Namaz Vakitleri

27 Zilhicce 1445
03 Temmuz 2024
İmsak
03:30
Güneş
05:29
Öğle
13:13
İkindi
17:13
Akşam
20:47
Yatsı
22:37
Detaylı Arama

İmanın Kemâli

Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN

Cuma Sohbetleri (MEC)
11 Şevvâl 1416 / 01.03.1996
AKRA- İstanbul

İçerik

İmanın Elbisesi Takvâdır

İmanın Zîneti Hayâdır

İmanın Malı da Fıkıhtır

İmanın Meyvası Ameldir

Açıklama

Hocamız, Gönül dostumuz, Mürebbi'miz Prof. Dr. Mahmud Es’ad COŞAN’ın Ak-Radyo’da cuma günleri düzenli olarak konuşmalar yapmıştır. 31 Mart 1993’te başlayıp, vefatından önceki son cuma günü olan, 2 Şubat 2001’e kadar devam eden bu sohbetlerde, hocamız genellikle Râmûzül-Ehâdis’ten, bazen de Muhtârü’l-Ehâdis’ten veya Riyâzu’s-Sâlihîn’den bir miktar hadis-i şerif okuyup, izah etmiştir.

İçinde bulunulan zamanın, ayın, günlerin ihyâ edilmesiyle ilgili bilgiler vermiş ve hatırlatmalarda bulunmuştur. Ayrıca ülkemizi ve insanımızı ilgilendiren güncel konulara temas ettiği de görülmüştür.

Genellikle yurtdışında seyahatte olduğu için çoğu zaman bulunduğu yerden de bahsetmiştir.

Sekiz yıl içerisinde toplam 313 adet sohbet yapmışlardır.
Tümünü Göster
İzledim/Dinledim, Hediyemi Al Hata Bildir/Öneride Bulun

Konuşma Metni

Cumanız mübarek olsun. Cumanız mübarek olsun.

Deylemî, İbn Mes'ûd radıyallahu anh'ten merfûan rivayet etmiş bu hadîs-i şerîfi.Deylemî, İbn Mes'ûd radıyallahu anh'ten merfûan rivayet etmiş bu hadîs-i şerîfi. Buyuruyor ki Peygamber Efendimiz; Buyuruyor ki Peygamber Efendimiz;

el-Îmânü üryânün ve libâsühü't-takvâ ve zînetühû'l-hayâ ve mâluhu'l-fıkh ve semeretühü'l-amel. el-Îmânü üryânün ve libâsühü't-takvâ ve zînetühû'l-hayâ ve mâluhu'l-fıkh ve semeretühü'l-amel.

 Çok özlü bir hadîs-i şerîf, o bakımdan çok seviyorum. İçinde çok önemli işaretler var. Çok özlü bir hadîs-i şerîf, o bakımdan çok seviyorum. İçinde çok önemli işaretler var.

Peygamber Efendimiz buyuruyor ki; el-îmânü üryânün; "İnanç, insanın içindeki imanı çıplaktır."Peygamber Efendimiz buyuruyor ki; el-îmânü üryânün; "İnanç, insanın içindeki imanı çıplaktır." Ve libâsühü't-takvâ; "Bu imanı örten elbisesi takvâdır."Ve libâsühü't-takvâ; "Bu imanı örten elbisesi takvâdır." Ve zînetühû'l-hayâ'; "Süsü; utanç duygusu, hayâdır."Ve zînetühû'l-hayâ'; "Süsü; utanç duygusu, hayâdır." Ve mâlühu'l-fıkh; "Sermayesi, malı fıkıhtır."Ve mâlühu'l-fıkh; "Sermayesi, malı fıkıhtır." Ve semeretühü'l-amel; "Meyvesi, sonucu, mahsulü de ameldir." Ve semeretühü'l-amel; "Meyvesi, sonucu, mahsulü de ameldir."

Şevval ayı içinde hatırlattığım bir ibadet var, altı gün şevval içinde oruç tutmak.Şevval ayı içinde hatırlattığım bir ibadet var, altı gün şevval içinde oruç tutmak. Şevval'in altı gün orucu derler buna, sitte-i Şevval derler. Şevval'in altı gün orucu derler buna, sitte-i Şevval derler.

"Kim Ramazan ayını oruçla ihya eder, vazifelerini yapar, Şevval ayında da altı gün orucunu eklerse,"Kim Ramazan ayını oruçla ihya eder, vazifelerini yapar, Şevval ayında da altı gün orucunu eklerse, bunların peşinden onları da tutarsa bütün seneyi eksiksiz, tamamen oruç tutmuş gibi sevap kazanır."bunların peşinden onları da tutarsa bütün seneyi eksiksiz, tamamen oruç tutmuş gibi sevap kazanır." diye bildiriyordu Peygamber Efendimiz. diye bildiriyordu Peygamber Efendimiz.

[Biz] sizin sevap kazanmanızı istiyoruz.[Biz] sizin sevap kazanmanızı istiyoruz. Allah'ın sevgisini, rızasını, Peygamber Efendimiz'in şefaatini kazanmanızı istiyoruz.Allah'ın sevgisini, rızasını, Peygamber Efendimiz'in şefaatini kazanmanızı istiyoruz. Sevaplı olan ibadetleri vaktinden önce size haber vererek onları yaparakSevaplı olan ibadetleri vaktinden önce size haber vererek onları yaparak o sevapları kazanmanızı diliyoruz; arzumuz, gayretimiz bu. o sevapları kazanmanızı diliyoruz; arzumuz, gayretimiz bu.

İbn Mes'ûd radıyallahu anh'ın bize rivayet ettiği bu hadis üzerinde durmak istiyorum. İbn Mes'ûd radıyallahu anh'ın bize rivayet ettiği bu hadis üzerinde durmak istiyorum.

"İman üryandır. Çıplaktır, üstünde hiçbir şey yoktur, çırılçıplaktır." "İman üryandır. Çıplaktır, üstünde hiçbir şey yoktur, çırılçıplaktır."

İnsanoğlunu düşünün, göz önüne getirin. İnsanoğlu çıplak durmuyor, bir giyimi var.İnsanoğlunu düşünün, göz önüne getirin. İnsanoğlu çıplak durmuyor, bir giyimi var. Medeniyetin sembolü giyim. Çıplak durduğu zamanda çevreye intibak da zor oluyor.Medeniyetin sembolü giyim. Çıplak durduğu zamanda çevreye intibak da zor oluyor. Kar var, yağmur var, aşırı sıcak var,Kar var, yağmur var, aşırı sıcak var, bunların hepsinden -tabiat şartları- elbisemiz bizleri bir kere koruyor.bunların hepsinden -tabiat şartları- elbisemiz bizleri bir kere koruyor. Sonra insanı utanacağı, utanç duyacağı yerlerini örterek koruyor. Giyinme Allah'ın bir lütfu… Sonra insanı utanacağı, utanç duyacağı yerlerini örterek koruyor. Giyinme Allah'ın bir lütfu…

Tabi belli bir miktarı örtünmek farz; erkekler için hiç olmazsa göbekten dizinin altına kadar olanTabi belli bir miktarı örtünmek farz; erkekler için hiç olmazsa göbekten dizinin altına kadar olan kısmını -bizim mezhebimize göre- örtmek farzdır. Yani açamaz oraları. kısmını -bizim mezhebimize göre- örtmek farzdır. Yani açamaz oraları.

Buradan derhal bazı şeyler çıkıyor siz sevgili kardeşlerime.Buradan derhal bazı şeyler çıkıyor siz sevgili kardeşlerime. Mesela denize girerken kısa bir şey giydiği zaman, üstü görüldüğü zaman bizim mezhebe göreMesela denize girerken kısa bir şey giydiği zaman, üstü görüldüğü zaman bizim mezhebe göre farzı yerine getirilmemiş oluyor, çiğnenmiş oluyor. Demek ki küçük mayolar uygun olmuyor.farzı yerine getirilmemiş oluyor, çiğnenmiş oluyor. Demek ki küçük mayolar uygun olmuyor. Onun yerine -biliyorsunuz- bu modacılar her sahada çalışmalar yapıyorlar. Onun yerine -biliyorsunuz- bu modacılar her sahada çalışmalar yapıyorlar.

Hanımlar için çok güzel tesettür modelleri gelişti, büyük müesseseler kuruldu.Hanımlar için çok güzel tesettür modelleri gelişti, büyük müesseseler kuruldu. Hatta yurt dışına ihracat yapıyorlar. Mayoda da -bir kardeşimiz, kim bulduysa Allah razı olsun-Hatta yurt dışına ihracat yapıyorlar. Mayoda da -bir kardeşimiz, kim bulduysa Allah razı olsun- Haşema diye bir şey çıkarttılar. Eski yağlı pehlivanların kispet dediğimizHaşema diye bir şey çıkarttılar. Eski yağlı pehlivanların kispet dediğimiz göbekten diz altına kadar örten bir kıyafet[i gibi] ama güzel, ağır değil; su hemen süzülüyor.göbekten diz altına kadar örten bir kıyafet[i gibi] ama güzel, ağır değil; su hemen süzülüyor. Farzı yerine getiriyor. Demek ki bizim denize girişimiz bile farklı olacak.Farzı yerine getiriyor. Demek ki bizim denize girişimiz bile farklı olacak. Allah'ın emrini tutarak, Allah'a isyan etmeden farzları yaparak, haramlara dalmadan yapmamız lazım işi.Allah'ın emrini tutarak, Allah'a isyan etmeden farzları yaparak, haramlara dalmadan yapmamız lazım işi. Orada bile örtünme bahis konusu. Orada bile örtünme bahis konusu.

 Hanımlar için vücutta bu örtünülecek miktarlar, yerler daha geniştir, daha çoktur.Hanımlar için vücutta bu örtünülecek miktarlar, yerler daha geniştir, daha çoktur. Daha doğrusu kestirme tarif etmek gerekirse nereleri örtülmeyecek, onları söylemek daha uygun olacak.Daha doğrusu kestirme tarif etmek gerekirse nereleri örtülmeyecek, onları söylemek daha uygun olacak. İslâm'a göre kadının yüzü, elleri ve ayakları da bileklerinden; buraları açık olabilir.İslâm'a göre kadının yüzü, elleri ve ayakları da bileklerinden; buraları açık olabilir. Bunun dışında bir müslüman hanımın her tarafını örtmesi gerekiyor. Bunun dışında bir müslüman hanımın her tarafını örtmesi gerekiyor.

Burada hemen sevgili kardeşlerimiz, vatandaşlarımız aklımıza geliyor.Burada hemen sevgili kardeşlerimiz, vatandaşlarımız aklımıza geliyor. Mâsum insanlar, temiz kardeşler, tertemiz pırlanta gibi kalbi olan kimseler;Mâsum insanlar, temiz kardeşler, tertemiz pırlanta gibi kalbi olan kimseler; Allah kendisinin sevdiği, razı olduğu bilgileri onlara öğretsin.Allah kendisinin sevdiği, razı olduğu bilgileri onlara öğretsin. Allah'ın istediği şekilde hareket etmeyi de başarsınlar. Allah'ın istediği şekilde hareket etmeyi de başarsınlar.

Diyorlar ki; Diyorlar ki;

"Kalbimde bir kötülük yok, benim kalbim temiz!" "Dışım böyle örtülü değilse de kalbim temiz!" "Kalbimde bir kötülük yok, benim kalbim temiz!" "Dışım böyle örtülü değilse de kalbim temiz!"

Çok güzel, çok iyi bir vasıf, ama bizim giyimimizle, yaşamımızla, yeme-içmemizle, kazancımızla,Çok güzel, çok iyi bir vasıf, ama bizim giyimimizle, yaşamımızla, yeme-içmemizle, kazancımızla, uyumamızla, evlenmemizle ilgili Allah'ın birçok emirleri var, yasaklar var.uyumamızla, evlenmemizle ilgili Allah'ın birçok emirleri var, yasaklar var. Müslüman, Allah'a teslim olmuş insan demek.Müslüman, Allah'a teslim olmuş insan demek. Allah'ın emirlerini tutmaya karar vermiş; haramları işlemeyecek, emirleri tutacak. Allah'ın emirlerini tutmaya karar vermiş; haramları işlemeyecek, emirleri tutacak.

Müslüman olmanın ana mantığı bu. Ben Allah'ın emirlerine kendimi bağlıyorum… Teslim demiş oluyor.Müslüman olmanın ana mantığı bu. Ben Allah'ın emirlerine kendimi bağlıyorum… Teslim demiş oluyor. Onun için kalbi temiz, güzel; ama Allah'ın sevmesi için giyilmesi gerekiyor.Onun için kalbi temiz, güzel; ama Allah'ın sevmesi için giyilmesi gerekiyor. İşte onun gibi iman da çıplaktır; bunun örtüsü, giyimi…İşte onun gibi iman da çıplaktır; bunun örtüsü, giyimi… Bir insan örtünüyor, Allah'ın emri. İmanın da örtüsü takvâdır. Bir insan örtünüyor, Allah'ın emri. İmanın da örtüsü takvâdır.

Takvâ ne demek? Takvâ ne demek?

 Bu çok önemli bir kavram İslâm'da. Bütün kardeşlerimin bunu öğrenmesi lazım.Bu çok önemli bir kavram İslâm'da. Bütün kardeşlerimin bunu öğrenmesi lazım. En önemli kavramlardan birisi İslâm dininde takvâdır.En önemli kavramlardan birisi İslâm dininde takvâdır. Kısaca yeri geldikçe hatırlattığımız için bizi devamlı dinleyenler bilir.Kısaca yeri geldikçe hatırlattığımız için bizi devamlı dinleyenler bilir. Ama ilk defa dinleyeni nazar-ı dikkate alarak hatırlatalım. Ama ilk defa dinleyeni nazar-ı dikkate alarak hatırlatalım.

Takvâ ne demek? Takvâ ne demek?

 İnsanın kendisini maddî, mânevî tehlikelerden sakınması, koruyup kollaması demek.İnsanın kendisini maddî, mânevî tehlikelerden sakınması, koruyup kollaması demek. Demek ki insanın imanı çıplaktır. Biraz titiz, dikkatli müslüman olacak, kendini günahlardan,Demek ki insanın imanı çıplaktır. Biraz titiz, dikkatli müslüman olacak, kendini günahlardan, haramlardan koruyacak, Allah'ın sevmediği bir duruma düşmekten koruyacak.haramlardan koruyacak, Allah'ın sevmediği bir duruma düşmekten koruyacak. Allah'ın emirlerini yapamamaktan, onları kaçırmaktan kendisini koruyacak; bu önemli.Allah'ın emirlerini yapamamaktan, onları kaçırmaktan kendisini koruyacak; bu önemli. Takvâ duygusu çok önemli bir duygu. Bütün müslümanlarda bu olması lazım. Takvâ duygusu çok önemli bir duygu. Bütün müslümanlarda bu olması lazım.

Ramazanda da insan takvâyı bir ay boyunca egzersiz ile öğrenmiş oluyor, yapmış oluyor.Ramazanda da insan takvâyı bir ay boyunca egzersiz ile öğrenmiş oluyor, yapmış oluyor. Sakınmayı, korunmayı öğreniyor. Bir egzersiz, ruh eğitimi yapmış oluyor.Sakınmayı, korunmayı öğreniyor. Bir egzersiz, ruh eğitimi yapmış oluyor. Onun için Ramazanın sonunda, takvâ konusunu içine alan bu hadîs-i şerîf önemli. Onun için Ramazanın sonunda, takvâ konusunu içine alan bu hadîs-i şerîf önemli.

"Benim imanım var!" diyor, "Elhamdülillah müslümanım!" diyor kardeşlerimiz. "Benim imanım var!" diyor, "Elhamdülillah müslümanım!" diyor kardeşlerimiz.

Ama ne olacak? Ama ne olacak?

O iman çıplaktır, çıplak bir insan gibidir, doğru değildir, onun güzelce örtünmesi lazım.O iman çıplaktır, çıplak bir insan gibidir, doğru değildir, onun güzelce örtünmesi lazım. Tehlikelerden korunmak için örtünmek lazım. Hani aşırı soğukta kat kat giyiniyoruz.Tehlikelerden korunmak için örtünmek lazım. Hani aşırı soğukta kat kat giyiniyoruz. İman da öyle, aşırı soğuğa mâruz kalmasın diye takvâ kat kat olması lazım.İman da öyle, aşırı soğuğa mâruz kalmasın diye takvâ kat kat olması lazım. Aşırı sıcaktan güneş yakmasın diye örtünüyoruz, şemsiye kullanıyoruz, örtü kullanıyoruz…Aşırı sıcaktan güneş yakmasın diye örtünüyoruz, şemsiye kullanıyoruz, örtü kullanıyoruz… Aşırı sıcaktan insanın korunduğu gibi gene takvâ başka çeşit tehlikelerden de imanı koruyacak bir duygu. Aşırı sıcaktan insanın korunduğu gibi gene takvâ başka çeşit tehlikelerden de imanı koruyacak bir duygu.

Takvâya mutlaka sahip olmamız lazım.Takvâya mutlaka sahip olmamız lazım. Nasıl çıplak insan olmuyor dinî bakımından, giyinmesi gerekiyor;Nasıl çıplak insan olmuyor dinî bakımından, giyinmesi gerekiyor; imanımızın da çıplak olmaması lazım, takvâ sahibi olmamız lazım.imanımızın da çıplak olmaması lazım, takvâ sahibi olmamız lazım. Yani şu anda, Ramazan'ı geçirmiş müslüman kardeşler olarak hepimiz takvâyı biraz öğrenmiş olduk.Yani şu anda, Ramazan'ı geçirmiş müslüman kardeşler olarak hepimiz takvâyı biraz öğrenmiş olduk. O takvâya sahip olmalı, "Benim kalbim temiz!" demekle yetinmemeliyiz,O takvâya sahip olmalı, "Benim kalbim temiz!" demekle yetinmemeliyiz, Takvâ da en başta gelen iç duygumuz olmalı. Takvâ dolu olmalı. Takvâ da en başta gelen iç duygumuz olmalı. Takvâ dolu olmalı.

 Sonra, Ve zînetühû'l-hayâ'. İmanın ziyneti… Yani insan giyiniyor; [ama] dümdüz giyinmiyor,Sonra, Ve zînetühû'l-hayâ'. İmanın ziyneti… Yani insan giyiniyor; [ama] dümdüz giyinmiyor, kumaşın biraz iyi olmasını istiyor, saçını tıraş ettiriyor, güzel kokular sürüyor…kumaşın biraz iyi olmasını istiyor, saçını tıraş ettiriyor, güzel kokular sürüyor… Ziynet, güzellik de isteniyor. Güzellik için çalışıyoruz.Ziynet, güzellik de isteniyor. Güzellik için çalışıyoruz. Kendimizi daha güzel gösterecek şeyler yapıyoruz. Dişlerimizi fırçalıyoruz, tırnaklarımızı kesiyoruz,Kendimizi daha güzel gösterecek şeyler yapıyoruz. Dişlerimizi fırçalıyoruz, tırnaklarımızı kesiyoruz, tıraş oluyoruz, güzel kokular sürüyoruz, tarağımızla taranıyoruz…tıraş oluyoruz, güzel kokular sürüyoruz, tarağımızla taranıyoruz… Bunların hepsi estetik, güzellik endişesi ile yapılan şeyler. Bunlar İslâm'da da var.Bunların hepsi estetik, güzellik endişesi ile yapılan şeyler. Bunlar İslâm'da da var. İslâm estetiğe, yani güzel olmaya çok önem veriyor. Bu da olacak. İmanın da görüntüsü, ziyneti hayâdır. İslâm estetiğe, yani güzel olmaya çok önem veriyor. Bu da olacak. İmanın da görüntüsü, ziyneti hayâdır.

Hayâ ne demek? Hayâ ne demek?

 İnsanın utanması, utangaç olması; utanmaz olmaması. Utanmaz, arlanmaz, sıkılmaz… diyoruz. İnsanın utanması, utangaç olması; utanmaz olmaması. Utanmaz, arlanmaz, sıkılmaz… diyoruz. Hani bir kimseye kızdık mı sıralıyoruz böyle şeyleri: Hani bir kimseye kızdık mı sıralıyoruz böyle şeyleri:

"Ne biçim adam? Utanmaz, arlanmaz, sıkılmaz!.." diyoruz. Kötü bir şey olduğu anlaşılıyor o sözlerden."Ne biçim adam? Utanmaz, arlanmaz, sıkılmaz!.." diyoruz. Kötü bir şey olduğu anlaşılıyor o sözlerden. İnsanın utanması lazım. İnsanın utanması lazım.

Neden utanması lazım? Neden utanması lazım?

 İnsanların yanında, Allah'ın yanında, mahşer gününde, mahkeme-i kübrâda,İnsanların yanında, Allah'ın yanında, mahşer gününde, mahkeme-i kübrâda, bütün gizli işlerin ortaya döküldüğü zamanda, başkalarının karşısında,bütün gizli işlerin ortaya döküldüğü zamanda, başkalarının karşısında, yanında mahcup olacak şeyleri yapmaması lazım. Oradan utanması lazım. Asıl utanmak bu. yanında mahcup olacak şeyleri yapmaması lazım. Oradan utanması lazım. Asıl utanmak bu.

"Konuş." diyorsun, "Utanıyorum." diyor; utanacak bir şey yok."Konuş." diyorsun, "Utanıyorum." diyor; utanacak bir şey yok. Hakkı söyleyeceksen söyle. Orada utanmaya lüzum yok. Hakkı söyleyeceksen söyle. Orada utanmaya lüzum yok.

"Namazı sen kıldır, aşr oku, Kur'an oku…" diyorsun utanıyor; utanmanın yeri bu değil. "Namazı sen kıldır, aşr oku, Kur'an oku…" diyorsun utanıyor; utanmanın yeri bu değil.

 Âhirette seni mahcup duruma düşürecek, mahkeme-i kübrâda zor duruma düşürecek şeylerden utanmalısın.Âhirette seni mahcup duruma düşürecek, mahkeme-i kübrâda zor duruma düşürecek şeylerden utanmalısın. Harama dalmaktan, gizli günahları işlemekten, ikiyüzlü olmaktan…Harama dalmaktan, gizli günahları işlemekten, ikiyüzlü olmaktan… Allah'ın sevmediği şeyi insanların yanında yapmayıp insanlar olmadığı zaman yapmak...Allah'ın sevmediği şeyi insanların yanında yapmayıp insanlar olmadığı zaman yapmak... İnsanlar varken yapmıyor, insanlardan korkuyor, ama yalnız kaldığı zaman yapıyor.İnsanlar varken yapmıyor, insanlardan korkuyor, ama yalnız kaldığı zaman yapıyor. Demek ki Allah'ın gördüğüne ya inanmıyor, ya inandığı halde Allah'tan korkmuyor!Demek ki Allah'ın gördüğüne ya inanmıyor, ya inandığı halde Allah'tan korkmuyor! Olmadı işte, bu Allah'tan korkulacak durum. Olmadı işte, bu Allah'tan korkulacak durum.

 "İnsanlardan utanıyorsun da Allah'tan niye utanmıyorsun?!" diye sorarlar insana. "İnsanlardan utanıyorsun da Allah'tan niye utanmıyorsun?!" diye sorarlar insana.

Demek ki utanma duygusu da güzeldir ve makbul bir duygudur. Demek ki utanma duygusu da güzeldir ve makbul bir duygudur.

Birisi kardeşini yakalamış -mahcup bir kardeşi varmış demek ki- ona nasihat ediyormuş.Birisi kardeşini yakalamış -mahcup bir kardeşi varmış demek ki- ona nasihat ediyormuş. Peygamber Efendimiz buyurmuş ki; Da'hu "Onun yakasını bırak bakalım." Peygamber Efendimiz buyurmuş ki; Da'hu "Onun yakasını bırak bakalım."

el-Hayâu mine'l-imân. "Hayâ imandandır." buyurmuş. el-Hayâu mine'l-imân. "Hayâ imandandır." buyurmuş.

İmanın da süsü oluyor. İnsan hayâ sahibi oldu mu, imanı süslü, ziynetli oluyor.İmanın da süsü oluyor. İnsan hayâ sahibi oldu mu, imanı süslü, ziynetli oluyor. Yani giyim sadece kuru giyim değil, kaliteli, gayet güzel, görkemli bir giyim gibi olmuş oluyor.Yani giyim sadece kuru giyim değil, kaliteli, gayet güzel, görkemli bir giyim gibi olmuş oluyor. Hayâ da çok önemli. Hayâ sahibi olmalıyız, utanma duygusuna, mukayese duygusuna sahip olmalıyız.Hayâ da çok önemli. Hayâ sahibi olmalıyız, utanma duygusuna, mukayese duygusuna sahip olmalıyız. Bizi utandıracak şeylerden uzak durmalıyız. Bizi utandıracak şeylerden uzak durmalıyız.

 Sonra Ve mâluhu'l-fıkhu.Fıkıh -biliyorsunuz- dinî bilgileri derinlemesine iyi kavramak, bilmek demek,Sonra Ve mâluhu'l-fıkhu.Fıkıh -biliyorsunuz- dinî bilgileri derinlemesine iyi kavramak, bilmek demek, aslında sonradan dinî ilimlerden birinin adı olmuş.aslında sonradan dinî ilimlerden birinin adı olmuş. Tefsir ilmi, hadis ilmi, Akâid ilmi gibi fıkıh ilmi diyoruz.Tefsir ilmi, hadis ilmi, Akâid ilmi gibi fıkıh ilmi diyoruz. Yani insanın yapması gereken, yapmaması gereken her konudaki hükümleri toplayan bir bilgi dalı olmuş.Yani insanın yapması gereken, yapmaması gereken her konudaki hükümleri toplayan bir bilgi dalı olmuş. Tabi bu da insanın dinin inceliklerini en ince detayına kadar bilmesini gerektirdiği içinTabi bu da insanın dinin inceliklerini en ince detayına kadar bilmesini gerektirdiği için bu ismi almış. Ama Arapça'da fıkıh demek; derin bir sezgi ve anlayışa sahip olmak demek.bu ismi almış. Ama Arapça'da fıkıh demek; derin bir sezgi ve anlayışa sahip olmak demek. Dinde fıkıh sahibi olmak da dinin özünü iyi kavramak demek. Dinde fıkıh sahibi olmak da dinin özünü iyi kavramak demek.

Bazı insanlar ibadetleri dinin özünü kavramadan yaparlar. Biz bunlara diyoruz ki; taklit.Bazı insanlar ibadetleri dinin özünü kavramadan yaparlar. Biz bunlara diyoruz ki; taklit. Taklit yoluyla yapıyor, "folklor müslümanı" diyor hatta bazı yazar kardeşlerimiz.Taklit yoluyla yapıyor, "folklor müslümanı" diyor hatta bazı yazar kardeşlerimiz. Güzel bir buluş, Allah razı olsun. Âdet olarak, atadan, anadan, dededen görmüş; ondan yapıyor.Güzel bir buluş, Allah razı olsun. Âdet olarak, atadan, anadan, dededen görmüş; ondan yapıyor. İşin zevkine vardığından, çeşitli tefekkürlerden sonra onun güzelliğini anladığından,İşin zevkine vardığından, çeşitli tefekkürlerden sonra onun güzelliğini anladığından, ona bağlandığı için yapmıyor; alışkanlık. Demek ki kötü bir alışkanlığı olsa onu da yapacak.ona bağlandığı için yapmıyor; alışkanlık. Demek ki kötü bir alışkanlığı olsa onu da yapacak. O kıymetli değil. Takliden yapıyor.O kıymetli değil. Takliden yapıyor. Bir düşünme ve tercih sonunda kötü alışkanlığını bırakabiliyorsa,Bir düşünme ve tercih sonunda kötü alışkanlığını bırakabiliyorsa, iyi alışkanlığı yokken birisinde gördüğü zaman alabiliyorsa kıymetli olan bu. iyi alışkanlığı yokken birisinde gördüğü zaman alabiliyorsa kıymetli olan bu.

Fıkıh insanın yapması gereken, yapmaması gereken konularda -her konuda- anlayışının derin olması,Fıkıh insanın yapması gereken, yapmaması gereken konularda -her konuda- anlayışının derin olması, güzel olması demek.güzel olması demek. Allah bir insanı sevdi mi onu dinde derin anlayışlı, sezgili, kavrayışlı, eyler; o, dinin özünü anlar. Allah bir insanı sevdi mi onu dinde derin anlayışlı, sezgili, kavrayışlı, eyler; o, dinin özünü anlar.

 Oruçtan maksat sadece aç kalmak değildir.Oruçtan maksat sadece aç kalmak değildir. İradeyi terbiye etmektir, nefsi engellemektir, kötülüklere bulaşmamaktır.İradeyi terbiye etmektir, nefsi engellemektir, kötülüklere bulaşmamaktır. Sadece yemek içmek değil, öteki kötülüklerden de uzak durayım, der insan.Sadece yemek içmek değil, öteki kötülüklerden de uzak durayım, der insan. Anlayışlı bir insan orucu böyle derinlemesine anlar; tutar.Anlayışlı bir insan orucu böyle derinlemesine anlar; tutar. Ama anlayışsız bir insan yemek yemiyor,su içmiyor;oruç tutar,ama arkasından bin bir türlü günahı işler. Ama anlayışsız bir insan yemek yemiyor,su içmiyor;oruç tutar,ama arkasından bin bir türlü günahı işler.

Peki, niye bu günahları işliyorsun oruçlu iken? Peki, niye bu günahları işliyorsun oruçlu iken?

 Su içince orucun bozulduğunu duydun, su içmiyorsun. Ama bu günahlar da orucun sevabını giderir.Su içince orucun bozulduğunu duydun, su içmiyorsun. Ama bu günahlar da orucun sevabını giderir. Bunları da yapmaman lazım. Onu bilmiyor. İşte bu; dinde bilgisizlik, cahillik, gafillik, anlayışsızlık… Bunları da yapmaman lazım. Onu bilmiyor. İşte bu; dinde bilgisizlik, cahillik, gafillik, anlayışsızlık…

Bunun zıddı da dini anlamak, kavramak, özüne, esasına, ruhuna âşinâ olmak, onu bilmek demek.Bunun zıddı da dini anlamak, kavramak, özüne, esasına, ruhuna âşinâ olmak, onu bilmek demek. İşte imanın sermayesi de budur. İnsan dininin özünü iyi kavramış olacak, anlayışı, sezgisi güzel olacak.İşte imanın sermayesi de budur. İnsan dininin özünü iyi kavramış olacak, anlayışı, sezgisi güzel olacak. Çok önemli bu. Allah hepimizi anlayışlı müslüman eylesin. Çok önemli bu. Allah hepimizi anlayışlı müslüman eylesin.

Dinin emirlerinden hac… Hacca gidiyor, geliyor insan;Dinin emirlerinden hac… Hacca gidiyor, geliyor insan; minarelerin sayısıyla, kapılarla, alınan mallarla, onların fiyatlarıyla ilgilenirseminarelerin sayısıyla, kapılarla, alınan mallarla, onların fiyatlarıyla ilgilenirse demek ki haccı neden yaptığını anlayamamış.demek ki haccı neden yaptığını anlayamamış. Hac çok önemli bir olay; çok esrarı, çok hikmetleri, çok güzellikleri çok faydaları var.Hac çok önemli bir olay; çok esrarı, çok hikmetleri, çok güzellikleri çok faydaları var. Fevkalâde eğitici çok sevaplı bir ibadet.Fevkalâde eğitici çok sevaplı bir ibadet. Onun derinlemesine feyzini kavrayamadan gafil gidip gafil gelmek… Onun derinlemesine feyzini kavrayamadan gafil gidip gafil gelmek…

Bazı insanlar gafil doğuyorlar, gafil ölüyorlar!Bazı insanlar gafil doğuyorlar, gafil ölüyorlar! Yani 60-70-80 yıllık hayatında gafleti atamıyor, dinin özünü anlayamıyor,Yani 60-70-80 yıllık hayatında gafleti atamıyor, dinin özünü anlayamıyor, taklitten kendisini kurtaramıyor, şuursuzluktan dışarıya çıkamıyor, şuura sahip olamıyor. Çok yazık.taklitten kendisini kurtaramıyor, şuursuzluktan dışarıya çıkamıyor, şuura sahip olamıyor. Çok yazık. Kendisini ibadete adamıyor.Kendisini ibadete adamıyor. Dinin, imanın malı, sermayesi bu anlayıştır.Dinin, imanın malı, sermayesi bu anlayıştır. Dini derinlemesine yorumlamalıyız, anlamalıyız, ona göre yapmalıyız. Dini derinlemesine yorumlamalıyız, anlamalıyız, ona göre yapmalıyız.

Zekât; cebinden çıkartıp kuru bir para vermekten ibaret midir, çok daha derin mânası var mıdır? Zekât; cebinden çıkartıp kuru bir para vermekten ibaret midir, çok daha derin mânası var mıdır?

Oruç; sadece kuru bir aç kalmaktan ibaret midir, çok derin bir mânası var mıdır? Oruç; sadece kuru bir aç kalmaktan ibaret midir, çok derin bir mânası var mıdır?

 Mesela Kur'ân-ı Kerîm okuyoruz, herkes okuyor.Mesela Kur'ân-ı Kerîm okuyoruz, herkes okuyor. Hafızlar var, biz de hafızların okuduğunu camilerde dinliyoruz. Hafızlar var, biz de hafızların okuduğunu camilerde dinliyoruz.

Yeterli mi? Yeterli mi?

Hayır, değildir. Kur'ân-ı Kerîm'in mânasını derinlemesine tefekkür edecek insan.Hayır, değildir. Kur'ân-ı Kerîm'in mânasını derinlemesine tefekkür edecek insan. Âyetler üzerinde derinlemesine duracak. Bu önemli, bunu yapmamız lazım.Âyetler üzerinde derinlemesine duracak. Bu önemli, bunu yapmamız lazım. Bu konuda da muhakkak ki çok gayretli müslüman kardeşlerimiz vardır.Bu konuda da muhakkak ki çok gayretli müslüman kardeşlerimiz vardır. Halkın içinde ne cevherler vardır, Allah adetlerini artırsın.Halkın içinde ne cevherler vardır, Allah adetlerini artırsın. Çok güzel, ama genel gördüğümüz manzara, insanların şuursuz olduğu, dini iyi bilmediği;Çok güzel, ama genel gördüğümüz manzara, insanların şuursuz olduğu, dini iyi bilmediği; dini, dinin ahkâmını bilmediği için de yanlış işler yaptığı… Bunu çok görüyoruz.dini, dinin ahkâmını bilmediği için de yanlış işler yaptığı… Bunu çok görüyoruz. Çeşitli ibadetlerde, müslümanların günlük hayatındaki çeşitli davranışlarında görüyoruz,Çeşitli ibadetlerde, müslümanların günlük hayatındaki çeşitli davranışlarında görüyoruz, bu İslâm'a sığar mı diyoruz, yakışır mı diyoruz?! bu İslâm'a sığar mı diyoruz, yakışır mı diyoruz?!

 Böyle diyen, bu soruyu soran haklı! Çünkü karşısındaki gerçekten İslâm'ı bilmiyor.Böyle diyen, bu soruyu soran haklı! Çünkü karşısındaki gerçekten İslâm'ı bilmiyor. İslâm'ı bilmediği için de din namına kendisini dindar sanarak dine aykırı şeyleri yapabiliyor.İslâm'ı bilmediği için de din namına kendisini dindar sanarak dine aykırı şeyleri yapabiliyor. Demek ki imanın sermayesi de, malı da fıkıhmış.Demek ki imanın sermayesi de, malı da fıkıhmış. İyi bilecek, ruhunu kavrayacak emirlerin ve yasakların, hikmetlerine erecek. İyi bilecek, ruhunu kavrayacak emirlerin ve yasakların, hikmetlerine erecek.

 Radyoda bazı konuşmacılar da vardır; kıymetli alim insanlar, doktorlar, mühendisler,Radyoda bazı konuşmacılar da vardır; kıymetli alim insanlar, doktorlar, mühendisler, büyük fizik alimleri ve buna benzer çeşitli konularda tahsil yapmış insanlar, dinlersiniz.büyük fizik alimleri ve buna benzer çeşitli konularda tahsil yapmış insanlar, dinlersiniz. Dinî konuda öyle şeyler anlatır ki size;Dinî konuda öyle şeyler anlatır ki size; "Ben bu konuyu biliyordum ama bu işin bu zâtın anlattığı kadar derinliği olduğunu bilmiyordum!""Ben bu konuyu biliyordum ama bu işin bu zâtın anlattığı kadar derinliği olduğunu bilmiyordum!" diyorsunuz. Bakıyorsunuz bir biyoloji aliminin, bir astronomi bilgininin bir sözüdiyorsunuz. Bakıyorsunuz bir biyoloji aliminin, bir astronomi bilgininin bir sözü sizi hayranlıklara sürüklüyor, hayranlıkla dinliyorsunuz. sizi hayranlıklara sürüklüyor, hayranlıkla dinliyorsunuz.

Neden? Neden?

 İşte derinlemesine seziyor, kendi öteki öğrendiği ilimlerden dinin ne kadar güzel olduğunu kavrıyor,İşte derinlemesine seziyor, kendi öteki öğrendiği ilimlerden dinin ne kadar güzel olduğunu kavrıyor, ne kadar güzel olduğunu kavrayınca ötekilerde olmayan bir engin, derin seviyeye ulaşıyor. ne kadar güzel olduğunu kavrayınca ötekilerde olmayan bir engin, derin seviyeye ulaşıyor.

 Memnun oluyoruz. Böyle yazıları zevkle okuyoruz, böyle konuşmacıları zevkle dinliyoruz,Memnun oluyoruz. Böyle yazıları zevkle okuyoruz, böyle konuşmacıları zevkle dinliyoruz, hayran oluyoruz, dinimize de hayran oluyoruz.hayran oluyoruz, dinimize de hayran oluyoruz. Yani hem konuşmacıya hayran oluyor hem de dininin güzelliklerini onların ağzından dinleyinceYani hem konuşmacıya hayran oluyor hem de dininin güzelliklerini onların ağzından dinleyince "Elhamdülillah, meğer bizim dinimiz ne kadar güzelmiş!.." diyor insan, yeniden bağlanıyor,"Elhamdülillah, meğer bizim dinimiz ne kadar güzelmiş!.." diyor insan, yeniden bağlanıyor, bir kat daha memnun oluyor. Son cümlesi çok önemli değerli kardeşlerim: bir kat daha memnun oluyor. Son cümlesi çok önemli değerli kardeşlerim:

 Ve semeretühû'l-amel. "İmanın meyvesi, mahsulü, sonucu da iş, amel." Ve semeretühû'l-amel. "İmanın meyvesi, mahsulü, sonucu da iş, amel."

Amel ne demek? Amel ne demek?

 Mesela, çalışan insana amele diyoruz. Amel; iş demek. Çalışan, amele, işçi yani, işçiler.Mesela, çalışan insana amele diyoruz. Amel; iş demek. Çalışan, amele, işçi yani, işçiler. İş olacak sonunda. İmanın var; "Benim kalbim temiz, ben Allah'a inanıyorum. Elhamdülillah müslümanım.İş olacak sonunda. İmanın var; "Benim kalbim temiz, ben Allah'a inanıyorum. Elhamdülillah müslümanım. Çok şükür. Eşhedü en lâ ilâhe illallâh ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlüh." Çok şükür. Eşhedü en lâ ilâhe illallâh ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlüh."

Aferin, aferin, aferin! Aferin, aferin, aferin!

Hepsi çok güzel ama imanın sonucu olacak. İmanın sende bıraktığı etkiler,Hepsi çok güzel ama imanın sonucu olacak. İmanın sende bıraktığı etkiler, sende meydana getirdiği tesirlerle sen iş yapacaksın, yaptığın işlerde senin müslüman olduğun,sende meydana getirdiği tesirlerle sen iş yapacaksın, yaptığın işlerde senin müslüman olduğun, ahlâklı, faziletli, inançlı bir insan olduğun, başkalarını sevdiğin, başkalarına merhamet ettiğin,ahlâklı, faziletli, inançlı bir insan olduğun, başkalarını sevdiğin, başkalarına merhamet ettiğin, sabırlı, şükürlü olduğun belli olacak. İşinde, eyleminde, amelinde belli olacak. İmanın semeresi odur. sabırlı, şükürlü olduğun belli olacak. İşinde, eyleminde, amelinde belli olacak. İmanın semeresi odur.

Bu da birçok müslüman kardeşimiz için çok önemli bir cümle.Bu da birçok müslüman kardeşimiz için çok önemli bir cümle. Biz biliyoruz Allah'ın Erhamürrâhimîn olduğunu; âmennâ ve saddaknâ, kimse inkâr edemez.Biz biliyoruz Allah'ın Erhamürrâhimîn olduğunu; âmennâ ve saddaknâ, kimse inkâr edemez. Âyet-i kerîmeler söylüyor, Peygamber Efendimiz söylüyor, Allahu Teâlâ hazretleri Erhamürrâhimîn'dir;Âyet-i kerîmeler söylüyor, Peygamber Efendimiz söylüyor, Allahu Teâlâ hazretleri Erhamürrâhimîn'dir; ne demek? ne demek?

En merhametli, merhametlilerin en merhametlisi, Gafûr'dur, Rahîm'dir,En merhametli, merhametlilerin en merhametlisi, Gafûr'dur, Rahîm'dir, yani günahları afv u mağfiret eder. Gaffâru'z-zünûb'tur, Settâru'l-uyûb'tur, Settardır, Afüvdür.yani günahları afv u mağfiret eder. Gaffâru'z-zünûb'tur, Settâru'l-uyûb'tur, Settardır, Afüvdür. Affetmeyi sever, bunların hepsini biliyoruz.Affetmeyi sever, bunların hepsini biliyoruz. İyi, güzel ama bunlar bizi aldatıyor, halkımızı aldatıyor, müslümanları aldatıyor. İyi, güzel ama bunlar bizi aldatıyor, halkımızı aldatıyor, müslümanları aldatıyor.

"Allah Gafûr'dur, Rahîm'dir, beni affeder." "Allah Gafûr'dur, Rahîm'dir, beni affeder."

İyi ama günaha niye devam ediyorsun? Ya affetmezse?!.. İyi ama günaha niye devam ediyorsun? Ya affetmezse?!..

Affetmeme ihtimali de var. Yüzde elli affederse yüzde elli de affetmeme ihtimali var.Affetmeme ihtimali de var. Yüzde elli affederse yüzde elli de affetmeme ihtimali var. Belki cezalandıracak. Çünkü âyet-i kerîmelerde biliyoruz; Belki cezalandıracak. Çünkü âyet-i kerîmelerde biliyoruz;

"Zerre kadar hayır işleyen onun karşılığını görecek, zerre kadar şer işleyen onun karşılığını görecek!" "Zerre kadar hayır işleyen onun karşılığını görecek, zerre kadar şer işleyen onun karşılığını görecek!"

Şerrin de bir karşılığı var. Şerrin de bir karşılığı var.

Hayır işlemezsen, şerri yaparsan… Allah Gafûr'dur, Rahîm'dir dersen olur mu? Hayır işlemezsen, şerri yaparsan… Allah Gafûr'dur, Rahîm'dir dersen olur mu?

 Olmaz. Peygamber Efendimiz de "Olmaz!" diyor. Olmaz. Peygamber Efendimiz de "Olmaz!" diyor.

"Akılsız insan; ‘Allah Gafûr'dur, Rahîm'dir.' diye ümide kapılıp da nefsinin arzusu peşinde koşan,"Akılsız insan; ‘Allah Gafûr'dur, Rahîm'dir.' diye ümide kapılıp da nefsinin arzusu peşinde koşan, güzel işler yapmayan…" diyor. güzel işler yapmayan…" diyor.

Bunu birçok hadîs-i şerîften bildiğimiz için biz konuşmalarımızda, yazılarımızdaBunu birçok hadîs-i şerîften bildiğimiz için biz konuşmalarımızda, yazılarımızda size önemle hatırlatıyoruz. size önemle hatırlatıyoruz.

Halkımız arasında yaygın. Namaz periyodik bir ibadet; günde beş defa yapılıyor,Halkımız arasında yaygın. Namaz periyodik bir ibadet; günde beş defa yapılıyor, abdest almak lazım, zaman ayırmak lazım. Buna küçükten alışmamışsa namazın farz olduğunu,abdest almak lazım, zaman ayırmak lazım. Buna küçükten alışmamışsa namazın farz olduğunu, hak olduğunu bildiği halde yapamıyor. Çok kimseler var böyle. hak olduğunu bildiği halde yapamıyor. Çok kimseler var böyle.

 "Hocam ben müslümanım ama amelim yok. Amelsizim, icraatımı yapamıyorum ama müslümanım,"Hocam ben müslümanım ama amelim yok. Amelsizim, icraatımı yapamıyorum ama müslümanım, müslümanları seviyorum." diyor. müslümanları seviyorum." diyor.

Kendisi yapmıyor. Ama kendisine acımıyor, kendisini tehlikeye atıyor, kendi nefsine zulmediyor. Kendisi yapmıyor. Ama kendisine acımıyor, kendisini tehlikeye atıyor, kendi nefsine zulmediyor.

Namaz dinin direğidir; namazı kılacak. Orucu tutacak, Ramazan gelip geçince orucu tutmazsa olmaz.Namaz dinin direğidir; namazı kılacak. Orucu tutacak, Ramazan gelip geçince orucu tutmazsa olmaz. Zekâtını verecek, vermezse olmaz. Zenginse hacca gidecek. Vazifelerini yapacak.Zekâtını verecek, vermezse olmaz. Zenginse hacca gidecek. Vazifelerini yapacak. İmanın sonucu, semeresi icraattır. Boş laf ile bu iş yetmiyor, bitmiyor ve insanı kurtarmıyor.İmanın sonucu, semeresi icraattır. Boş laf ile bu iş yetmiyor, bitmiyor ve insanı kurtarmıyor. Boş laf ile âhirette bunun cezasına uğrayabilir, uğrar.Boş laf ile âhirette bunun cezasına uğrayabilir, uğrar. Birçok insan namaz kılıyor, günlük vazifelerini yapıyor, bu yapmıyor.Birçok insan namaz kılıyor, günlük vazifelerini yapıyor, bu yapmıyor. Yapanla yapmayan arasında bir fark olmayacak mı, bilenle bilmeyen bir mi?!.. Yapanla yapmayan arasında bir fark olmayacak mı, bilenle bilmeyen bir mi?!..

 Elbette yapan sevap alacak, daha çok yapan, daha çok sevap alacak; daha az yapan daha az sevap alacak,Elbette yapan sevap alacak, daha çok yapan, daha çok sevap alacak; daha az yapan daha az sevap alacak, daha kaliteli yapan daha büyük mükâfata nail olacak, kalitesiz yapan bir şeyi alamayacak.daha kaliteli yapan daha büyük mükâfata nail olacak, kalitesiz yapan bir şeyi alamayacak. Kusurlu yapan veyahut kusur işleyen cezasını çekecek... Kusurlu yapan veyahut kusur işleyen cezasını çekecek...

Bu da neyin gereği? Bu da neyin gereği?

 Allah'ın adaletinin gereği. Allah'ın bir sıfatı, merhametli oluşu, günahları bağışlayıcı oluşu.Allah'ın adaletinin gereği. Allah'ın bir sıfatı, merhametli oluşu, günahları bağışlayıcı oluşu. Birisi de çıkar derse; Birisi de çıkar derse;

"Yâ Rabbi, ben o kadar gayret ettim, zahmet ettim, uğraştım, çalıştım. Bu kardeş de hiçbir şey yapmadı…" "Yâ Rabbi, ben o kadar gayret ettim, zahmet ettim, uğraştım, çalıştım. Bu kardeş de hiçbir şey yapmadı…"

Tabi arada bir adâlet-i ilâhî olarak, Allah'ın adaletinin gereği olarak mutlaka fark olacak. Tabi arada bir adâlet-i ilâhî olarak, Allah'ın adaletinin gereği olarak mutlaka fark olacak.

 O halde önemli olan nokta bu, hadîs-i şerîfin en son cümlesi önemli.O halde önemli olan nokta bu, hadîs-i şerîfin en son cümlesi önemli. İman çıplaktır. Örtüsü, giyimi, elbisesi takvâdır; takvâ ehli olacağız.İman çıplaktır. Örtüsü, giyimi, elbisesi takvâdır; takvâ ehli olacağız. Ziyneti hayâdır, hayâ sahibi bir müslüman olacağız,Ziyneti hayâdır, hayâ sahibi bir müslüman olacağız, haksızlıktan utanacağız, Allah'tan utanacağız, meleklerden utanacağız… haksızlıktan utanacağız, Allah'tan utanacağız, meleklerden utanacağız…

 Hacı Bektâş-ı Velî'nin, kitabında güzel bir sözü vardır, hoşuma gider. Diyor ki; Hacı Bektâş-ı Velî'nin, kitabında güzel bir sözü vardır, hoşuma gider. Diyor ki;

"Sen yalnızken bazı kusurları yapıyorsun, onu insanların yanında yapmaktan sakınıyorsun."Sen yalnızken bazı kusurları yapıyorsun, onu insanların yanında yapmaktan sakınıyorsun. Onu insanların yanında yapmıyorsun ama yalnızken yapıyorsun. Halbuki sen yalnız değilsin ki!..Onu insanların yanında yapmıyorsun ama yalnızken yapıyorsun. Halbuki sen yalnız değilsin ki!.. Yanında melekler var, omuzunda melekler var, içinde melekler var;Yanında melekler var, omuzunda melekler var, içinde melekler var; gözünde, gözünü koruyan melekler var, ağzında melekler var!.." gözünde, gözünü koruyan melekler var, ağzında melekler var!.."

Bunları hadîs-i şerîflerden biliyor. Bunları hadîs-i şerîflerden biliyor.

Meleklere iman etmişiz. Âmentü billâhi ve melâiketihî;Meleklere iman etmişiz. Âmentü billâhi ve melâiketihî; Allah'tan sonra meleklerine inandığımızı, âmentüde söylüyoruz.Allah'tan sonra meleklerine inandığımızı, âmentüde söylüyoruz. Şimdi haklı olarak söylüyor Hacı Bektâş-ı Velî Efendimiz. Diyor ki; Şimdi haklı olarak söylüyor Hacı Bektâş-ı Velî Efendimiz. Diyor ki;

"Senin nerde kaldı meleklere iman ettiğin?" "Senin nerde kaldı meleklere iman ettiğin?"

 İnsanların yanında işlemediğin kusuru yalnız kalınca işliyorsun, yalnız sanıyorsun sen kendini.İnsanların yanında işlemediğin kusuru yalnız kalınca işliyorsun, yalnız sanıyorsun sen kendini. Hâlbuki yalnız değilsin ki!.. Yanında melekler, meleklerin var.Hâlbuki yalnız değilsin ki!.. Yanında melekler, meleklerin var. Senin vücudunda vazifeli melekler var, bir de senin dışında, çevrende vazifeli, çeşit çeşit melekler var,Senin vücudunda vazifeli melekler var, bir de senin dışında, çevrende vazifeli, çeşit çeşit melekler var, dünyanın her yerinde her işi gören Allah'ın vazifeli melekleri var.dünyanın her yerinde her işi gören Allah'ın vazifeli melekleri var. Yağmurun meleği var, rüzgârın meleği var,Yağmurun meleği var, rüzgârın meleği var, o işleri gören melekler var, şimdi o meleklere inanıp da o meleklerden utanmamak olmaz! o işleri gören melekler var, şimdi o meleklere inanıp da o meleklerden utanmamak olmaz!

Demek ki hayâ kimden olacak? Demek ki hayâ kimden olacak?

Önce Allah'tan utanacak, "Allah'tan utan ya hu!" deriz birisine.Önce Allah'tan utanacak, "Allah'tan utan ya hu!" deriz birisine. Bir ihtar, ama kızgınlık anında söylüyoruz. Keşke yumuşak yumuşak güleç yüzle de söylesek. Bir ihtar, ama kızgınlık anında söylüyoruz. Keşke yumuşak yumuşak güleç yüzle de söylesek.

"Kardeşim, Allah'tan utan. Çünkü her şeyimizi görüyor, her yerde hâzır ve nâzır…" "Kardeşim, Allah'tan utan. Çünkü her şeyimizi görüyor, her yerde hâzır ve nâzır…"

Allah'tan korkacağız, utanacağız, hayâ sahibi olacağız. Çünkü her şeyimizi görüyor.Allah'tan korkacağız, utanacağız, hayâ sahibi olacağız. Çünkü her şeyimizi görüyor. Onun için bazı büyük evliyâullah yatarken ayağını bile uzatmayı uygun görmemişler. Onun için bazı büyük evliyâullah yatarken ayağını bile uzatmayı uygun görmemişler.

"Allah'ın huzurunda ben nasıl ayağımı uzatabilirim, büyüğümün yanında uzatmıyorum!..""Allah'ın huzurunda ben nasıl ayağımı uzatabilirim, büyüğümün yanında uzatmıyorum!.." diye bu kadar hassas, terbiyeli insanlar yaşamış bu dünyada.diye bu kadar hassas, terbiyeli insanlar yaşamış bu dünyada. Allah bizi de böyle yüksek hayâya, terbiyeye sahip eylesin. Allah bizi de böyle yüksek hayâya, terbiyeye sahip eylesin.

Meleklerden utanacağız, müslümanlardan utanacağız, haksız bir şey yapmaktan utanacağız.Meleklerden utanacağız, müslümanlardan utanacağız, haksız bir şey yapmaktan utanacağız. Allah bize nimet vermişken o nimetin gereği başkalarına yardım yapmamak bencilliğini,Allah bize nimet vermişken o nimetin gereği başkalarına yardım yapmamak bencilliğini, kalpsizliğini veya duygusuzluğunu yapmaktan utanacağız. kalpsizliğini veya duygusuzluğunu yapmaktan utanacağız.

 Hani evliyâullahtan bir zât sabırdan bahsediyormuş. Sabır etmek iyidir, sevaptır.Hani evliyâullahtan bir zât sabırdan bahsediyormuş. Sabır etmek iyidir, sevaptır. "Allah sabredenlerle beraberdir…" âyetler, hadisler okuyormuş."Allah sabredenlerle beraberdir…" âyetler, hadisler okuyormuş. Tam o sırada -demek ki toprak bir yerde oturuyorlardı, yani konforsuz bir yerde oturuyorlardı,Tam o sırada -demek ki toprak bir yerde oturuyorlardı, yani konforsuz bir yerde oturuyorlardı, mütevazı, dünya malına metelik vermeyen insanlar- akrep gelmiş, ayağını sokmuş.mütevazı, dünya malına metelik vermeyen insanlar- akrep gelmiş, ayağını sokmuş. Acımış ayağı, gözünden yaşlar damlıyor. Yanındakiler diyorlar ki; Acımış ayağı, gözünden yaşlar damlıyor. Yanındakiler diyorlar ki;

"Akrep geldi, ayağını soktu, ses çıkartmıyor…" Diyor ki; "Akrep geldi, ayağını soktu, ses çıkartmıyor…" Diyor ki;

"Sabırdan bahsederken sabretmemeye utandım."Sabırdan bahsederken sabretmemeye utandım. Ağzımla başkasına tavsiye ederken kendim sabretmemeye utandım!" Ağzımla başkasına tavsiye ederken kendim sabretmemeye utandım!"

 Kendilerini nasıl kontrol ediyorlar, ahlâklarını nasıl yönlendiriyorlar?..Kendilerini nasıl kontrol ediyorlar, ahlâklarını nasıl yönlendiriyorlar?.. Demek ki insan bazen tezada düşmekten de utanacak. Söylediğini yapmamaktan da utanır.Demek ki insan bazen tezada düşmekten de utanacak. Söylediğini yapmamaktan da utanır. İnsan duygulu oldu mu, bu hayâ duygusu onu ne kadar güzel noktalara götürür?.. İnsan duygulu oldu mu, bu hayâ duygusu onu ne kadar güzel noktalara götürür?..

Bu işin bütün sermayesi de dinî bilgidir, fıkıhtır.Bu işin bütün sermayesi de dinî bilgidir, fıkıhtır. Dinî bilgi olmadan insan kaş yapayım derken göz çıkartır, iyilik yapayım derken kötülük yapar.Dinî bilgi olmadan insan kaş yapayım derken göz çıkartır, iyilik yapayım derken kötülük yapar. Sevap kazanayım derken bid'at olduğu, günah bir şeyi yaptığı için günaha girer.Sevap kazanayım derken bid'at olduğu, günah bir şeyi yaptığı için günaha girer. Mükâfat beklerken ne olur? Azaba uğrar.Mükâfat beklerken ne olur? Azaba uğrar. Cahilliğinden, yanlış bir iş yaptığından dolayı yaptığı bütün ibadetler sıfırlanır;Cahilliğinden, yanlış bir iş yaptığından dolayı yaptığı bütün ibadetler sıfırlanır; yaptığı ibadet boşa gider. Hacca gider, sevap almadan gelir. Zekât verir, sevap alamaz.yaptığı ibadet boşa gider. Hacca gider, sevap almadan gelir. Zekât verir, sevap alamaz. Namaz kılar, boş eli… Oruç tutar, akşama aç ve susuz kalmış olur.Namaz kılar, boş eli… Oruç tutar, akşama aç ve susuz kalmış olur. Gece kalkar namaz kılmaya, elinde hiçbir kârı yok; gece uykusuz kalmaktan ibaret olabilir... Gece kalkar namaz kılmaya, elinde hiçbir kârı yok; gece uykusuz kalmaktan ibaret olabilir...

Bu işlerin böyle olmaması için sermayen ne? Bu işlerin böyle olmaması için sermayen ne?

Sermaye; dinî bilgi. Dinde fakih olmak, fıkıh sahibi olmak. İmanın sermayesi, malı, fıkıhtır. Sermaye; dinî bilgi. Dinde fakih olmak, fıkıh sahibi olmak. İmanın sermayesi, malı, fıkıhtır.

O halde burada ne çıkıyor karşımıza? O halde burada ne çıkıyor karşımıza?

Hem kendimiz bilgili olacağız, metotlu olarak İslâm'ı güzelce öğreneceğizHem kendimiz bilgili olacağız, metotlu olarak İslâm'ı güzelce öğreneceğiz hem çoluk-çocuğumuzu öğreteceğiz. Benim birkaç haftadır zihnimde çok yer tutan bir şey var.hem çoluk-çocuğumuzu öğreteceğiz. Benim birkaç haftadır zihnimde çok yer tutan bir şey var. Çocuklara yaşları çok küçük olduğu için bazı şeyleri söylemiyoruz.Çocuklara yaşları çok küçük olduğu için bazı şeyleri söylemiyoruz. Doğru, pedagojide yaşın önemi vardır. Yaşa göre eğitim olur.Doğru, pedagojide yaşın önemi vardır. Yaşa göre eğitim olur. Bazı şeyleri çocuklar belli yaşlara gelmeden anlayamaz diye geciktiririz, tehir ettiririz.Bazı şeyleri çocuklar belli yaşlara gelmeden anlayamaz diye geciktiririz, tehir ettiririz. Bazı şeyleri öne aldırırız. Onların seviyesinde hafif hafif, basit basit şeylerle anlatırız.Bazı şeyleri öne aldırırız. Onların seviyesinde hafif hafif, basit basit şeylerle anlatırız. Birtakım sıralamalar yaparız. Fakat şimdi benim zihnime takılan önemli gördüğüm nokta;Birtakım sıralamalar yaparız. Fakat şimdi benim zihnime takılan önemli gördüğüm nokta; ben bunu bir makalemde yazdım… ben bunu bir makalemde yazdım…

 Sevgili dinleyiciler. Sevgili dinleyiciler.

Peygamber Efendimiz buyuruyor ki; Peygamber Efendimiz buyuruyor ki;

"Bir insana yedi yaşındayken namaz kılmasını emredin, on yaşındayken vurun!" "Bir insana yedi yaşındayken namaz kılmasını emredin, on yaşındayken vurun!"

Yani "Niye kılmıyormuş bakayım haylaz?.." diye. Demek ki on yaşında namaz kılması lazım.Yani "Niye kılmıyormuş bakayım haylaz?.." diye. Demek ki on yaşında namaz kılması lazım. Büluğa erdiği zamanda -âkil bâliğ olduğu zaman diyoruz, bizim halkımızın eskiden beriBüluğa erdiği zamanda -âkil bâliğ olduğu zaman diyoruz, bizim halkımızın eskiden beri bildiği kelimeler bunlar.- bütün sorumluluklar başlıyor.bildiği kelimeler bunlar.- bütün sorumluluklar başlıyor. Günaha girecek veya kazanacak; yapması gereken şeyleri yapacak, yapmaması gereken şeylerden kaçınacak. Günaha girecek veya kazanacak; yapması gereken şeyleri yapacak, yapmaması gereken şeylerden kaçınacak.

Bu çağa gelmiş bir insan -diyelim 12-13-14 yaşında- bu çağı yakalamış, bu çağa girmiş bir insanBu çağa gelmiş bir insan -diyelim 12-13-14 yaşında- bu çağı yakalamış, bu çağa girmiş bir insan dinî bilgisi yoksa ne olacak? dinî bilgisi yoksa ne olacak?

Farzları bilmiyor, haramları bilmiyor, sorumluluğu yüklenmeye hazırlıklı değil…Farzları bilmiyor, haramları bilmiyor, sorumluluğu yüklenmeye hazırlıklı değil… Buradan şu çıkıyor ortaya… Buradan şu çıkıyor ortaya…

 Bizim eğitimcilerin arasında çeşitli görüşler var: Bizim eğitimcilerin arasında çeşitli görüşler var:

"Bırakalım dinî bilgiyi, çocuk kendisi yetişsin, kendi aklıyla sezsin…" "Bırakalım dinî bilgiyi, çocuk kendisi yetişsin, kendi aklıyla sezsin…"

Olmaz! O zaman çok geç olmuş oluyor, sorumluluk çağına girmiş oluyor,Olmaz! O zaman çok geç olmuş oluyor, sorumluluk çağına girmiş oluyor, sorumluluk çağından da aylar yıllar geçmiş oluyor. sorumluluk çağından da aylar yıllar geçmiş oluyor.

Neden? Neden?

"Sonra üniversitede kendi aklıyla bulacak!.." "Sonra üniversitede kendi aklıyla bulacak!.."

Herkes filozof değil ki… Onları düşünecek vakti bile olmuyor.Herkes filozof değil ki… Onları düşünecek vakti bile olmuyor. Günün hay u huyu içinde, geçim mücadelesi içinde dinî bilgi kazanamadan yaşlanıp ölüp gidiyor.Günün hay u huyu içinde, geçim mücadelesi içinde dinî bilgi kazanamadan yaşlanıp ölüp gidiyor. Yaşlı oluyor, 60'a, 70'e geliyor, dinî hiçbir şey bilmiyor.Yaşlı oluyor, 60'a, 70'e geliyor, dinî hiçbir şey bilmiyor. Yani onların umduğu güzel tercihi hiç yapamıyor. Kötü tercihler, kötü alışkanlıklar yerleşiyorYani onların umduğu güzel tercihi hiç yapamıyor. Kötü tercihler, kötü alışkanlıklar yerleşiyor ama iyi alışkanlıklar yerleşmiyor. Onun için iyi alışkanlıkların da küçüklükten verilmesi lazım.ama iyi alışkanlıklar yerleşmiyor. Onun için iyi alışkanlıkların da küçüklükten verilmesi lazım. İyilikleri, kötülükleri anlamak o kadar zor değil ki! Beşerin, tecrübesi var, yüzyılların tecrübesi var...İyilikleri, kötülükleri anlamak o kadar zor değil ki! Beşerin, tecrübesi var, yüzyılların tecrübesi var... Yalan söylemek iyi değil. Çocuğa bunu öğreteceksin, temizliği öğreteceksin… Yalan söylemek iyi değil. Çocuğa bunu öğreteceksin, temizliği öğreteceksin…

 Allah'ın önem verdiği şeyler nedir? Allah'ın önem verdiği şeyler nedir?

 Yapılması gereken şeyler farzlardır. Yapılması gereken şeyler farzlardır.

Önem verdiği yasaklar nelerdir? Önem verdiği yasaklar nelerdir?

 Haramlardır. Haramlardır.

Çocuk farzları ve haramları sorumluluk çağına gelmeden öğrenecek kiÇocuk farzları ve haramları sorumluluk çağına gelmeden öğrenecek ki o çağa geldiği zaman o bilgisini kullanabilsin. O bilgiler ile o çağa hazırlıklı girmiş olsun.o çağa geldiği zaman o bilgisini kullanabilsin. O bilgiler ile o çağa hazırlıklı girmiş olsun. O olmadan olmaz. Görülüyor ki çocuğumuzu pedagojik şartlara uygun olmak üzereO olmadan olmaz. Görülüyor ki çocuğumuzu pedagojik şartlara uygun olmak üzere -onun aklının anlayabileceği, kapasitesini, üslubunu biz seçeceğiz, bunu kabul ediyorum--onun aklının anlayabileceği, kapasitesini, üslubunu biz seçeceğiz, bunu kabul ediyorum- dinî esasları, dinin güzel faziletlerini, emirlerini, yasaklarını daha önceden öğretmeliyiz. dinî esasları, dinin güzel faziletlerini, emirlerini, yasaklarını daha önceden öğretmeliyiz.

 Çünkü imanın malı, sermayesi bilgi. Sonunda da o bilgiye dayanarak çocuk veya kişi iş yapacak,Çünkü imanın malı, sermayesi bilgi. Sonunda da o bilgiye dayanarak çocuk veya kişi iş yapacak, işleri ona göre yapacak, işlerin güzel olması için bilginin olması lazımişleri ona göre yapacak, işlerin güzel olması için bilginin olması lazım ve doğrunun eğrinin ona öğretilmesi lazım.ve doğrunun eğrinin ona öğretilmesi lazım. Çocuğumuza öğretiyoruz, "Burnunu karıştırma! Şöyle yap, böyle yap…" diyoruz.Çocuğumuza öğretiyoruz, "Burnunu karıştırma! Şöyle yap, böyle yap…" diyoruz. Sofrada "Yemeği şöyle ye!" diyoruz.Sofrada "Yemeği şöyle ye!" diyoruz. Bazı şeyleri öğretiyoruz. Çocuğu o kadar kendi bildiğine bırakmıyoruz. Bazı şeyleri öğretiyoruz. Çocuğu o kadar kendi bildiğine bırakmıyoruz.

"Hadi kendisi yemek yemeyi öğrensin!.." "Hadi kendisi yemek yemeyi öğrensin!.."

Böyle demiyoruz. Elini yüzünü yıkarken, dişini fırçalarken, banyoda vesairedeBöyle demiyoruz. Elini yüzünü yıkarken, dişini fırçalarken, banyoda vesairede her şeyi öğretiyoruz da dinî bilgiyi öğretmezsek, sorumluluk içinde büyütmezsek sonuç fena olur.her şeyi öğretiyoruz da dinî bilgiyi öğretmezsek, sorumluluk içinde büyütmezsek sonuç fena olur. Bundan en çok çocuklar rahatsız olur ve âhirette annesinden babasından şikâyetçi olur, olacak da.Bundan en çok çocuklar rahatsız olur ve âhirette annesinden babasından şikâyetçi olur, olacak da. Kur'ân-ı Kerîm'de bildiriliyor, hadîs-i şerîflerde bildiriliyor. Kur'ân-ı Kerîm'de bildiriliyor, hadîs-i şerîflerde bildiriliyor.

Ben hacca gittiğim zaman hatırlıyorum.Ben hacca gittiğim zaman hatırlıyorum. Bazı yüksek şahsiyetlerin hatıralarını naklettiler oradaki arkadaşlar.Bazı yüksek şahsiyetlerin hatıralarını naklettiler oradaki arkadaşlar. Hiçbir şey bilmiyorlar; ihram sarmayı bilmiyor, haccın nasıl yapılacağını bilmiyor…Hiçbir şey bilmiyorlar; ihram sarmayı bilmiyor, haccın nasıl yapılacağını bilmiyor… Birbirlerine de hayıflanıp söylüyorlarmış, "Bunları bu yaşa gelmişiz, öğrenmedik!.." filan diye.Birbirlerine de hayıflanıp söylüyorlarmış, "Bunları bu yaşa gelmişiz, öğrenmedik!.." filan diye. Bunlar Küçükken öğrenilir, büyüyünce öğrenilmesi de artık zor olur, utanır. Öyle gelir, öyle gider. Bunlar Küçükken öğrenilir, büyüyünce öğrenilmesi de artık zor olur, utanır. Öyle gelir, öyle gider.

Demek ki dinin esası iman. İman, kendisi çıplaktır. Bunun güzel elbisesi takvâdır.Demek ki dinin esası iman. İman, kendisi çıplaktır. Bunun güzel elbisesi takvâdır. Bunun süsü hayâdır, utanmaktır. Sermayesi dinî bilgidir, fıkıhtır, dinde derin sezgi,Bunun süsü hayâdır, utanmaktır. Sermayesi dinî bilgidir, fıkıhtır, dinde derin sezgi, anlayış ve kavrayıştır, dinin özünü, kökünü ve ruhunu iyi bilmektir.anlayış ve kavrayıştır, dinin özünü, kökünü ve ruhunu iyi bilmektir. Ama semeresi, meyvesi, sonucu, mahsulü de güzel bir şeyler yapmaktır.Ama semeresi, meyvesi, sonucu, mahsulü de güzel bir şeyler yapmaktır. Bir insanın bilgisini uygulamasıdır.Bir insanın bilgisini uygulamasıdır. Yalan söylemek günahsa yalan söylemeyecek, doğru söylemek iyi ise doğru sözlü bir insan olacak,Yalan söylemek günahsa yalan söylemeyecek, doğru söylemek iyi ise doğru sözlü bir insan olacak, vefalılık güzelse vefasını gösterecek, başkalarına merhamet etmek iyi ise merhametivefalılık güzelse vefasını gösterecek, başkalarına merhamet etmek iyi ise merhameti hareketlerinde gösterecek, kimseyi üzmeyecek, adalet güzelse adaletli olacak... hareketlerinde gösterecek, kimseyi üzmeyecek, adalet güzelse adaletli olacak...

İcraat çok önemli sevgili ve değerli kardeşlerim. İcraat çok önemli sevgili ve değerli kardeşlerim.

Bu hadîs-i şerîf çok kısa bir hadîs-i şerîftir, ezberleyebilirsiniz.Bu hadîs-i şerîf çok kısa bir hadîs-i şerîftir, ezberleyebilirsiniz. Abdullah b. Mes'ûd da bizim Hanefî fıkhı bakımından çok önde gelen bir sahabî ismi, radıyallahu anh.Abdullah b. Mes'ûd da bizim Hanefî fıkhı bakımından çok önde gelen bir sahabî ismi, radıyallahu anh. Ashabın fakihlerinden, kadılarından; bilgisi çok yüksek olan bir zât. O rivayet etmiş. Ashabın fakihlerinden, kadılarından; bilgisi çok yüksek olan bir zât. O rivayet etmiş.

Bizim için çok önemli. Ramazan geçti, dini öğrendik. Ramazandan sonra bırakmayacağız,Bizim için çok önemli. Ramazan geçti, dini öğrendik. Ramazandan sonra bırakmayacağız, Ramazanda takvâyı öğrenmemiz lazımdı. "Benim kalbim temiz!" demek yeterli değil.Ramazanda takvâyı öğrenmemiz lazımdı. "Benim kalbim temiz!" demek yeterli değil. Takvâya sahip olacağız; bu bir. Hayâya sahip olacağız; iki.Takvâya sahip olacağız; bu bir. Hayâya sahip olacağız; iki. Dinî bilgimizi artıracağız. Ramazanda da arttı, bazı şeyler öğrendik. Dinî bilgimizi artıracağız. Ramazanda da arttı, bazı şeyler öğrendik.

Ama icraat?.. Ama icraat?..

Şu günden sonra, Ramazandan sonra icraat devresindeyiz.Şu günden sonra, Ramazandan sonra icraat devresindeyiz. Ramazan bir kurs devresi idiyse, bir eğitim devresi idiyse Ramazan bitti. Tamam, diplomaları aldık.Ramazan bir kurs devresi idiyse, bir eğitim devresi idiyse Ramazan bitti. Tamam, diplomaları aldık. Ondan sonra on bir ay bu diplomalara göre güzel güzel çalışmaları yapmak devrindeyiz.Ondan sonra on bir ay bu diplomalara göre güzel güzel çalışmaları yapmak devrindeyiz. Onun için bunu hatırlatıyorum. Onun için bunu hatırlatıyorum.

Aman Ramazandaki güzel vasıflarımızı, kazandığımız güzel alışkanlıkları, ibadetleri devam ettirelim.Aman Ramazandaki güzel vasıflarımızı, kazandığımız güzel alışkanlıkları, ibadetleri devam ettirelim. Ramazandaki melek gibi duygularımızı, hallerimizi koruyalım, geliştirelim ve uygulayalım, tatbik edelim. Ramazandaki melek gibi duygularımızı, hallerimizi koruyalım, geliştirelim ve uygulayalım, tatbik edelim.

Allahu Teâlâ hazretleri bizi güzel bilgilerle bilgilendirsin, bildiğimizi uygulamayı, yaşamayı,Allahu Teâlâ hazretleri bizi güzel bilgilerle bilgilendirsin, bildiğimizi uygulamayı, yaşamayı, tatbik etmeyi nasip etsin. Hepimizi takvâ ve hayâ sahibi eylesin.tatbik etmeyi nasip etsin. Hepimizi takvâ ve hayâ sahibi eylesin. Allah, imanı pırıl pırıl olan ama üstü giyimli; en güzel, en görkemli, giyinme ile ziynetli,Allah, imanı pırıl pırıl olan ama üstü giyimli; en güzel, en görkemli, giyinme ile ziynetli, kıymetli imana sahip eylesin. Hem dünyada bahtiyar eylesin, hem âhirette. kıymetli imana sahip eylesin. Hem dünyada bahtiyar eylesin, hem âhirette.

Hepinize içten dileklerimi sunuyorum. İki cihanda mutlu olmanızı Allah'tan diliyorum.Hepinize içten dileklerimi sunuyorum. İki cihanda mutlu olmanızı Allah'tan diliyorum. Allahu Teâlâ hazretleri sizleri hem dünyada hem âhirette bahtiyar eylesin.Allahu Teâlâ hazretleri sizleri hem dünyada hem âhirette bahtiyar eylesin. Dünyada elem, keder, acı, ıstırap, musibet, bela göstermesin, hastalıklarla inletmesin;Dünyada elem, keder, acı, ıstırap, musibet, bela göstermesin, hastalıklarla inletmesin; sıhhat, âfiyet ve saadet üzere yaşatsın.sıhhat, âfiyet ve saadet üzere yaşatsın. Âhirette de cehenneme düşmeden Allah'ın kahrına, gazabına uğramadan, cennete girenlerden eylesin.Âhirette de cehenneme düşmeden Allah'ın kahrına, gazabına uğramadan, cennete girenlerden eylesin. Cennet nimetlerinden mütena'im olmayı ve Peygamber Efendimiz'e cennette komşu olmayı nasip eylesin. Cennet nimetlerinden mütena'im olmayı ve Peygamber Efendimiz'e cennette komşu olmayı nasip eylesin.

Hepinizi sevgi ile saygı ile selamlarım. Hepinizi sevgi ile saygı ile selamlarım.

 es-Selâmu aleyküm ve rahmetullahi ve berekâtüh es-Selâmu aleyküm ve rahmetullahi ve berekâtüh
Hicri Yeni Yıl ve Aşure
Kısa ve Öz Sohbetler
Server Yayınları
Dinle Hata Bildir/Öneride Bulun Not Ekle
Konuşma Hakkında
Server Kürsü
Detaylı Arama
Namaz Vakitleri

27 Zilhicce 1445

03 Temmuz 2024

İmsak
03:30
Güneş
05:29
Öğle
13:13
İkindi
17:13
Akşam
20:47
Yatsı
22:37
Kayıt Ol
Giriş Yap
Mehmed Zahid<br>KOTKU
Mehmed Zahid
KOTKU

Hakkında

Hadis Dersleri (MZK)

Cuma Sohbetleri (MZK)

Münebbihat Dersleri
Mahmud Es’ad<br>COŞAN
Mahmud Es’ad
COŞAN

Hakkında

MEC YÂD ve Belgeseller

Hadis Dersleri (MEC)

Cuma Sohbetleri (MEC)

Tefsir Dersleri

Tasavvuf Sohbetleri

Mübarek Gün ve Geceler

Gurbet Sohbetleri

Hac ve Umre

Aile Eğitim Kampı Konuşmaları

Anma Programları

Konferanslar

Sorular ve Cevaplar

Diğer Çeşitli Konuşmalar
Muharrem Nureddin<br>COŞAN
Muharrem Nureddin
COŞAN

Hakkında

Konuşmalar

Mübarek Gün ve Geceler

Önemli Mesajlar

Basın Bildirileri
Tüm Sohbetleri Listele
Kısa ve Öz Paylaşımlar
Tema 1
Tema 2
Açık Renk Modu
Koyu Renk Modu