ve külle muhdesetin bid'atün ve külle bid'atin dalâletün ve külle dalâletin ve sâhibehâ fi'n-nâr.bid'atün ve külle bid'atin dalâletün ve külle dalâletin ve sâhibehâ fi'n-nâr. Ve bi's-senedi's-sahîhi'l-muttasılı ile'n-nebiyyi sallallahu aleyhi ve selleme ennehû kâl: Ve bi's-senedi's-sahîhi'l-muttasılı ile'n-nebiyyi sallallahu aleyhi ve selleme ennehû kâl:

Zenbün azîmun lâ yes'elü'n-nâsu'llâhe'l-mağfirete minhu hubbu'd-dünyâ. Zenbün azîmun lâ yes'elü'n-nâsu'llâhe'l-mağfirete minhu hubbu'd-dünyâ.

Sadaka Resûlullâh fîmâ kâl ev kemâ kâl. Muhterem müslümanlar! Sadaka Resûlullâh fîmâ kâl ev kemâ kâl.

Muhterem müslümanlar!

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in ehâdîs-i şerîfesini Hocamız,Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in ehâdîs-i şerîfesini Hocamız, üstâdımız Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî'nin Râmûzü'l-ehâdîs isimli hadis kitabından okumaya devam ediyoruz. üstâdımız Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî'nin Râmûzü'l-ehâdîs isimli hadis kitabından okumaya devam ediyoruz.

Dersimize başlamadan önce, evvelâ sevgili Peygamberimiz Muhammed-i Mustafâ sallallahu aleyhi ve sellem,Dersimize başlamadan önce, evvelâ sevgili Peygamberimiz Muhammed-i Mustafâ sallallahu aleyhi ve sellem, sonra cümle enbiyâ ve mürselîn, evliyâ ve sâlihînin ruhlarına; sâdât-ı turuk-u aliyyemizin sonra cümle enbiyâ ve mürselîn, evliyâ ve sâlihînin ruhlarına; sâdât-ı turuk-u aliyyemizin her birinin ayrı ayrı ruhlarına, hulefâsının, müritlerinin, muhiblerinin ruhlarına; her birinin ayrı ayrı ruhlarına, hulefâsının, müritlerinin, muhiblerinin ruhlarına; hâsseten bu eserin müellifinin ruhuna, eserin içindeki hadîs-i şerîflerin bize kadar ulaşmasındahâsseten bu eserin müellifinin ruhuna, eserin içindeki hadîs-i şerîflerin bize kadar ulaşmasında emeği geçmiş olan ruvâtın, ulemânın cümlesinin ruhlarına ve uzaktan yakından emeği geçmiş olan ruvâtın, ulemânın cümlesinin ruhlarına ve uzaktan yakından bu hadîs-i şerîfleri dinlemek üzere şu meclise gelen siz kardeşlerimizin cümle geçmişlerinin bu hadîs-i şerîfleri dinlemek üzere şu meclise gelen siz kardeşlerimizin cümle geçmişlerinin ruhlarına hediye olmak üzere bir Fâtiha-i Şerîfe, üç İhlâs-ı Şerîfe okuyalım. ruhlarına hediye olmak üzere bir Fâtiha-i Şerîfe, üç İhlâs-ı Şerîfe okuyalım.

Dersin başında metnini okuduğum hadîs-i şerîfteDersin başında metnini okuduğum hadîs-i şerîfte Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz buyuruyorlar ki; Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz buyuruyorlar ki;

Zenbün azîmun. "Büyük bir günah vardır." Lâ yes'elü'n-nâsu'llâhe'l-mağfirete minhu.Zenbün azîmun. "Büyük bir günah vardır." Lâ yes'elü'n-nâsu'llâhe'l-mağfirete minhu. "Öyle bir günahtır ki insanlar ondan dolayı Allahu Teâlâ hazretlerinden mağfiret talep etmezler." "Öyle bir günahtır ki insanlar ondan dolayı Allahu Teâlâ hazretlerinden mağfiret talep etmezler."

Hem büyük bir günahtır hem de insanlar ondan bağışlansınlar diye Allah'a sığınmazlar,Hem büyük bir günahtır hem de insanlar ondan bağışlansınlar diye Allah'a sığınmazlar, Allah'tan mağfiret talep etmezler. Bu nedir? Hubbu'd-dünyâ. "Dünya sevgisidir." Allah'tan mağfiret talep etmezler.

Bu nedir?

Hubbu'd-dünyâ. "Dünya sevgisidir."

Neden büyük bir günah oluyor? Çünkü; Neden büyük bir günah oluyor?

Çünkü;

Hubbu'd-dünyâ re'sü küllü hatîetin. "Dünyayı sevmek, her günahın başıdır." Hubbu'd-dünyâ re'sü küllü hatîetin. "Dünyayı sevmek, her günahın başıdır."

İnsanlar birbirlerini dünyadan ötürü yerler. "Senin malın daha çok olacak, benimki daha çok olacak...İnsanlar birbirlerini dünyadan ötürü yerler. "Senin malın daha çok olacak, benimki daha çok olacak... Ben daha rahat yaşayacağım, senden daha çok şeye sahip olacağım..." diyeBen daha rahat yaşayacağım, senden daha çok şeye sahip olacağım..." diye bütün cenk ü cidâl, münâzara, kavga, gürültü patırtı dünya metâı çevresinde olur.bütün cenk ü cidâl, münâzara, kavga, gürültü patırtı dünya metâı çevresinde olur. İnsanların ta başından beri birbirilerine çektirdikleri, yaptıkları haksızlıklarİnsanların ta başından beri birbirilerine çektirdikleri, yaptıkları haksızlıklar hep bu dünya sevgisinden doğar. Niye insanlar böyle büyük bir günahtan hep bu dünya sevgisinden doğar.

Niye insanlar böyle büyük bir günahtan
Allah'a sığınmıyorlar da Allah'tan mağfiret talep etmiyorlar? Allah'a sığınmıyorlar da Allah'tan mağfiret talep etmiyorlar?

Çünkü günah olduğunun farkında değiller. Veyahut dünyayı sevdiklerinin farkında değiller.Çünkü günah olduğunun farkında değiller. Veyahut dünyayı sevdiklerinin farkında değiller. Bu gizli bir şeydir. İnsan dünyayı sevdiğinin farkında olmaz ama aslında seviyordur.Bu gizli bir şeydir. İnsan dünyayı sevdiğinin farkında olmaz ama aslında seviyordur. Sevdiğinin farkında olmadığı için istiğfar da etmez. Sevdiğinin farkında olmadığı için istiğfar da etmez.

Allahu Teâlâ hazretleri cümlemizi günahını, hatasını idrak edip hatasından, günahındanAllahu Teâlâ hazretleri cümlemizi günahını, hatasını idrak edip hatasından, günahından hemen anında dönenlerden eylesin. Kişi, kusurunu görmek gibi irfân olmaz. hemen anında dönenlerden eylesin.

Kişi, kusurunu görmek gibi irfân olmaz.

Âriflik, yetişkinlik, olgunluk nedir? Âriflik, yetişkinlik, olgunluk nedir?

Kendi kusurunu görebilmektir. İnsan kendi kusurunu göremeyince düzeltme imkânı da bulamaz. Kendi kusurunu görebilmektir. İnsan kendi kusurunu göremeyince düzeltme imkânı da bulamaz.

Onun için, insanın salih kimselerle alâka kurması, arkadaş, ahbap olması lazım kiOnun için, insanın salih kimselerle alâka kurması, arkadaş, ahbap olması lazım ki kendisinin göremediği kusuru o görüversin, kendisini ikaz etsin. Çünkü; kendisinin göremediği kusuru o görüversin, kendisini ikaz etsin.

Çünkü;

el-Mü'minu mir'âtü'l-mü'min. "Mü'min mü'minin aynasıdır." el-Mü'minu mir'âtü'l-mü'min. "Mü'min mü'minin aynasıdır."

O kendisi görmez ama karşısındaki aynada insan kendisini nasıl görüyor...O kendisi görmez ama karşısındaki aynada insan kendisini nasıl görüyor... Salih kimselerle ahbaplık, arkadaşlık ederse o kimse ona hatasını mülâyemetle, tatlılıkla işaret edebilir.Salih kimselerle ahbaplık, arkadaşlık ederse o kimse ona hatasını mülâyemetle, tatlılıkla işaret edebilir. İnsanların çoğu kendi kusurunu görüp de onu düzeltemez. İnsanların çoğu kendi kusurunu görüp de onu düzeltemez. Çünkü dünyayı ve günahları şeytan süsler, insanlara hoş gösterir. Çünkü dünyayı ve günahları şeytan süsler, insanlara hoş gösterir.

Şeytan bazen insanın doğrudan doğruya karşısına gelir, dobra dobra; "Şu günahı işle!" der.Şeytan bazen insanın doğrudan doğruya karşısına gelir, dobra dobra; "Şu günahı işle!" der. Mesela "İç şu içkiyi! Yap şu hırsızlığı! Yap şu zulmü!.." gibi açıkça söyler.Mesela "İç şu içkiyi! Yap şu hırsızlığı! Yap şu zulmü!.." gibi açıkça söyler. İnsan şeytana mağlup olursa bu suçu işler.İnsan şeytana mağlup olursa bu suçu işler. Bazen şeytan doğrudan doğruya gelmez; insanın ardından, sağından solundan dolaşır,Bazen şeytan doğrudan doğruya gelmez; insanın ardından, sağından solundan dolaşır, onu sûret-i haktan görünerek aldatmaya da çalışabilir. onu sûret-i haktan görünerek aldatmaya da çalışabilir. Mesela zahidin birisi -kitaplar yazar ki- "Şu kerâmete bu kerâmete nâil olacağım..." Mesela zahidin birisi -kitaplar yazar ki- "Şu kerâmete bu kerâmete nâil olacağım..." düşüncesiyle nice kötülüklere sürüklenmiş.düşüncesiyle nice kötülüklere sürüklenmiş. "Şunu yaparsan buna nâil olursun, bunu yaparsan buna nâil olursun..." diye kötülükler yaptırmış."Şunu yaparsan buna nâil olursun, bunu yaparsan buna nâil olursun..." diye kötülükler yaptırmış. Bazen bu yoldan aldatır. Bazı kimselere zühd ü taat gibi yollardan yaptırtır. Bazen bu yoldan aldatır. Bazı kimselere zühd ü taat gibi yollardan yaptırtır.

Onun için, asıl insan bir mürebbînin elinde olması lazım ki terbiye görsün.Onun için, asıl insan bir mürebbînin elinde olması lazım ki terbiye görsün. Terbiyecinin elinde olursa, o terbiyeciye teslim olursa o ona ayıpları gösterir.Terbiyecinin elinde olursa, o terbiyeciye teslim olursa o ona ayıpları gösterir. Allahu Teâlâ hazretlerinin bir kula rahmetidir, merhametidir kiAllahu Teâlâ hazretlerinin bir kula rahmetidir, merhametidir ki onu salih bir kimse ile ahbap, arkadaş eder.onu salih bir kimse ile ahbap, arkadaş eder. O salih kimse o kimsenin hayırları hatırlamasında, -hatırlamışsa- O salih kimse o kimsenin hayırları hatırlamasında, -hatırlamışsa- yapılmasında yardımcı olur, unutmuşsa hatırlatır. yapılmasında yardımcı olur, unutmuşsa hatırlatır.

Allahu Teâlâ hazretleri has halis kimselerle, salihlerle bizi beraber eylesin. Allahu Teâlâ hazretleri has halis kimselerle, salihlerle bizi beraber eylesin.

Dünya çok çeşitli şeyler olabilir; mal, mülk, şöhret, bilgi, mevki, makam olur.Dünya çok çeşitli şeyler olabilir; mal, mülk, şöhret, bilgi, mevki, makam olur. İlle tarla, para pul olması lazım değil. Buna benzer makam hırsı, şöhret hırsı, riyâset sevgisi [de olabilir.] İlle tarla, para pul olması lazım değil. Buna benzer makam hırsı, şöhret hırsı, riyâset sevgisi [de olabilir.] Mesela hubb-u riyâset, "Ben başkan olayım, bütün insanlar bana tâbi olsun,Mesela hubb-u riyâset, "Ben başkan olayım, bütün insanlar bana tâbi olsun, benim bir dediğimi iki etmesinler, arkamdan gelsinler, önümde el pençe divan dursunlar."benim bir dediğimi iki etmesinler, arkamdan gelsinler, önümde el pençe divan dursunlar." Bu da dünyevî bir şeydir. Bunun âhiretle bir ilgisi yok ki...Bu da dünyevî bir şeydir. Bunun âhiretle bir ilgisi yok ki... Bu da nefsin oyunlarından bir oyundur, şeytanın hilelerinden bir hiledir. Bu da nefsin oyunlarından bir oyundur, şeytanın hilelerinden bir hiledir.

Onun için, dünyayı tarif ederken demişler ki; Onun için, dünyayı tarif ederken demişler ki;

Küllü mâ elhâke an zikri Mevlâke fe-hüve dünyâke.Küllü mâ elhâke an zikri Mevlâke fe-hüve dünyâke. "Seni Mevlânı anmaktan ve O'na kulluk etmekten alıkoyan her şey dünyadır." "Seni Mevlânı anmaktan ve O'na kulluk etmekten alıkoyan her şey dünyadır."

Ne seni alıkoyuyor? Para. İşte para dünyadır. Ne seni alıkoyuyor? Ne seni alıkoyuyor?

Para. İşte para dünyadır.

Ne seni alıkoyuyor?

Evlat, çoluk çocuk, hanım... O dünyadır. Seni ne alıkoyuyor? Evlat, çoluk çocuk, hanım... O dünyadır.

Seni ne alıkoyuyor?

Şöhret, malk mülk, makam... İşte o dünyadır. Şöhret, malk mülk, makam... İşte o dünyadır.

Mühim olan insanın Allah'a kul olması, Allah'a bağlanması, Allah için alması, Allah için vermesi,Mühim olan insanın Allah'a kul olması, Allah'a bağlanması, Allah için alması, Allah için vermesi, Allah için sevmesi, Allah için kızması. Buna ne mâni oluyorsa o dünyadır. Allah için sevmesi, Allah için kızması. Buna ne mâni oluyorsa o dünyadır.

Dünya, ille "insanın mal sahibi olması" mânasına gelmez.Dünya, ille "insanın mal sahibi olması" mânasına gelmez. Bazı kimseler vardır ki mala sahip olduğu halde, ticaret yaptığı halde Allah'ı anmakta dâim olurlar,Bazı kimseler vardır ki mala sahip olduğu halde, ticaret yaptığı halde Allah'ı anmakta dâim olurlar, Allah'a iyi kulluk edebilirler, etmeye devam ederler. Delil? Allah'a iyi kulluk edebilirler, etmeye devam ederler.

Delil?

Nur sûresinde Allahu Teâlâ hazretleri buyuruyor ki; Nur sûresinde Allahu Teâlâ hazretleri buyuruyor ki;

Ricâlün lâ tülhîhim ticâretün ve lâ bey'un an zikrillâhi ve ikâmi's-salâti ve îtâ'i'z-zekâti yehâfûneRicâlün lâ tülhîhim ticâretün ve lâ bey'un an zikrillâhi ve ikâmi's-salâti ve îtâ'i'z-zekâti yehâfûne yevmen tetekallebu fîhi'l-kulûbu ve'l-ebsâr. yevmen tetekallebu fîhi'l-kulûbu ve'l-ebsâr. "O mescitlerde ibadet ehli öyle adamlar, öyle bahadırlar, öyle kimseler vardır ki"O mescitlerde ibadet ehli öyle adamlar, öyle bahadırlar, öyle kimseler vardır ki ticaret, alış veriş onları Allah'ı anmaktan ve namaz kılmaktan, zekât vermekten alıkoymaz.ticaret, alış veriş onları Allah'ı anmaktan ve namaz kılmaktan, zekât vermekten alıkoymaz. Onlar gözlerin, gönüllerin tersyüz edileceği o korkunç hesap gününün dehşetinden titrerler,Onlar gözlerin, gönüllerin tersyüz edileceği o korkunç hesap gününün dehşetinden titrerler, hareketlerini ona göre ayarlarlar." hareketlerini ona göre ayarlarlar."

Demek ki erbâb-ı ticaret olsa bile Allah'ı unutmayan bahtiyarlar olabiliyor.Demek ki erbâb-ı ticaret olsa bile Allah'ı unutmayan bahtiyarlar olabiliyor. Bu âyet-i kerîme onu gösteriyor. Bu âyet-i kerîme onu gösteriyor.

Mesela İmâm-ı Âzam rahmetullâhi aleyh fevkalâde zengin bir kimseymiş.Mesela İmâm-ı Âzam rahmetullâhi aleyh fevkalâde zengin bir kimseymiş. Ebû Bekr-i Sıddîk zenginlerden idi.Ebû Bekr-i Sıddîk zenginlerden idi. Hz. Osmân-ı Zinnûreyn radıyallahu anhüm ecmaîn zengin bir kimseydi. Hz. Osmân-ı Zinnûreyn radıyallahu anhüm ecmaîn zengin bir kimseydi. Ama onların malları, ticaretleri, meşguliyetleri Allah'tan onları alıkoymuyor idi. Ama onların malları, ticaretleri, meşguliyetleri Allah'tan onları alıkoymuyor idi.

Onun için demişler ki; "Dünya bir denize, deryaya, gönül de bir gemiye veya kayığa benzetilirse;Onun için demişler ki;

"Dünya bir denize, deryaya, gönül de bir gemiye veya kayığa benzetilirse;
mühim olan suyun geminin içine girmemesi." Gemi ne zaman batar? İçi su dolduğu zaman batar. mühim olan suyun geminin içine girmemesi."

Gemi ne zaman batar?

İçi su dolduğu zaman batar.

Gönüle dünya sevgisi girmediği zaman, insan dünyalık üstünde yüzse bile o zaman mahzuru yok. Gönüle dünya sevgisi girmediği zaman, insan dünyalık üstünde yüzse bile o zaman mahzuru yok.

Ni'me'l-mâlu's-sâlihu li'r-raculi's-sâlih. "Salih bir kimseye helal temiz bir mal ne kadar yakışır!" Ni'me'l-mâlu's-sâlihu li'r-raculi's-sâlih. "Salih bir kimseye helal temiz bir mal ne kadar yakışır!"

Neden yakışır? Çünkü hayra, iyiliklere sarf eder; başka insanların salâhına, felahınaNeden yakışır?

Çünkü hayra, iyiliklere sarf eder; başka insanların salâhına, felahına
yardımcı olmak için, gamının, kederinin, derdinin izâle olması için harcar.yardımcı olmak için, gamının, kederinin, derdinin izâle olması için harcar. Salih kimse mal, para, dünyalık denilen âleti iyi yolda kullanır, iyi neticeler alır. Salih kimse mal, para, dünyalık denilen âleti iyi yolda kullanır, iyi neticeler alır.

Kötü kimse ne yapar? Kötü kimse de bu âleti kötüye kullanır.Kötü kimse ne yapar?

Kötü kimse de bu âleti kötüye kullanır.
Zevk ü sefaya, şöhrete, şâna, gösterişe harcar, zarara uğrar. Zevk ü sefaya, şöhrete, şâna, gösterişe harcar, zarara uğrar.

Demek ki bu gizli günaha vâkıf olacağız. Dünya sevgisi denilen şey nasıl büyük bir günahtır...Demek ki bu gizli günaha vâkıf olacağız. Dünya sevgisi denilen şey nasıl büyük bir günahtır... Bu hadîs-i şerîfte bize anlatıldığına göre dünya sevgisini gönlümüze koymayacağız, dünyayı sevmeyeceğiz. Bu hadîs-i şerîfte bize anlatıldığına göre dünya sevgisini gönlümüze koymayacağız, dünyayı sevmeyeceğiz.

Fuzûlî diyor ki; Can sevmek ile müyesser olmaz cânan, Ya bundan ümit ya tama' andan kes. Fuzûlî diyor ki;

Can sevmek ile müyesser olmaz cânan,

Ya bundan ümit ya tama' andan kes.

"Can sevmekle cânan ele geçmez. Ya ondan ümidini kes, ya bundan tamahını kes." diyor. "Can sevmekle cânan ele geçmez. Ya ondan ümidini kes, ya bundan tamahını kes." diyor.

"Hem dünyayı seveyim hem âhireti seveyim." Olmaz."Hem dünyayı seveyim hem âhireti seveyim."

Olmaz.
Sadece âhireti seversin, sadece Allah'ın rızasını düşünürsün,Sadece âhireti seversin, sadece Allah'ın rızasını düşünürsün, dünyalığı ona göre idare edersin, harcarsın.dünyalığı ona göre idare edersin, harcarsın. Kendin de kullanırsın, istifade edersin, başkalarını da istifade ettirirsin.Kendin de kullanırsın, istifade edersin, başkalarını da istifade ettirirsin. Yalnız onunla tuğyan etmezsin, azmazsın.Yalnız onunla tuğyan etmezsin, azmazsın. Çünkü ekser insan, İkra' sûresinde de bildirildiği gibi zenginleşince, müstağnî olunca azar. Çünkü ekser insan, İkra' sûresinde de bildirildiği gibi zenginleşince, müstağnî olunca azar.

Estaîzü billâh. İnne'l-insâne le-yetğâ en reâhu's-teğnâ.Estaîzü billâh.

İnne'l-insâne le-yetğâ en reâhu's-teğnâ.
"İnsanoğlu kendisini müstağnî gördü mü, ihtiyaçtan vareste gördü mü,"İnsanoğlu kendisini müstağnî gördü mü, ihtiyaçtan vareste gördü mü, kendisini kurtulmuş gördü mü azar." Kendisini ihtiyaç içinde gördü mü Allah'a döner. kendisini kurtulmuş gördü mü azar."

Kendisini ihtiyaç içinde gördü mü Allah'a döner.

Yarın imtihanı var; talebe hâlis muhlis ibadet eder, dua eder.Yarın imtihanı var; talebe hâlis muhlis ibadet eder, dua eder. Yarın ödenecek büyük borcu var; tüccar hâlis muhlis ibadet eder.Yarın ödenecek büyük borcu var; tüccar hâlis muhlis ibadet eder. Yarın kazanılacak bir iş var; ya ona gelir ya başkasına gider, o zaman müteahhit hâlis muhlis ibadet eder.Yarın kazanılacak bir iş var; ya ona gelir ya başkasına gider, o zaman müteahhit hâlis muhlis ibadet eder. İhtiyacı oldu mu, insan o zaman seccadenin başında çok hâlis ibadet eder. İhtiyacı oldu mu, insan o zaman seccadenin başında çok hâlis ibadet eder. İhtiyaçtan kendisini kurtulmuş, kurtarmış görürse çoğu kimsenin hatırına bile gelmez. İhtiyaçtan kendisini kurtulmuş, kurtarmış görürse çoğu kimsenin hatırına bile gelmez.

Allah bizi böyle gafillerden etmesin. Allah'ın nimetinin arttığı nispette insanın şükrünün artması lazım.Allah bizi böyle gafillerden etmesin.

Allah'ın nimetinin arttığı nispette insanın şükrünün artması lazım.
"Çok şükür yâ Rabbi! Bana bunu da ihsan ettin. Çok şükür yâ Rabbi!"Çok şükür yâ Rabbi! Bana bunu da ihsan ettin. Çok şükür yâ Rabbi! Bunun üstüne bir de şunu ihsan ettin." diye nimet arttıkça insanlarınBunun üstüne bir de şunu ihsan ettin." diye nimet arttıkça insanların Allah'a şükür duygusunun artması lazım. Aksinin olması son derece ayıp.Allah'a şükür duygusunun artması lazım.

Aksinin olması son derece ayıp.
Allah nimetini arttırıyor, lütfediyor, veriyor; insan da arttıkça Allah'tan uzaklaşıyor.Allah nimetini arttırıyor, lütfediyor, veriyor; insan da arttıkça Allah'tan uzaklaşıyor. Bu kadar büyük edepsizlik olur mu? Ötekisine vermemiş, sana vermiş.Bu kadar büyük edepsizlik olur mu?

Ötekisine vermemiş, sana vermiş.
Boyuna O lütfediyor, ihsan ediyor, sen de isyan ediyorsun. Bu doğru olmaz. Boyuna O lütfediyor, ihsan ediyor, sen de isyan ediyorsun. Bu doğru olmaz.

Allahu Teâlâ hazretleri dünya sevgisini gönlümüzden çıkarsın.Allahu Teâlâ hazretleri dünya sevgisini gönlümüzden çıkarsın. Dünya bir metâdır, onunla âhiret kazanılır.Dünya bir metâdır, onunla âhiret kazanılır. Âhiret sevgisini, kendisinin sevgisini, sevdiği kullarının sevgisini içimize yerleştirsin. Âhiret sevgisini, kendisinin sevgisini, sevdiği kullarının sevgisini içimize yerleştirsin.

Diğer hadîs-i şerîf: Zenbü'l-âlimi zenbün vâhidün ve zenbü'l-câhili zenbânî.Diğer hadîs-i şerîf:

Zenbü'l-âlimi zenbün vâhidün ve zenbü'l-câhili zenbânî.
el-Âlimu yuazzebu alâ rukûbihi'z-zenbe ve'l-câhilu yuazzebu alâ rukûbihi'z-zenbe ve terkihi'l-ilme. el-Âlimu yuazzebu alâ rukûbihi'z-zenbe ve'l-câhilu yuazzebu alâ rukûbihi'z-zenbe ve terkihi'l-ilme.

İbn Abbas radıyallahu anhümâ'nın rivayet ettiğine göre,İbn Abbas radıyallahu anhümâ'nın rivayet ettiğine göre, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz buyurmuşlar ki; Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz buyurmuşlar ki;

"Alim günah işlemişse onun günahı bir tanedir. -Günah işlemiş, Allah'a âsi olmuş.-"Alim günah işlemişse onun günahı bir tanedir. -Günah işlemiş, Allah'a âsi olmuş.- Ama cahil günahı işlemişse onun günahı iki kattır, iki tanedir. Alim günahı işledi diye cezalandırılır.Ama cahil günahı işlemişse onun günahı iki kattır, iki tanedir. Alim günahı işledi diye cezalandırılır. Cahil ise hem günahı işledi diye hem de niye onun günah olduğunu öğrenmedi diye, Cahil ise hem günahı işledi diye hem de niye onun günah olduğunu öğrenmedi diye, ilmi terk ettiği için cezalandırılır." İkinci cezalandırılması, ikinci katıilmi terk ettiği için cezalandırılır."

İkinci cezalandırılması, ikinci katı
onun günah olduğunu öğrenmediği için. onun günah olduğunu öğrenmediği için.

"Yâ Rabbi! Ben bunu işledim ama bilmiyordum." Niye öğrenmedin? Bir de ondan dolayı cezalandırılır. "Yâ Rabbi! Ben bunu işledim ama bilmiyordum."

Niye öğrenmedin?

Bir de ondan dolayı cezalandırılır.

Demek ki cahillik kadar kötü şey yok! İnsanın ne kadar büyük felaketlere uğramasına yol açıyor.Demek ki cahillik kadar kötü şey yok! İnsanın ne kadar büyük felaketlere uğramasına yol açıyor. Binâenaleyh, kendimizi cehaletten kurtarmaya çalışmalıyız. Binâenaleyh, kendimizi cehaletten kurtarmaya çalışmalıyız.

Cehaletin Allahu Teâlâ hazretlerini bilmeye müteallik kısmına gaflet derler. Cehaletin Allahu Teâlâ hazretlerini bilmeye müteallik kısmına gaflet derler.

Allah bizi gafletten de cehaletten de korusun. Cehalet nasıl izâle olur? Allah bizi gafletten de cehaletten de korusun.

Cehalet nasıl izâle olur?

Cehaletin izâlesi için insanın ilmi sevmesi, ilim meclislerine koşması,Cehaletin izâlesi için insanın ilmi sevmesi, ilim meclislerine koşması, ilim ehli kimselerle bulunması, onların tavsiye ettiği eserleri okuması lazım. ilim ehli kimselerle bulunması, onların tavsiye ettiği eserleri okuması lazım.

Bir arkadaş Fransa'ya gitmiş idi. Orada ahâliden birisiyle dinî bir mevzuda münakaşa etmişler.Bir arkadaş Fransa'ya gitmiş idi. Orada ahâliden birisiyle dinî bir mevzuda münakaşa etmişler. O da demiş ki; "Sen, bu hususta bilgin az, şu şu şu kitapları oku." Karşıdaki adam diyor ki; O da demiş ki;

"Sen, bu hususta bilgin az, şu şu şu kitapları oku."

Karşıdaki adam diyor ki;

"Biz önümüze gelen her kitabı okumayız. Din adamımıza sorarız, o 'oku' derse okuruz."Biz önümüze gelen her kitabı okumayız. Din adamımıza sorarız, o 'oku' derse okuruz. Ben de senin bu ismini verdiğin kitapları gideceğim, bizim din adamımıza soracağım,Ben de senin bu ismini verdiğin kitapları gideceğim, bizim din adamımıza soracağım, 'oku' derse o zaman okuyacağım." Bu kâide olarak güzel bir kâidedir. 'oku' derse o zaman okuyacağım."

Bu kâide olarak güzel bir kâidedir.
Piyasada pek çok kitap vardır. Ama bunların bir kısmı ehil insanlar tarafından yazılmamış olabilir.Piyasada pek çok kitap vardır. Ama bunların bir kısmı ehil insanlar tarafından yazılmamış olabilir. İnsan yanlışlıkla öyle bir kitabı dış şekline bakarak veya tesadüfle alırsaİnsan yanlışlıkla öyle bir kitabı dış şekline bakarak veya tesadüfle alırsa içindeki yanlış bilgilerden dolayı yanlış yollara gider. içindeki yanlış bilgilerden dolayı yanlış yollara gider. Onun için, kitap alırken "Hangi kitabı alayım?" diye, ehil bir kimseye sormalı. Onun için, kitap alırken "Hangi kitabı alayım?" diye, ehil bir kimseye sormalı. İyi hazırlanmış, büyük alimlerin yazdığı eserleri okumalı.İyi hazırlanmış, büyük alimlerin yazdığı eserleri okumalı. Taklidî eserleri, selahiyetsiz insanların yazmış olduğu eserleri okumamalı. Taklidî eserleri, selahiyetsiz insanların yazmış olduğu eserleri okumamalı.

Çünkü Peygamber aleyhi's-salâtu ve's-selam Efendimiz buyurmuş ki; Çünkü Peygamber aleyhi's-salâtu ve's-selam Efendimiz buyurmuş ki;

"Allahu Teâlâ hazretleri ilmi insanlara verdikten sonra onların göğüslerinden çekip geri almaz." "Allahu Teâlâ hazretleri ilmi insanlara verdikten sonra onların göğüslerinden çekip geri almaz."

İlim bize geldi. Allahu Teâlâ peygamber gönderdi, onun ashâbı, tâbiîni,İlim bize geldi. Allahu Teâlâ peygamber gönderdi, onun ashâbı, tâbiîni, ulemâ-i din İslâm ilmini dünyanın dört bucağına götürdüler. İlim geldi. ulemâ-i din İslâm ilmini dünyanın dört bucağına götürdüler. İlim geldi.

"İlim göğüslerden çekilip alınmaz." Ya nasıl alınır? "İlim göğüslerden çekilip alınmaz."

Ya nasıl alınır?

Allahu Teâlâ hazretleri aradan alimleri alır.Allahu Teâlâ hazretleri aradan alimleri alır. O alim âhirete irtihal eder, bu alim âhirete irtihal eder; neticede geriye cahil kimseler kalır.O alim âhirete irtihal eder, bu alim âhirete irtihal eder; neticede geriye cahil kimseler kalır. Ahâli, halk bu cahil kimselere gelirler, dinî mesele sorarlar.Ahâli, halk bu cahil kimselere gelirler, dinî mesele sorarlar. Onlar da kitaba bakmadan, bilmeden, kendi kafalarından, kendi reyleri ile cevap verirler.Onlar da kitaba bakmadan, bilmeden, kendi kafalarından, kendi reyleri ile cevap verirler. Peygamber Efendimiz hadîs-i şerîfte; "Hem kendileri delâlete düşerler hem de kendilerinePeygamber Efendimiz hadîs-i şerîfte; "Hem kendileri delâlete düşerler hem de kendilerine soru sormuş olan kimseleri saptırırlar." diyor, istikbale ait durumu böyle izah ediyor.soru sormuş olan kimseleri saptırırlar." diyor, istikbale ait durumu böyle izah ediyor. Her halde bu çağları yahut bundan sonraki çağları [kastediyor.] Her halde bu çağları yahut bundan sonraki çağları [kastediyor.]

Onun için, fetva soracağın şahsı, ilim alacağın kitabı iyice sorup öğrenip ondan sonra almak lazım.Onun için, fetva soracağın şahsı, ilim alacağın kitabı iyice sorup öğrenip ondan sonra almak lazım. Lâlettayin kitap alınırsa insan hataya düşebilir. Lâlettayin kitap alınırsa insan hataya düşebilir.

Kitabı aldıktan sonra da okumak lazım. Kitaplar kütüphaneleri süslesin diye mi alınır? Kitabı aldıktan sonra da okumak lazım. Kitaplar kütüphaneleri süslesin diye mi alınır?

Renk renk ciltler, yaldızlı ciltler sıra sıra raflara diziliyor; okumuyoruz. Olmaz! Renk renk ciltler, yaldızlı ciltler sıra sıra raflara diziliyor; okumuyoruz. Olmaz!

Her gün belli miktarda kitap okumaya karar vermeliyiz. "Her gün bir saat kitap okuyacağım.Her gün belli miktarda kitap okumaya karar vermeliyiz.

"Her gün bir saat kitap okuyacağım.
Her gün şu vakitten şu vakte kadar kitap okuyacağım.Her gün şu vakitten şu vakte kadar kitap okuyacağım. Çoluk çocuğu da karşıma oturtacağım; 'Dersiniz de olsa başka şey de olsa gelin bakalım,Çoluk çocuğu da karşıma oturtacağım; 'Dersiniz de olsa başka şey de olsa gelin bakalım, 45 dakika sizinle dinî bir kitap okuyacağız. Oku bakalım, sen oku...'" 45 dakika sizinle dinî bir kitap okuyacağız. Oku bakalım, sen oku...'" İzah edecek bir yer olursa izah edersiniz. İzah edecek bir yer olursa izah edersiniz.

Böylece her gün bir mesele öğrense insan, bir senede 365 mesele öğrenmiş olur.Böylece her gün bir mesele öğrense insan, bir senede 365 mesele öğrenmiş olur. On senede 3600 mesele eder.On senede 3600 mesele eder. Ömür boyu, müslümanız elhamdülillah, 40 yaşına, 60 yaşına gelmişiz;Ömür boyu, müslümanız elhamdülillah, 40 yaşına, 60 yaşına gelmişiz; hâlâ bir şey bilmiyoruz. Olur mu? hâlâ bir şey bilmiyoruz. Olur mu?

Önceden erken davransaydık, her gün bir mesele okuyup öğrenseydikÖnceden erken davransaydık, her gün bir mesele okuyup öğrenseydik şimdiye bayağı bir alim olacaktık. şimdiye bayağı bir alim olacaktık.

Demek ki bir de kitap okumak, ilim öğrenmek için günümüzde bir yer ayırmalıyız.Demek ki bir de kitap okumak, ilim öğrenmek için günümüzde bir yer ayırmalıyız. Nasıl yemek için, namaz kılmak için, zikir için, tesbih için zaman ayırıyorsak;Nasıl yemek için, namaz kılmak için, zikir için, tesbih için zaman ayırıyorsak; bunun gibi ilim öğrenmek için, mûteber kitapları okumak için de bir zaman ayırmalıyız kibunun gibi ilim öğrenmek için, mûteber kitapları okumak için de bir zaman ayırmalıyız ki bu cahillikten kurtulalım. Çünkü cahillik âhirette insanı ne kadar ziyanlara sokuyor. bu cahillikten kurtulalım. Çünkü cahillik âhirette insanı ne kadar ziyanlara sokuyor. Alimle cahil aynı günahı işleseler, alim bir defa ceza görüyor, ötekisi iki defa ceza görüyor. Neden? Alimle cahil aynı günahı işleseler, alim bir defa ceza görüyor, ötekisi iki defa ceza görüyor.

Neden?

"Niye cahillik yaptı da öğrenmedi?" diye. "Niye cahillik yaptı da öğrenmedi?" diye.

Bu hadîs-i şerîfte pek çok hadîs-i şerîflerde olan ilme teşvik var.Bu hadîs-i şerîfte pek çok hadîs-i şerîflerde olan ilme teşvik var. Bu hadîs-i şerîf bizi ilme teşvik ediyor. İlim,Bu hadîs-i şerîf bizi ilme teşvik ediyor.

İlim,
Arapça'da "bilmek" demek. Çok şeyler bilinebilir. Herkes de hakikaten bazı şeyleri bilir.Arapça'da "bilmek" demek. Çok şeyler bilinebilir. Herkes de hakikaten bazı şeyleri bilir. Şu camide hepimiz kendi sahamızda bir şeyleri biliriz. Belki o bildiğimiz şeyi yanımızdaki arkadaş bilmez.Şu camide hepimiz kendi sahamızda bir şeyleri biliriz. Belki o bildiğimiz şeyi yanımızdaki arkadaş bilmez. Bilinmesi gereken şeylerin de bir sırası var. Bilinmesi gereken şeylerin de bir sırası var.

İnsan fevkalâde güzel bir âlet yapabilse, çok sanatkâr olsa bu yeter mi? Bu mu önemli?İnsan fevkalâde güzel bir âlet yapabilse, çok sanatkâr olsa bu yeter mi? Bu mu önemli? Filanca hastalığı çok güzel tedavi etmesini bilse, bu mu önemli? Filanca hastalığı çok güzel tedavi etmesini bilse, bu mu önemli?

"Hangi bilgi daha önemli?" diye düşünecek olursak; "Hangi bilgi daha önemli?" diye düşünecek olursak;

Önde gelen ilim, sahih itikat. Yani insanın ilk önce neye inanılması gerektiğini bilmesi lazım. Önde gelen ilim, sahih itikat. Yani insanın ilk önce neye inanılması gerektiğini bilmesi lazım.

Önce, inanılacak şeyleri öğrenmeliyiz.Önce, inanılacak şeyleri öğrenmeliyiz. Çünkü inançta bir kusur oldu mu temel çürük olmuş olur, hiç kıymeti olmaz.Çünkü inançta bir kusur oldu mu temel çürük olmuş olur, hiç kıymeti olmaz. Önce itikadımızı sağlam yapmamız lazım. Önce itikadımızı sağlam yapmamız lazım. İtikadımızı sağlam yaptıktan sonra da âhiretimize yarayacak, İtikadımızı sağlam yaptıktan sonra da âhiretimize yarayacak, bize Allah'ın rızasını kazandıracak şeyleri öğrenmemiz lazım.bize Allah'ın rızasını kazandıracak şeyleri öğrenmemiz lazım. Ondan sonra derece derece diğer meseleleri öğrenmeliyiz. Ondan sonra derece derece diğer meseleleri öğrenmeliyiz.

Öncelikle mârifetullahı yani imanın esaslarını öğrenmeliyiz.Öncelikle mârifetullahı yani imanın esaslarını öğrenmeliyiz. Ondan sonra dinimizin inceliklerini, Kur'ân-ı Kerîm'i, hadîs-i şerîfleri öğrenmeliyiz. Ondan sonra dinimizin inceliklerini, Kur'ân-ı Kerîm'i, hadîs-i şerîfleri öğrenmeliyiz.

Ondan sonraki ilimler? Ondan sonraki ilimler de önemli.Ondan sonraki ilimler?

Ondan sonraki ilimler de önemli.
Hatta müslümanlardan hiçbir şahıs bir meseleyle meşgul olmasalar, Allahu Teâlâ hazretleri;Hatta müslümanlardan hiçbir şahıs bir meseleyle meşgul olmasalar, Allahu Teâlâ hazretleri; "Niye bu meseleyi boş bıraktınız? Niye bu sahada bir müslüman çalışmadı?" diye,"Niye bu meseleyi boş bıraktınız? Niye bu sahada bir müslüman çalışmadı?" diye, bütün müslümanlara sorgu sual sorarmış. İlmin her dalını müslümanların öğrenmeleri lazım.bütün müslümanlara sorgu sual sorarmış. İlmin her dalını müslümanların öğrenmeleri lazım. Ama neden sonra? Kendisine lazım olacak itikada dair bilgileri, dinine ait bilgileri elde ettikten sonraAma neden sonra?

Kendisine lazım olacak itikada dair bilgileri, dinine ait bilgileri elde ettikten sonra
herkes bir ihtisas sahasında derinleşsin.herkes bir ihtisas sahasında derinleşsin. O tabip olsun, o mühendis olsun, ötekisi hariciyeci olsun, berikisi edebiyatçı olsun.O tabip olsun, o mühendis olsun, ötekisi hariciyeci olsun, berikisi edebiyatçı olsun. Ama önce öteki ilimleri elde etsin. Ama önce öteki ilimleri elde etsin.

Demek ki ilimlerde de bir öncelik, evveliyyet düşünmek gerekiyor. Demek ki ilimlerde de bir öncelik, evveliyyet düşünmek gerekiyor.

Zehâbu'l-basari mağfiretün li'z-zünûbi zehâbu's-sem'i mağfiretün li'z-zünûbiZehâbu'l-basari mağfiretün li'z-zünûbi zehâbu's-sem'i mağfiretün li'z-zünûbi ve mâ nakasa mine'l-cesedi fe-alâ kadri zâlike. İbn Mes'ûd radıyallahu anh'ten rivayet edilmiş. ve mâ nakasa mine'l-cesedi fe-alâ kadri zâlike.

İbn Mes'ûd radıyallahu anh'ten rivayet edilmiş.

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz buyuruyorlar ki; Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz buyuruyorlar ki;

"Gözün gitmesi günahlara kefâret olur, günahların affedilmesine sebep olur." "Gözün gitmesi" ne demek? "Gözün gitmesi günahlara kefâret olur, günahların affedilmesine sebep olur."

"Gözün gitmesi" ne demek?

"İnsanın görme duygusunu kaybetmesi" demek."İnsanın görme duygusunu kaybetmesi" demek. Kör olur, gözüne bir zarar gelir, hastalık gelir, kazaya uğrarKör olur, gözüne bir zarar gelir, hastalık gelir, kazaya uğrar veyahut görürken görmemeye başlar, hastalanır.veyahut görürken görmemeye başlar, hastalanır. Her ne sûretle olursa olsun, bir insanın gözü görmez oldu mu,Her ne sûretle olursa olsun, bir insanın gözü görmez oldu mu, görme hassasiyeti gitti mi, o günahlara kefâret olur. görme hassasiyeti gitti mi, o günahlara kefâret olur.

"İşitme arzusu, duygusu, hissi gitti mi, o da günahlara kefâret olur."İşitme arzusu, duygusu, hissi gitti mi, o da günahlara kefâret olur. Bunun gibi vücudun âzâ ve cevârihinden ne noksanlaşırsa Bunun gibi vücudun âzâ ve cevârihinden ne noksanlaşırsa onların hepsi bu minval üzeredir, hepsi günahlara kefâret olur." onların hepsi bu minval üzeredir, hepsi günahlara kefâret olur."

Binaenaleyh insan Allahu Teâlâ hazretlerinden sıhhati isteyecek.Binaenaleyh insan Allahu Teâlâ hazretlerinden sıhhati isteyecek. Peygamber aleyhi's-salâtu ve's-selam Efendimiz buyuruyor ki; Peygamber aleyhi's-salâtu ve's-selam Efendimiz buyuruyor ki;

"Allah'tan bir şey isteyeceğiniz zaman âfiyet isteyin. 'Yâ Rabbi! Sen bana âfiyet ihsan eyle!' deyin." "Allah'tan bir şey isteyeceğiniz zaman âfiyet isteyin. 'Yâ Rabbi! Sen bana âfiyet ihsan eyle!' deyin."

Çünkü âfiyet hem hastalıklardan uzak olmayı ifade eder, hem de dertlerden,Çünkü âfiyet hem hastalıklardan uzak olmayı ifade eder, hem de dertlerden, elemlerden, kederlerden, sıkıntılardan uzak olmayı ifade eder.elemlerden, kederlerden, sıkıntılardan uzak olmayı ifade eder. İnsan âfiyet istedi mi, âfiyet kendisine verildi mi; hem bu bedenin âfiyeti olur hem de ruhun âfiyeti olur.İnsan âfiyet istedi mi, âfiyet kendisine verildi mi; hem bu bedenin âfiyeti olur hem de ruhun âfiyeti olur. Başı sâlim olur, insan gamsız kasavetsiz, dertsiz olur; vücudu sâlim olur, sıhhatli olur.Başı sâlim olur, insan gamsız kasavetsiz, dertsiz olur; vücudu sâlim olur, sıhhatli olur. Onun için âfiyeti istemek lazım. Fakat âfiyeti istediği halde hastalıklar insanoğlu için değil mi?Onun için âfiyeti istemek lazım.

Fakat âfiyeti istediği halde hastalıklar insanoğlu için değil mi?
Zamanına göre hepimiz hasta olmuşuzdur. Hastalık gelirse ne olur? Hastalık günahlara kefâret olur.Zamanına göre hepimiz hasta olmuşuzdur. Hastalık gelirse ne olur?

Hastalık günahlara kefâret olur.
Hatta bir insan ateşli bir hastalığa, hummaya tutuldu.Hatta bir insan ateşli bir hastalığa, hummaya tutuldu. Ondan sonra [iyileşince] Allahu Teâlâ hazretleri dermiş ki; "Haydi yeniden amele başla...Ondan sonra [iyileşince] Allahu Teâlâ hazretleri dermiş ki; "Haydi yeniden amele başla... Defter-i a'mâlin tertemiz, günahların silindi. Hadi bakalım yeniden...Defter-i a'mâlin tertemiz, günahların silindi. Hadi bakalım yeniden... Dikkat et de defterini karalama, kötü yazılar, günahlar yazdırtma." Dikkat et de defterini karalama, kötü yazılar, günahlar yazdırtma."

"Hastanın iniltisi tesbihtir." diye hadîs-i şerîf var. Hasta olmuş insan, inliyor; iniltisi tesbihtir. "Hastanın iniltisi tesbihtir." diye hadîs-i şerîf var. Hasta olmuş insan, inliyor; iniltisi tesbihtir.

Bazı hastalıklar var; insan ölürse şehit olur. Bazı hastalıklar var; insan ölürse şehit olur.

Onun için, vücudundan da bir âzâ, cevârihten birisi noksanlaşırsa, o da günahlarına kefâret olur. Onun için, vücudundan da bir âzâ, cevârihten birisi noksanlaşırsa, o da günahlarına kefâret olur.

Şartı nedir? Bir tek şartı var. Sabredecek; kadere âsi olmayacak, dil uzatmayacak, feverân etmeyecek. Şartı nedir?

Bir tek şartı var. Sabredecek; kadere âsi olmayacak, dil uzatmayacak, feverân etmeyecek.

Kimisi bağırır çağırır, feverân eder, kadere rızasızlık gösterir; o zaman o sevap gider. Kimisi bağırır çağırır, feverân eder, kadere rızasızlık gösterir; o zaman o sevap gider.

Birisinin başına bir felaket gelmiş, çok feryad ü figan etmiş.Birisinin başına bir felaket gelmiş, çok feryad ü figan etmiş. Peygamber Efendimiz yanından geçerken demiş ki, "Sabır." Peygamber Efendimiz yanından geçerken demiş ki, "Sabır."

Peygamber Efendimiz öyle yapardı. Tebliğ ederdi.Peygamber Efendimiz öyle yapardı. Tebliğ ederdi. Yürümüş gitmiş. Arkadan ashabdan bazıları demişler ki; Yürümüş gitmiş. Arkadan ashabdan bazıları demişler ki;

"Kadın sen ne yaptın? Bu konuştuğun zâtın kim olduğundan haberin var mı?" "Yok." "Kadın sen ne yaptın? Bu konuştuğun zâtın kim olduğundan haberin var mı?"

"Yok."

"Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem." deyince kadın aklını başına toplamış."Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem." deyince kadın aklını başına toplamış. Koşmuş Resûlullah'ın arkasından, demiş ki; Koşmuş Resûlullah'ın arkasından, demiş ki;

"Yâ Resûlallah! Kusura bakmayın. Ben sizi tanıyamadım da onun için öyle fevrî konuştum." "Yâ Resûlallah! Kusura bakmayın. Ben sizi tanıyamadım da onun için öyle fevrî konuştum."

Bunun üzerine Peygamber Efendimiz buyurmuş ki; Bunun üzerine Peygamber Efendimiz buyurmuş ki;

es-Sabru inde sadmeti'l-ûlâ. "Sabır, felaket ilk gelip çattığı zaman yapılan sabırdır." es-Sabru inde sadmeti'l-ûlâ. "Sabır, felaket ilk gelip çattığı zaman yapılan sabırdır."

Ondan sonra insan aklını başına toplar ama iş işten geçmiş olmasın.Ondan sonra insan aklını başına toplar ama iş işten geçmiş olmasın. İlk başta felaket gelir gelmez insan; "Eh, ne yapalım..." diye sabredecek, İlk başta felaket gelir gelmez insan; "Eh, ne yapalım..." diye sabredecek, Mevlâ'ya, takdirine rıza gösterecek. Mevlâ'ya, takdirine rıza gösterecek.

"Benim takdirime, hükmüme, kazama rıza göstermeyen kendisine benden başka bir mevlâ arasın!" diyor"Benim takdirime, hükmüme, kazama rıza göstermeyen kendisine benden başka bir mevlâ arasın!" diyor hadîs-i kudsîde, Allahu Teâlâ hazretlerinin böyle dediğini rivayet ediyor hadîs-i kudsîde, Allahu Teâlâ hazretlerinin böyle dediğini rivayet ediyor Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz.

Ondan başka rabbimiz var mı? Yani ne demek? "Ben memnun olmam böyle itiraz edenden!" demek. Ondan başka rabbimiz var mı? Yani ne demek?

"Ben memnun olmam böyle itiraz edenden!" demek.

Takdire razı olmak lazım. Takdire razı olmak lazım.

Men âmene bi'l-kaderi emine mine'l-keder. "İnsan takdire rıza gösterirse kederden kurtulur." Men âmene bi'l-kaderi emine mine'l-keder. "İnsan takdire rıza gösterirse kederden kurtulur."

Onun için, bir müslümanın başına bir felaket gelse imanından dolayıOnun için, bir müslümanın başına bir felaket gelse imanından dolayı o felaketi kolay atlatır, selâmete çıkar.o felaketi kolay atlatır, selâmete çıkar. Kâfirin başına bir felaket gelse kaldırır kendisini, beşinci kattan aşağıya atar, intihar eder; Kâfirin başına bir felaket gelse kaldırır kendisini, beşinci kattan aşağıya atar, intihar eder; çeker kurşunu başına, intihar eder. Neden? İmanı yok. çeker kurşunu başına, intihar eder.

Neden?

İmanı yok.

Kendisini ebediyyen cehenneme atar. Kendisini ebediyyen cehenneme atar.

Onun için, kadere iman, rıza ve teslimiyet; rıza makamı, teslimiyet makamı çok büyük bir makamdır. Onun için, kadere iman, rıza ve teslimiyet; rıza makamı, teslimiyet makamı çok büyük bir makamdır.

Ashâb-ı kirâmdan bir zât-ı muhterem var, radıyallahu anh, öyle muhterem bir zât ki ne dua etseAshâb-ı kirâmdan bir zât-ı muhterem var, radıyallahu anh, öyle muhterem bir zât ki ne dua etse Allah duasını kabul edermiş. Başkaları için nice dualar etmiş, bittecrübe sabit,Allah duasını kabul edermiş. Başkaları için nice dualar etmiş, bittecrübe sabit, duası aynen kabul olmuş, o dua edilen şey verilmiş.duası aynen kabul olmuş, o dua edilen şey verilmiş. Ömrünün sonuna doğru gözü görmez olmuş. Gözü görmez olunca demişler ki; Ömrünün sonuna doğru gözü görmez olmuş. Gözü görmez olunca demişler ki;

"Sen duası makbul bir kimsesin. Kendine dua etsen de Allah gözünü açsa ya."Sen duası makbul bir kimsesin. Kendine dua etsen de Allah gözünü açsa ya. 'Yâ Rabbi! Sen benim gözümü aç, benim gözüm tekrar görür olsun.' diye dua etsene!" 'Yâ Rabbi! Sen benim gözümü aç, benim gözüm tekrar görür olsun.' diye dua etsene!"

Cevaba bakın, ne kadar şahane: Cevaba bakın, ne kadar şahane:

"Ben Allahu Teâlâ hazretlerinin takdirini gözümün nurundan daha çok severim." demiş. "Ben Allahu Teâlâ hazretlerinin takdirini gözümün nurundan daha çok severim." demiş.

Rızaya bak! Teslimiyete bak! Şu ahlâkın kemâline, güzelliğine bak! Rızaya bak! Teslimiyete bak! Şu ahlâkın kemâline, güzelliğine bak!

Allahu Teâlâ hazretleri cümlemize böyle güzel ahlâk nasip etsin. Allahu Teâlâ hazretleri cümlemize böyle güzel ahlâk nasip etsin.

Mevlâ'yı insan böyle severse, böyle bağlanırsa neler olmaz ki?.. Duası neden makbul oluyor? Mevlâ'yı insan böyle severse, böyle bağlanırsa neler olmaz ki?.. Duası neden makbul oluyor?

O terbiyeden dolayı. Neden Allah onun o duasına o makbuliyet hassası vermiş? O terbiyeden dolayı.

Neden Allah onun o duasına o makbuliyet hassası vermiş?

Terbiyesinin yüksekliğine bak ki edebine uygun görmüyor...Terbiyesinin yüksekliğine bak ki edebine uygun görmüyor... "Yâ Rabbi! Sen benim gözümü tekrar görür hâle getir." demiyor. "Yâ Rabbi! Sen benim gözümü tekrar görür hâle getir." demiyor. "Madem öyle takdir etmiş, kendisi daha iyi bilir." diye teslim oluyor. Tabii büyük ecir alıyor. "Madem öyle takdir etmiş, kendisi daha iyi bilir." diye teslim oluyor. Tabii büyük ecir alıyor.

Mevlâ niye öyle mübarek bir kimsenin gözünü almış? Mevlâ niye öyle mübarek bir kimsenin gözünü almış?

Eskiden bir büyük zât, vefatı yakınmış, öleceği sırada birazcık su istemiş.Eskiden bir büyük zât, vefatı yakınmış, öleceği sırada birazcık su istemiş. Suyu getirmişler, tam içecek, Allahu Teâlâ hazretleri meleklerden birine emir buyurmuş;Suyu getirmişler, tam içecek, Allahu Teâlâ hazretleri meleklerden birine emir buyurmuş; melek gelmiş kanadıyla bir vurmuş, su dökülmüş, hasta suyu içememiş. melek gelmiş kanadıyla bir vurmuş, su dökülmüş, hasta suyu içememiş. Tam o sırada da Azrail aleyhisselam canını teslim almış. Suyu içememiş, suya hasret gitmiş. Tam o sırada da Azrail aleyhisselam canını teslim almış. Suyu içememiş, suya hasret gitmiş.

Öbür tarafta da bir Allah düşmanı zalim, müşrik, kâfir şahıs varmış.Öbür tarafta da bir Allah düşmanı zalim, müşrik, kâfir şahıs varmış. O da tam ölmek üzereymiş, canı olmadık bir meyve istemiş.O da tam ölmek üzereymiş, canı olmadık bir meyve istemiş. Mesela şu sırada farz edelim yaz meyvelerinden üzüm veya karpuz bulunmazMesela şu sırada farz edelim yaz meyvelerinden üzüm veya karpuz bulunmaz veyahut bizim diyarlarda hiç olmayan bir meyve, Hindistan cevizi veyahut ananas bulunmaz. veyahut bizim diyarlarda hiç olmayan bir meyve, Hindistan cevizi veyahut ananas bulunmaz. Böyle olmadık bir meyve istemiş. Allahu Teâlâ hazretleri bir emir buyurmuş; Böyle olmadık bir meyve istemiş. Allahu Teâlâ hazretleri bir emir buyurmuş; "Gidin şuna istediği şeyi getirin." Onu da getirmişler. Onu yemiş, ondan sonra ölmüş. "Gidin şuna istediği şeyi getirin." Onu da getirmişler. Onu yemiş, ondan sonra ölmüş.

Onun üzerine sormuşlar: "Yâ Rabbi! Biz bu iki hâdisenin hikmetini anlayamadık.Onun üzerine sormuşlar:

"Yâ Rabbi! Biz bu iki hâdisenin hikmetini anlayamadık.
Bu çok sevdiğin bir kul, biliyoruz; en son anda bir yudum su istedi, o suyu içmek nasip olmadı.Bu çok sevdiğin bir kul, biliyoruz; en son anda bir yudum su istedi, o suyu içmek nasip olmadı. Şu da çok kötü bir kul, çok zalim, çok günahkâr, sevmediğin bir kul; olmadık bir meyve istedi,Şu da çok kötü bir kul, çok zalim, çok günahkâr, sevmediğin bir kul; olmadık bir meyve istedi, onu ta nerelerden getirttirdin, tattırdın, canı öyle alındı." Demiş ki; onu ta nerelerden getirttirdin, tattırdın, canı öyle alındı."

Demiş ki;

"O kuluma en son anda bir mahrumiyet daha tattırıp derecesini bir derece daha yüksek yapmak istedim."O kuluma en son anda bir mahrumiyet daha tattırıp derecesini bir derece daha yüksek yapmak istedim. Derecesi biraz daha yüksek olsun diye o suyu ona içirtmedim.Derecesi biraz daha yüksek olsun diye o suyu ona içirtmedim. Öteki zalime de bir arzusu daha yerine gelsin de, o kadar nimete rağmen hâlâ bana kâfir oldu,Öteki zalime de bir arzusu daha yerine gelsin de, o kadar nimete rağmen hâlâ bana kâfir oldu, hâlâ müşrik, hâlâ imansız, cehennemdeki derecesi biraz daha aşağı insin diyehâlâ müşrik, hâlâ imansız, cehennemdeki derecesi biraz daha aşağı insin diye en son anda o nimeti de tattırdım." en son anda o nimeti de tattırdım."

Allahu Teâlâ hazretlerinin hikmetleri vardır ki insan aklı ona ermez.Allahu Teâlâ hazretlerinin hikmetleri vardır ki insan aklı ona ermez. Allahu Teâlâ hazretleri dileseydi Peygamberimiz'i köşklerin, sarayların içindeAllahu Teâlâ hazretleri dileseydi Peygamberimiz'i köşklerin, sarayların içinde şahane bir ömür sürerek yaşattırırdı. Hatta kendisine teklif de olundu.şahane bir ömür sürerek yaşattırırdı. Hatta kendisine teklif de olundu. Dağların altın olması teklif olundu da hiç kendisi istemedi.Dağların altın olması teklif olundu da hiç kendisi istemedi. "Ben bir gün tok durayım, iki gün aç durayım, razıyım, istemem." dedi."Ben bir gün tok durayım, iki gün aç durayım, razıyım, istemem." dedi. Dünyaya bel bağlamadı, istemedi. İsteseydi, ne istediyse o olacaktı ama dünyayı talep etmedi.Dünyaya bel bağlamadı, istemedi. İsteseydi, ne istediyse o olacaktı ama dünyayı talep etmedi. Onun için çeşit çeşit sıkıntılar çekerek, aç kalarak, açlıktan karnına taş bağlayarak,Onun için çeşit çeşit sıkıntılar çekerek, aç kalarak, açlıktan karnına taş bağlayarak, harplere girerek, çarpışarak, harplerde dişi kırılarak öyle ömür geçirdi. harplere girerek, çarpışarak, harplerde dişi kırılarak öyle ömür geçirdi. Bize örnek oldu; sabrederek derece alalım diye bize hayatı numune oldu. Bize örnek oldu; sabrederek derece alalım diye bize hayatı numune oldu.

Onun için, vücudumuza bir noksanlık gelirse itiraz etmeyelim, isyan etmeyelim,Onun için, vücudumuza bir noksanlık gelirse itiraz etmeyelim, isyan etmeyelim, feverân etmeyelim; takdire rıza gösterelim. Yumuşak yumuşak yine âfiyet talep edelim. feverân etmeyelim; takdire rıza gösterelim. Yumuşak yumuşak yine âfiyet talep edelim. "Yâ Rabbi! Sen bu hastalığı benden halâs eyle." diyelim. Çünkü duanın sevabı var."Yâ Rabbi! Sen bu hastalığı benden halâs eyle." diyelim. Çünkü duanın sevabı var. Dua etmekte mahzur yok. Mevlâ dilerse verir, dilemezse vermez. Dua etmekte mahzur yok. Mevlâ dilerse verir, dilemezse vermez. Dua etmek değil de isyan etmek kötü.Dua etmek değil de isyan etmek kötü. "Bunu da mı verecektin bana!" diye bazılarını duyarız, olmadık laflar söyler. "Bunu da mı verecektin bana!" diye bazılarını duyarız, olmadık laflar söyler. Onlar tabii büyük zarara uğrayan kimseler... Onlar tabii büyük zarara uğrayan kimseler...

Re'et ümmî hîne vada'atnî seta'a minhâ nûrun edâet lehû kusûru busrâ. Re'et ümmî hîne vada'atnî seta'a minhâ nûrun edâet lehû kusûru busrâ.

Peygamber aleyhi's-salâtu ve's-selam Efendimiz bu hadîs-i şerîfte kendi doğumundan bahsediyor. Peygamber aleyhi's-salâtu ve's-selam Efendimiz bu hadîs-i şerîfte kendi doğumundan bahsediyor.

"Annem beni dünyaya getireceği zaman, ben dünyaya geleceğim sırada"Annem beni dünyaya getireceği zaman, ben dünyaya geleceğim sırada kendisinden bir nurun çıktığını ve bu nurun ışığı ile Şam yakınındakikendisinden bir nurun çıktığını ve bu nurun ışığı ile Şam yakınındaki Busra kasabasının köşklerinin aydınlandığını gördü." diyor. Busra kasabasının köşklerinin aydınlandığını gördü." diyor.

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in doğumu esnasında hârikulâde hâdiseler oldu.Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in doğumu esnasında hârikulâde hâdiseler oldu. Bu hâdiselerden birisi de; annesi kendisinden bir nurun çıktığını ve çok uzak mesafede bulunanBu hâdiselerden birisi de; annesi kendisinden bir nurun çıktığını ve çok uzak mesafede bulunan Şam'a yakın Busra gibi bir kasabanın köşklerinin bile o nurdan aydınlandığını ifade etmiş. Şam'a yakın Busra gibi bir kasabanın köşklerinin bile o nurdan aydınlandığını ifade etmiş.

Mevlid kitabında, Kasîde-i Bür'e'de,Mevlid kitabında, Kasîde-i Bür'e'de, Molla Câmî kuddîse sırruhû hazretlerinin yazmış olduğu eserdeMolla Câmî kuddîse sırruhû hazretlerinin yazmış olduğu eserde Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in doğumuyla ilgili haberler, peygamberlik müjdeleri,Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in doğumuyla ilgili haberler, peygamberlik müjdeleri, buna dair rivayetler çok geniş bir şekilde mevcuttur, neler olduğu hepsi gayet güzel toplanmıştır. buna dair rivayetler çok geniş bir şekilde mevcuttur, neler olduğu hepsi gayet güzel toplanmıştır. Merak edenler oralara bakabilirler. Merak edenler oralara bakabilirler.

Re'et ümmî ke-ennehû harece minhâ nûrun edâet minhu kusûri'ş-şâm" Re'et ümmî ke-ennehû harece minhâ nûrun edâet minhu kusûri'ş-şâm"

Ebû Ümâme'den rivayet edildiğine göre, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz buyuruyor ki; Ebû Ümâme'den rivayet edildiğine göre, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz buyuruyor ki;

"Anam gördü ki sanki kendisinden bir nur çıkıyor ve o nur ile Şam'ın köşkleri aydınlanıyor." "Anam gördü ki sanki kendisinden bir nur çıkıyor ve o nur ile Şam'ın köşkleri aydınlanıyor."

Bu ikincisi rüyada olmuş, yani rüyada görmüş. Ötekisi ayânen, âşikâre olmuş.Bu ikincisi rüyada olmuş, yani rüyada görmüş. Ötekisi ayânen, âşikâre olmuş. Bunun rüyada olduğunu şerhte Hocamız rahmetullâhi aleyh yazıyor. Bunun rüyada olduğunu şerhte Hocamız rahmetullâhi aleyh yazıyor.

Re'sü'l-akli ba'de'l-îmâni billâhi el-hayâu ve hüsnü'l-huluki. Re'sü'l-akli ba'de'l-îmâni billâhi el-hayâu ve hüsnü'l-huluki.

Enes radıyallahu anh'ten rivayet edildiğine göre, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz; Enes radıyallahu anh'ten rivayet edildiğine göre, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz;

"İmandan sonra aklın başı hayâdır ve güzel huydur." buyurmuş. "İmandan sonra aklın başı hayâdır ve güzel huydur." buyurmuş.

Aklın başı hayâ oluyor. Yani "aklın en üstün mertebesi" demek.Aklın başı hayâ oluyor. Yani "aklın en üstün mertebesi" demek. Baş, burada "ileri derecesi" [demek;] "her kavmin başı, her şeyin başı, yükseği" mânasına geliyor. Baş, burada "ileri derecesi" [demek;] "her kavmin başı, her şeyin başı, yükseği" mânasına geliyor.

Aklın başı,Aklın başı, en ileri derecede akıl, en yüksek akıl nedir? İnsanın hayâ sahibi olmasıdır, bir. en ileri derecede akıl, en yüksek akıl nedir?

İnsanın hayâ sahibi olmasıdır, bir.

Güzel huy sahibi olmasıdır, iki. Allah Allah...Güzel huy sahibi olmasıdır, iki.

Allah Allah...
"Akıl" denince biz başka şey anlıyoruz, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz"Akıl" denince biz başka şey anlıyoruz, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz daha başka bir şey söylüyor. Neden? daha başka bir şey söylüyor.

Neden?

Çünkü hakiki akıl, insana Allah'ın rızasını kazandıran cevherdir. "Filanca adam ordinaryüs profesör." Çünkü hakiki akıl, insana Allah'ın rızasını kazandıran cevherdir.

"Filanca adam ordinaryüs profesör."

İmanı var mı? Âhireti kurtarabilmiş mi? Âhirete ait gerçekleri sezebilmiş mi?İmanı var mı? Âhireti kurtarabilmiş mi? Âhirete ait gerçekleri sezebilmiş mi? Dünyasında mutluluğa erebilmiş mi? Onları yapabilmişse akıllıdır.Dünyasında mutluluğa erebilmiş mi?

Onları yapabilmişse akıllıdır.
Eğer âhiretini kurtaracak bir hâle kendisini getirememişse, Eğer âhiretini kurtaracak bir hâle kendisini getirememişse, o kadar bilginin hiç kendisine faydası olmayacak. Asıl akıl, insanı imana götüren akıldır. o kadar bilginin hiç kendisine faydası olmayacak. Asıl akıl, insanı imana götüren akıldır.

Onun için, bir hadîs-i şerîfte Peygamber Efendimiz buyurmuş ki; Onun için, bir hadîs-i şerîfte Peygamber Efendimiz buyurmuş ki;

"Akıllı, zeki insan nefsini zabt u rabt altına alıp âhirete hazırlanır."Akıllı, zeki insan nefsini zabt u rabt altına alıp âhirete hazırlanır. Ahmak kimse de nefsinin hevasına tâbi olur, Allah'tan ümit besler." Ahmak kimse de nefsinin hevasına tâbi olur, Allah'tan ümit besler."

"Allah Gafûru'r-rahîm'dir, affeder." diye düşünür. "Allah Gafûru'r-rahîm'dir, affeder." diye düşünür.

Demek ki akıl, insanı âhiretin saadetini kazanmaya sevk eden cevher oluyor.Demek ki akıl, insanı âhiretin saadetini kazanmaya sevk eden cevher oluyor. Ötekisine "akıl" demek câiz olmuyor. Çünkü aklı olsaydı ebedî hayatını kurtarmaya gayret ederdi. Ötekisine "akıl" demek câiz olmuyor. Çünkü aklı olsaydı ebedî hayatını kurtarmaya gayret ederdi. Madem ona gayret etmedi, aslında o akıl sayılmaz. Hayâ, utanmak duygusudur. Madem ona gayret etmedi, aslında o akıl sayılmaz.

Hayâ, utanmak duygusudur.
İnsanın hayâ sahibi olması, ar damarının çatlamamış olması lazım. İnsanın hayâ sahibi olması, ar damarının çatlamamış olması lazım. İnsanın yüzünün kızarması, utanması iyi bir duygudur.İnsanın yüzünün kızarması, utanması iyi bir duygudur. Hayâ duygusuna sahip oldu mu bir insan, önce Mevlâ'dan hayâ eder.Hayâ duygusuna sahip oldu mu bir insan, önce Mevlâ'dan hayâ eder. "Yâ Rabbi! Sen bana bunca nimet ihsan ettin; ben sana kulluk etmezsem yakışık almaz." diye,"Yâ Rabbi! Sen bana bunca nimet ihsan ettin; ben sana kulluk etmezsem yakışık almaz." diye, ilk hayâsı oradan başlar. Ondan sonra, kötü şeyleri yapmaktan hayâ eder. ilk hayâsı oradan başlar. Ondan sonra, kötü şeyleri yapmaktan hayâ eder.

Hayâsı ile şöhret bulmuş kimselerin başında kim geliyor? Hayâsı ile şöhret bulmuş kimselerin başında kim geliyor?

Hz. Osman radıyallahu anh o kadar hayâ sahibiymiş ki Peygamber Efendimiz methediyor. Hz. Osman radıyallahu anh o kadar hayâ sahibiymiş ki Peygamber Efendimiz methediyor.

Allahu Teâlâ hazretleri bize hayâ duygusu, utanma duygusu, iffet duygusu ihsan eylesin. Allahu Teâlâ hazretleri bize hayâ duygusu, utanma duygusu, iffet duygusu ihsan eylesin.

Hayâ insanı bu dünyada, şu cemiyette, şu sırada her türlü kötülükten korur.Hayâ insanı bu dünyada, şu cemiyette, şu sırada her türlü kötülükten korur. İnsanın ar damarı çatladı mı, yüzü yırtıldı mı her şeyi yapar. İnsanın ar damarı çatladı mı, yüzü yırtıldı mı her şeyi yapar. Aksine, bugünün insanı etrafındakilere daima biraz yırtılmasını tavsiye eder.Aksine, bugünün insanı etrafındakilere daima biraz yırtılmasını tavsiye eder. "Biraz gayretli ol, şöyle yap, böyle yap..." diye tavsiye eder."Biraz gayretli ol, şöyle yap, böyle yap..." diye tavsiye eder. Halbuki utanmak çok güzel bir duygudur. Erkekler için güzeldir ama kadınlar için çok daha güzeldir.Halbuki utanmak çok güzel bir duygudur. Erkekler için güzeldir ama kadınlar için çok daha güzeldir. Hayâ asıl kadınlara yakışır. Yani [onlara] daha fazla yakışır.Hayâ asıl kadınlara yakışır. Yani [onlara] daha fazla yakışır. Onun için hanımlar hayâ sahibi olma hususunda daha fazla gayretli olmalı.Onun için hanımlar hayâ sahibi olma hususunda daha fazla gayretli olmalı. Zaten de öyledir. Hilkat icabı da onlar daha utangaç olurlar. Ve hüsnü'l-huluk. "Güzel huy." Zaten de öyledir. Hilkat icabı da onlar daha utangaç olurlar.

Ve hüsnü'l-huluk. "Güzel huy."

Güzel huy çok çeşitlidir, yüzlerce güzel huy vardır. Fakat bunun başında geçimlilik gelir.Güzel huy çok çeşitlidir, yüzlerce güzel huy vardır. Fakat bunun başında geçimlilik gelir. "Güzel huy" deyince, onu anlatan hadîs-i şerîfleri incelediğimiz zaman, umumî mânası;"Güzel huy" deyince, onu anlatan hadîs-i şerîfleri incelediğimiz zaman, umumî mânası; insanın geçimli olmasıdır. Güzel huydan murad nedir? insanın geçimli olmasıdır.

Güzel huydan murad nedir?

Halim selim, yumuşak başlı, herkesle tatlı tatlı geçiniyorsa bir insan güzel huyludur. Halim selim, yumuşak başlı, herkesle tatlı tatlı geçiniyorsa bir insan güzel huyludur.

Müslüman; kendisi başkalarıyla iyi geçinen, başkalarının yanına sokulabildiği,Müslüman; kendisi başkalarıyla iyi geçinen, başkalarının yanına sokulabildiği, kendisiyle ahbaplık kurabildiği, yumuşak, sevimli kimsedir.kendisiyle ahbaplık kurabildiği, yumuşak, sevimli kimsedir. Başkalarıyla konuşmayan, kaşları çatık, haşin, sert, kimsenin yanınaBaşkalarıyla konuşmayan, kaşları çatık, haşin, sert, kimsenin yanına yanaşamadığı kimselerde bir hayır yoktur. Öyle olmamak lazım. Yumuşacık, sevimli, sempatik olması lazım. yanaşamadığı kimselerde bir hayır yoktur. Öyle olmamak lazım. Yumuşacık, sevimli, sempatik olması lazım.

İnna'llâhe refîkun yuhibbu'r-rıfkâ. "Allahu Teâlâ hazretleri yumuşaktır, yumuşaklığı sever;İnna'llâhe refîkun yuhibbu'r-rıfkâ. "Allahu Teâlâ hazretleri yumuşaktır, yumuşaklığı sever; rıfkı, mülâyemeti sever." diye hadîs-i şerîf var. Geçim çok önemlidir. rıfkı, mülâyemeti sever." diye hadîs-i şerîf var.

Geçim çok önemlidir.
İslâm'ın emirleri incelenirse, bu dünyaya müteallik emirlerinin başında, İslâm'ın emirleri incelenirse, bu dünyaya müteallik emirlerinin başında, insanların muhabbetle birbirleriyle geçinmelerinin teminine mâtuf emirlerin çok olduğu görülür. insanların muhabbetle birbirleriyle geçinmelerinin teminine mâtuf emirlerin çok olduğu görülür. İnsanların arasındaki muhabbeti, kardeşliği zedeleyecek şeyler de İslâm'da çok şiddetle yasaklanmıştır.İnsanların arasındaki muhabbeti, kardeşliği zedeleyecek şeyler de İslâm'da çok şiddetle yasaklanmıştır. Gıybet yasaktır, dedikodu yasaktır, iftira yasaktır, haşinlik yasaktır, kötü söz söylemek yasaktır.Gıybet yasaktır, dedikodu yasaktır, iftira yasaktır, haşinlik yasaktır, kötü söz söylemek yasaktır. Emirler incelenirse hep bu anlaşılır. O halde, iyi müslüman olmak istiyorsak bu muhabbeti öğrenelim.Emirler incelenirse hep bu anlaşılır.

O halde, iyi müslüman olmak istiyorsak bu muhabbeti öğrenelim.
Birbirimizi sevmeyi öğrenelim. Birbirimizle arkadaşlık, ahbaplık yapmayı öğrenelim.Birbirimizi sevmeyi öğrenelim. Birbirimizle arkadaşlık, ahbaplık yapmayı öğrenelim. Birbirimizle sarmaş dolaş, el ele, mesut, bahtiyar olarak yaşamayı öğrenelim. Birbirimizle sarmaş dolaş, el ele, mesut, bahtiyar olarak yaşamayı öğrenelim.

Sevginin tahakkuku için Peygamber Efendimiz selâmı tavsiye ediyor, bir.Sevginin tahakkuku için Peygamber Efendimiz selâmı tavsiye ediyor, bir. Hediyeleşmeyi tavsiye ediyor, iki. Medine'ye geldiği zaman ziyafeti tavsiye etmiş, Hediyeleşmeyi tavsiye ediyor, iki. Medine'ye geldiği zaman ziyafeti tavsiye etmiş, "Yemek yedirin." demiş. İnsan eşi, dostu, ahbâbı toplayıp ayda bir muhabbet yapamaz mı? "Yemek yedirin." demiş.

İnsan eşi, dostu, ahbâbı toplayıp ayda bir muhabbet yapamaz mı?

Evine çağırır, yerler, beraberce güler oynar, Allah'a hamd ü senâ ederler, bir muhabbet olur. Evine çağırır, yerler, beraberce güler oynar, Allah'a hamd ü senâ ederler, bir muhabbet olur.

Böyle muhabbeti artırıcı şeylere gayret sarf etmek lazım. Kusurları görmemek lazım.Böyle muhabbeti artırıcı şeylere gayret sarf etmek lazım.

Kusurları görmemek lazım.
Kusurları örtmek, hayra yormak lazım. "Falanca bana şöyle dedi.Kusurları örtmek, hayra yormak lazım. "Falanca bana şöyle dedi. Herhalde şu sebepten yapmıştır." diye, hüsnü zan ile onu tevil etmeye çalışmak lazım. Herhalde şu sebepten yapmıştır." diye, hüsnü zan ile onu tevil etmeye çalışmak lazım.

"Canım ben aptal mıyım? Bilmiyor muyum? O ne hâindir, içinden ne düşündü de ondan öyle yapıyor!" "Canım ben aptal mıyım? Bilmiyor muyum? O ne hâindir, içinden ne düşündü de ondan öyle yapıyor!"

Var sen aldanıver... Sen onu iyi bilirsen, aldansan aslında sen kazanıyorsun.Var sen aldanıver... Sen onu iyi bilirsen, aldansan aslında sen kazanıyorsun. Çünkü Allah sana ecir mükâfat verecek. Bunu böyle bilmekte fayda var.Çünkü Allah sana ecir mükâfat verecek. Bunu böyle bilmekte fayda var. Tecessüs edip onun hakikaten ciğerinin beş para olmadığını anlamak hüner değil.Tecessüs edip onun hakikaten ciğerinin beş para olmadığını anlamak hüner değil. Onun için tecessüs İslâm'da yasaklanmış. Zâhirî hâline göre iyi bir kimse sayarsın, iyi muamele edersin.Onun için tecessüs İslâm'da yasaklanmış. Zâhirî hâline göre iyi bir kimse sayarsın, iyi muamele edersin. Kusurlarını sezinliyorsan, arkasından; Kusurlarını sezinliyorsan, arkasından; "Yâ Rabbi! Sen bu kardeşimin kusurlarını afv u mağfiret eyle." diye dua edersin. "Yâ Rabbi! Sen bu kardeşimin kusurlarını afv u mağfiret eyle." diye dua edersin. Çünkü "Müslümanın müslümana onun arkasından yaptığı dua makbuldür." diye,Çünkü "Müslümanın müslümana onun arkasından yaptığı dua makbuldür." diye, hadîs-i şerîfte geçmişti. Bunu tatbik edelim. Bir-iki hadîs-i şerîf kalmış, onları da bitirelim. hadîs-i şerîfte geçmişti. Bunu tatbik edelim.

Bir-iki hadîs-i şerîf kalmış, onları da bitirelim.

Re'eytü Cibrîle inde's-sidreti ve aleyhi sittü mi'eti cenâhin yentesiru Re'eytü Cibrîle inde's-sidreti ve aleyhi sittü mi'eti cenâhin yentesiru min rîşihî tehâvîlu'd-dürri ve'l-yâkûti. İbn Mes'ûd'dan rivayet edildiğine göre,min rîşihî tehâvîlu'd-dürri ve'l-yâkûti.

İbn Mes'ûd'dan rivayet edildiğine göre,
Peygamberimiz Muhammed-i Mustafâ sallallahu aleyhi ve sellem buyuruyor ki; Peygamberimiz Muhammed-i Mustafâ sallallahu aleyhi ve sellem buyuruyor ki;

"Cebrail aleyhisselâm'ı Sidre-i Müntehâ'nın yanında gördüm. Üzerinde 600 kanat vardı."Cebrail aleyhisselâm'ı Sidre-i Müntehâ'nın yanında gördüm. Üzerinde 600 kanat vardı. Kanatlarının tüylerinden rengarenk yakutlar ve inciler saçılıyordu." Kanatlarının tüylerinden rengarenk yakutlar ve inciler saçılıyordu."

Peygamber Efendimiz Cebrail aleyhisselâm'ı o sûretle görmüş. Peygamber Efendimiz Cebrail aleyhisselâm'ı o sûretle görmüş.

Bu sûretle Cebrail aleyhisselâm'ı Peygamber Efendimiz iki defa görmüştür.Bu sûretle Cebrail aleyhisselâm'ı Peygamber Efendimiz iki defa görmüştür. Sûret-i asliyesi, hey'et-i asliyesi buymuş. 600 kanadı var. Sûret-i asliyesi, hey'et-i asliyesi buymuş. 600 kanadı var. Ya kesretten kinâyedir, ya hakikaten 600 tane kanadı vardır.Ya kesretten kinâyedir, ya hakikaten 600 tane kanadı vardır. Üzerinde yakutlar, inciler parıldıyormuş, kanatlarından etrafa saçılıyormuş. Hakiki [sûreti] buymuş. Üzerinde yakutlar, inciler parıldıyormuş, kanatlarından etrafa saçılıyormuş. Hakiki [sûreti] buymuş.

Sâir zaman Cebrail aleyhisselam Peygamber Efendimiz'e insan sûretinde temessül ederSâir zaman Cebrail aleyhisselam Peygamber Efendimiz'e insan sûretinde temessül eder yanına gelirdi, öyle görünürdü. Ekseriyetle Dıhyetu'l-Kelbî isimli zâtın hey'etine bürünüp gelirdi. yanına gelirdi, öyle görünürdü. Ekseriyetle Dıhyetu'l-Kelbî isimli zâtın hey'etine bürünüp gelirdi.

Neden? İnsan kendisine benzeyen bir varlıkla ünsiyeti daha kolay yapar.Neden?

İnsan kendisine benzeyen bir varlıkla ünsiyeti daha kolay yapar.
Bilmediği bir şekil, hiç görmediği bir şekille kendisine görünen bir[isi ile]Bilmediği bir şekil, hiç görmediği bir şekille kendisine görünen bir[isi ile] herhalde münasebetleri daha farklı olurdu. herhalde münasebetleri daha farklı olurdu.

Onun için, iki defa hey'et-i asliyesiyle 600 kanadıyla Cebrail aleyhisselâm'ı görmüştür.Onun için, iki defa hey'et-i asliyesiyle 600 kanadıyla Cebrail aleyhisselâm'ı görmüştür. Sâir zamanlar vahiy getirirken insan sûretine girmiş, Sâir zamanlar vahiy getirirken insan sûretine girmiş, Cebrail aleyhisselam Peygamber Efendimiz'e öyle görünmüştür. Meşhur Cibrîl hadisi vardır. Cebrail aleyhisselam Peygamber Efendimiz'e öyle görünmüştür.

Meşhur Cibrîl hadisi vardır.

Cebrail aleyhisselam bir gün Resûlullah'ın huzuruna geliyor. Ashâb-ı kirâm diyorlar ki; Cebrail aleyhisselam bir gün Resûlullah'ın huzuruna geliyor. Ashâb-ı kirâm diyorlar ki;

"Baktık, Resûlullah'ın yanına bir adam geldi. Üzerinde beyaz elbiseler vardı. Bu diyardan değil."Baktık, Resûlullah'ın yanına bir adam geldi. Üzerinde beyaz elbiseler vardı. Bu diyardan değil. Bu diyarın adamlarını hepimiz tanırız, bizim bildiğimiz bir kimse değil.Bu diyarın adamlarını hepimiz tanırız, bizim bildiğimiz bir kimse değil. Başka bir diyardan gelmiş olması lazım. Başka bir diyardan gelmiş olması lazım. Ama üzerinde hiç toz toprak yok; pırıl pırıl, tertemiz elbiseler.Ama üzerinde hiç toz toprak yok; pırıl pırıl, tertemiz elbiseler. Sefer alâmeti yok, yolculuk yapmış bir insan hâli yok. Sefer alâmeti yok, yolculuk yapmış bir insan hâli yok.

Geldi, Resûlullah'a sordu: 'İslâm nedir?' Peygamber Efendimiz cevap verdi; Geldi, Resûlullah'a sordu:

'İslâm nedir?'

Peygamber Efendimiz cevap verdi;

'Doğru söylüyorsun.' dedi." Ashâb-ı kirâm diyorlar ki; "Allah Allah...'Doğru söylüyorsun.' dedi."

Ashâb-ı kirâm diyorlar ki;

"Allah Allah...
Bu nasıl adam ki Resûlullah gibi bir zât-ı muhtereme soru soruyor,Bu nasıl adam ki Resûlullah gibi bir zât-ı muhtereme soru soruyor, ondan sonra bir de 'Doğru söylüyorsun.' diye tasdik ediyor!" Şaşırdılar. ondan sonra bir de 'Doğru söylüyorsun.' diye tasdik ediyor!"

Şaşırdılar.

İslâm'dan sonra, "İman nedir?" diye sordu. Peygamber Efendimiz imanın esaslarını da söyledi. İslâm'dan sonra, "İman nedir?" diye sordu. Peygamber Efendimiz imanın esaslarını da söyledi.

"Doğru söylüyorsun yâ Resûlallah." diye tasdik etti. Ashâb-ı kirâm yine şaşırdılar. Ondan sonra; "Doğru söylüyorsun yâ Resûlallah." diye tasdik etti.

Ashâb-ı kirâm yine şaşırdılar. Ondan sonra;

"İhsan nedir yâ Resûlallah?" diye sordu. "İhsan da, Allah'ı görüyormuşcasına O'na ibadet etmendir."İhsan nedir yâ Resûlallah?" diye sordu.

"İhsan da, Allah'ı görüyormuşcasına O'na ibadet etmendir.
Çünkü sen O'nu görmüyorsan da O seni görmektedir." diye cevap verdi.Çünkü sen O'nu görmüyorsan da O seni görmektedir." diye cevap verdi. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz ihsanı böyle tarif buyurdu. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz ihsanı böyle tarif buyurdu.

O zaman da tasdik etti, ayrıldı gitti. Ayrılınca Peygamber Efendimiz dedi ki; O zaman da tasdik etti, ayrıldı gitti.

Ayrılınca Peygamber Efendimiz dedi ki;

"Bu kim, biliyor musunuz?" "Allah ve Resûlü daha iyi bilir." dediler. Edepleri böyleydi."Bu kim, biliyor musunuz?"

"Allah ve Resûlü daha iyi bilir." dediler.

Edepleri böyleydi.
Ashâb-ı kirâm Resûlullah kendilerine bir soru sorduğu zaman böyle cevap verirlerdi: Ashâb-ı kirâm Resûlullah kendilerine bir soru sorduğu zaman böyle cevap verirlerdi: Allâhu ve Resûlühû a'lemu. "Allah ve Resûlü daha iyi bilir." Dedi ki; Allâhu ve Resûlühû a'lemu. "Allah ve Resûlü daha iyi bilir."

Dedi ki;

"Bu Cebrail aleyhisselam'dı, size dininizi öğretmek için geldi."Bu Cebrail aleyhisselam'dı, size dininizi öğretmek için geldi. Soruları sordu, maksat siz dinleyin de dininizin esaslarını öğrenin." Soruları sordu, maksat siz dinleyin de dininizin esaslarını öğrenin."

Demek ki orada insan sûretinde görünmüş.Demek ki orada insan sûretinde görünmüş. Burada Sidre-i Müntehâ'nın yanında 600 kanadıyla görünmüş. Gelelim sonuncu hadîs-i şerîfe: Burada Sidre-i Müntehâ'nın yanında 600 kanadıyla görünmüş.

Gelelim sonuncu hadîs-i şerîfe:

Re'eytü rabbî fî'l-menâmi fî sûreti şâbbin mûfirin fi'l-hudri aleyhi na'lâni min zehebinRe'eytü rabbî fî'l-menâmi fî sûreti şâbbin mûfirin fi'l-hudri aleyhi na'lâni min zehebin ve alâ vechihî firâşun min zehebin. Bu, üzerinde söz söylenmesi çok zor bir hadîs-i şerîftir. ve alâ vechihî firâşun min zehebin.

Bu, üzerinde söz söylenmesi çok zor bir hadîs-i şerîftir.

Diyor ki aleyhi's-salâtu ve's-selam Efendimiz; "Rabbimi rüyamda gördüm." Nasıl gördüm? Diyor ki aleyhi's-salâtu ve's-selam Efendimiz;

"Rabbimi rüyamda gördüm."

Nasıl gördüm?

"Yeşiller içinde ve uzun saçlı bir genç şeklinde gördüm. Üzerinde altından ayakkabılar vardı."Yeşiller içinde ve uzun saçlı bir genç şeklinde gördüm. Üzerinde altından ayakkabılar vardı. Giydiği ayakkabılar altınlardı.Giydiği ayakkabılar altınlardı. Yüzünde de altından bir peçe vardı." Yüzünde de altından bir peçe vardı."

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz Rabbimiz'i rüyada öyle görmüş. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz Rabbimiz'i rüyada öyle görmüş.

Kur'ân-ı Kerîm'de âyet-i kerîme vardır ki; Leyse ke-mislihî şey'ün ve hüve's-semîu'l-basîr. Kur'ân-ı Kerîm'de âyet-i kerîme vardır ki;

Leyse ke-mislihî şey'ün ve hüve's-semîu'l-basîr.

Allahu Teâlâ hazretleri kendisi hakkında bu âyet-i kerîmede buyuruyor ki; Allahu Teâlâ hazretleri kendisi hakkında bu âyet-i kerîmede buyuruyor ki;

O'na benzer hiçbir şey yoktur. O Semî'dir, Basîr'dir." Allah'a benzeyen hiçbir şey yoktur.O'na benzer hiçbir şey yoktur. O Semî'dir, Basîr'dir."

Allah'a benzeyen hiçbir şey yoktur.
Hiçbir şeyi örnek gösterip de "Allah şuna benzer." diyemeyiz.Hiçbir şeyi örnek gösterip de "Allah şuna benzer." diyemeyiz. Leyse ke-mislihî şey'ün. "Hiçbir şeye benzemez." Bütün mahlukâttan gayridir. Leyse ke-mislihî şey'ün. "Hiçbir şeye benzemez." Bütün mahlukâttan gayridir.

Allahu Teâlâ hazretlerinin sıfatlarından birisi nedir? Allahu Teâlâ hazretlerinin sıfatlarından birisi nedir?

Muhâlefetün li'l-havâdis; sonradan yaratılan varlıkların hiçbirine benzememek,Muhâlefetün li'l-havâdis; sonradan yaratılan varlıkların hiçbirine benzememek, onlardan farklı olmak vasfı vardır. onlardan farklı olmak vasfı vardır.

Onun için, katiyyen "Allahu Teâlâ hazretleri şöyle gibidir, böyle gibidir..." denilmez. Onun için, katiyyen "Allahu Teâlâ hazretleri şöyle gibidir, böyle gibidir..." denilmez.

Başka bir âyet-i kerîme var: Lâ tudrikühü'l-ebsâr ve hüve yudrikü'l-ebsâr.Başka bir âyet-i kerîme var:

Lâ tudrikühü'l-ebsâr ve hüve yudrikü'l-ebsâr.
"Allahu Teâlâ hazretlerini bu gözler görmeye tahammül edemez." "Allahu Teâlâ hazretlerini bu gözler görmeye tahammül edemez."

Hele bir baksın; bakar bakmaz kör olur! Yani bakamaz, mümkün değil. Hele bir baksın; bakar bakmaz kör olur! Yani bakamaz, mümkün değil.

Lâ tudrikühü'l-ebsâr. "Gözler göremez." Ve hüve yudrikü'l-ebsâr. "Ama o gözleri idrak eder." Lâ tudrikühü'l-ebsâr. "Gözler göremez." Ve hüve yudrikü'l-ebsâr. "Ama o gözleri idrak eder."

Mü'minin her zaman yanındadır, çepeçevre insanları kuşatmıştır.Mü'minin her zaman yanındadır, çepeçevre insanları kuşatmıştır. Allahu Teâlâ insanoğluna şah damarından daha yakındır. Hiçbir şeye benzemez. Allahu Teâlâ insanoğluna şah damarından daha yakındır. Hiçbir şeye benzemez.

Benzemez ama nasıl görecek insan?.. Benzemez ama nasıl görecek insan?..

Mesela Musa aleyhisselâm'a Tur dağında, o mukaddes vadide vahiy geldi. Mesela Musa aleyhisselâm'a Tur dağında, o mukaddes vadide vahiy geldi.

Fi'l-buk'ati'l-mübâreketi mine'ş-şecereti diyor âyet-i kerîme. Fi'l-buk'ati'l-mübâreketi mine'ş-şecereti diyor âyet-i kerîme.

O mübarek vadide, arazide ağaçtan; "Ben senin Rabbinim yâ Musa!" diye, Musa aleyhisselâm'a ses geldi. O mübarek vadide, arazide ağaçtan; "Ben senin Rabbinim yâ Musa!" diye, Musa aleyhisselâm'a ses geldi.

Böylece Peygamber Efendimiz de rüyasında şu tarif edilen şekilde Mevlâmız'ı görmüş.Böylece Peygamber Efendimiz de rüyasında şu tarif edilen şekilde Mevlâmız'ı görmüş. İnsanın anlayabilmesi, idrak edebilmesi için öyle bir şekil ile [söylemiş.] İnsanın anlayabilmesi, idrak edebilmesi için öyle bir şekil ile [söylemiş.]

Allahu Teâlâ hazretleri insana çeşitli şekillerde tecellî eder.Allahu Teâlâ hazretleri insana çeşitli şekillerde tecellî eder. Ulemâmız; "İlk önce şekil olarak, mesela Musa aleyhisselâm'a ağaçtan seslenmesi,Ulemâmız; "İlk önce şekil olarak, mesela Musa aleyhisselâm'a ağaçtan seslenmesi, Peygamber Efendimiz'in böyle bu tarzda görmesi gibi [tecelli eder.]Peygamber Efendimiz'in böyle bu tarzda görmesi gibi [tecelli eder.] Ondan sonra fiillerde tecelli eder. Tecelli-i ef'âl denir. Ondan sonra esmâsında tecelli eder.Ondan sonra fiillerde tecelli eder. Tecelli-i ef'âl denir. Ondan sonra esmâsında tecelli eder. Ondan sonra zâtıyla tecelli eder." [demiştir]. Ondan sonra zâtıyla tecelli eder." [demiştir].

Bunların esrarına ancak derece derece bu yolda ilerlemiş insanlar vâkıf olur.Bunların esrarına ancak derece derece bu yolda ilerlemiş insanlar vâkıf olur. Bilmeyene söylemenin kıymeti yok. Bilen de bildiğini kolay kolay bilmeyene nakledemez. Bilmeyene söylemenin kıymeti yok. Bilen de bildiğini kolay kolay bilmeyene nakledemez.

Allahu Teâlâ hazretleri bize rızası yolundan ayırmasın. Mârifetullaha nâil eylesin.Allahu Teâlâ hazretleri bize rızası yolundan ayırmasın. Mârifetullaha nâil eylesin. Muhabbetini gönlümüze derk etsin, yerleştirsin. İmân-ı kâmil ile müzeyyen eylesin. Muhabbetini gönlümüze derk etsin, yerleştirsin. İmân-ı kâmil ile müzeyyen eylesin. Son nefeste hüsnü hâtime nasip eylesin. Fâtiha-i şerîfe mea'l-Besmele. Son nefeste hüsnü hâtime nasip eylesin.

Fâtiha-i şerîfe mea'l-Besmele.

Konuşma Hakkında
Tema 1
Tema 2