Komşunun Emniyeti

Mehmed Zahid KOTKU

Hadis Dersleri (MZK)

11 Safer 1392 / 26.03.1972
İskenderpaşa Camii/ İstanbul

İçerik

Kâfir Müslümanın Yedi Katı Yer

Açıklama

Gönül dostu, âlim Mehmed Zahid Kotku Hocamız İskenderpaşa Camii’nde 1958’den 1977 yılına kadar Ramûzü’l-Ehâdîs isimli hadis kitabından dersler yapmıştır. Ahmed Ziyâeddin Gümüşhanevî'nin derlediği Râmûzü’l-Ehâdis, alfabetik olarak sıralanmış hadislerden oluşmaktadır.

İlk zamanlar düzenli olarak Pazar günleri ikindiden sonra bir saat, Cuma günleri öğleden önce 45 dakika hadis dersleri yaparlarken, son yıllarında hadis derslerini Prof. Dr. Mahmud Es’ad Coşan Hocamız’a bırakmışlar, kendileri Cuma namazından sonra 10-15 dakikalık kısa konuşmalar yapmaya başlamışlardır. Bu konuşmalar irticalen yapılmış, bazen bir sahabeden bahsetmişler, bazen güncel bir olayı konu edinmişlerdir. Bu konuşmalar 1978 yılında başlamış, vefatına kadar devam etmiştir. Son konuşmaları vefatından bir hafta önce, 6 Kasım 1980’de Medine’de kaydedilmiştir.
İman ve İslâm, Komşuya Eziyet Etmeyin!, Komşuya İhsanda Bulunmak, İman Etmiş Olamaz!, Komşusu İçin de İstemek, Kulun | gibi konu başlıkları içeren dini sohbet.

Tümünü Göster

İzledim/Dinledim, Hediyemi Al Hata Bildir/Öneride Bulun

Komşunun Emniyeti

İzledim/Dinledim, Hediyemi Al Hata Bildir/Öneride Bulun

Konuşma Metni

Eùzü bi’llâhi mine’ş-şeytàni’r-racîm. Bismillahirrahmanirrahim.

El-hamdü li’llâhi rabbi’l-àlemîn... Ve’l-àkıbetü li’l-müttakîn... Ve’s-salâtü ve’s-selâmü alâ seyyidinâ muhammedin ve âlihî ve sahbihî ecmaîn...

İ’lemû eyyühe’l-ihvân... İnne efdale’l-kitâbi kitâbu’llàh... Ve enne efdale’l-hedyi hedyü muhammedin salla’llàhu aleyhi ve sellem... Ve şerre’l-umûri muhdesâtühâ... Ve külle muhdesin bid’ah... Ve külle bid’atin dalâleh... Ve külle dalâletin fi’n-nâr... Ve bi’s-senedi’l-muttasıli ile’n-nebiyyi salla’llàhu aleyhi ve selleme ennehû kàl:

RE. 230/3 El-mü’minü ... men eminehü’n-nâsü, ve’l-müslimü men selime’l-müslimûne min lisânihî ve yedihî, ve’l-muhâciru men hecere’s-sûi, ve’llezî nefsî bi-yedihî, lâ yedhulü’l-cennete abdün lâ ye’menü câruhû bevâikahû.

Sadaka rasûlü’llàh, fî mâ kàl, ev kemâ kàl.

Ravileri: Ahmed ibn-i Hanbel, Neseî, Ebû Ya’lâ, İbn-i Hibbân, Hâkim ve el-Askerî, Enes ibn-i Mâlik RA’dan rivayet etmişler.

Estaizü bi’llâh: İnneme’l-mü’minûne ihvetün (Hucurat, 49/10)

Ayeti-i kerime’si var ya, Mü'minler kardeştir tabiri yani mü’minlerin kardeş olduğuna dair olan şu ayet-i celîleyi hemen her mü’min bilir. Fakat burada "me’l" derken elif-lâm ile gelir mü’min kelimesi, Elif-lâm ile gelince her mü’min değil; yani kâmil mü’min, Olgun mü'min. Buradaki mü'minde tarif eden El-mü'min, bu ayet-i kerime ile geçen mü'minin vasıflarını Cenab-ı Hak burada
da bize açıklıyor. Burada umumi olarak “Mü’min mü’minin kardeşidir” dedi, geçti. Burada da Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem, o mü'minin nasıl mü'min
olduğunu bize bildiriyor.

Onun için, o mü'minlik sıfatlarını. anlayabilmek için. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in devrine dönmek lazım. Bu devrin insanlarının halini yaşamak lazım. Onların yaşadığı hali benimsemek lazım ki Onların mü'minlik sıfatlarını. biz de geçirebilelim kendimize.

Nasıl ki bir demir, demirdir. Demiri yumuşatmak veya kızartmak lafla olmaz. Sen ona “Yumuşa!” desen, yumuşamaz. “Kız!” desen, kızmaz. Onu ne zaman ateşin içerisine sokarsın, ateşin kızgınlığı ve ateşin hali demire geçer. Yumuşaklık da geçer. Ustanın eline geçince. istediği şekilde çevirir onu. Fakat bu yumuşaklığı elde etmek için halen oraya intikal etmek lazım. Etmeden, laflan olmaz bu iş.

Herkes söyler bunu:

“—Kardeşiz. Mü’min mü’minin kardeşidir!” Ne yapıyorsun sen? Hadi bakalım yapacağını yap, yardım et bana! Kapıda ağlar, sızlar. Fakat bunlar hep ayrı ayrı. Bugün bizim için değil.

Mekke'den Medine'ye gelen. muhacir mü'minlerle Ehli Medine'de yerli olarak iman eden mü'minler kaynaştılar birbirlerine. Mekkeliler geldi, muhacir olarak Ehli Medine'ye kardeşler. Ne yaptılar? Bak kardeşler ne yaptılar?

Burada Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, bunun yerini kaybettim ben. Burada isimleri de yazılı da onun hala arıyorum da bulamıyorum. Buhari'de yazılı bunlar. Kardeşler, “Sen bununla, sen bununla, sen bununla…” diye yetmiş kadar isim var galiba… Bunları birbiriyle kardeş yaptı. Kardeşsiniz siz dedi.

Bu kardeşler ne yaptılar? Kardeşine:

“—Malım senin, mülküm senin, evim senin, her şeyim senin... Sen de bununla geçineceksin, Ben de geçineceğim, hiç üzülme! Sen Mekke’de malını bıraktın, çoluğunu çocuğunu bıraktın, dostunu, ahbabını bıraktın, geldin buraya muhacir oldun. Hiç, hiç üzülme. İşte bunların hepsi senin!" dediler.

Şimdi bununla kıyas et kendi halimizi. Onun için Gazali Hazretleri, üçe bölmüş mü'mini,

1-Kardeşlik cihetinde, en zayıfı, en ufağı en alt mertebeside evinde çocukların var, hizmetkarın var. Onlara nasıl bakıyorsun, gözetiyorsun, çocuklarına nasıl göztiyorsan Kardeşini böyle gözetmen mü'minin en ufak vazifesi, en aşağı mertebesi.

2-Ortası, “Mülkümün yarısı senin yarısı benim. Ortağız, hiç üzülme!”

3. Âlâsı: “Mülkümün hepsi senin!” Şeriatta: “Seninki senin, benimki benim.”

Tarikatte: “Seninki senin, benimki de senin.”

Hakikatte: “Ne seninki senin, ne benimki benim; hepsi Allah’ın!” Sırrının tecellisi.

Şimdi o mü'min olabilmek, laftan olur mu dersiniz? olur mu? Hepimiz görüyoruz bunu. Onun için, o aşk-ı ilahinin. ve muhabbet- i Rasûlüllah’ın içeride yanması, kaynaması lazım.

Tencereyi ateşin üzerine koyarsan. Bu tencere alttan aldığı ateşle fıkır fıkır kaynar. Sen ona ne kadar “Kaynama!” desen de olmaz. Altındaki ateş onu kaynatacak. O ateş iman ateşi… O iman ateşi içeride seni kaynatıyorsa; muhabbet-i Rasûlüllah’ın ateşi, Allah'ın aşk ateşi seni yakıyorsa, olacaksın. Yok, o ateş yoksa içeride, hepsi laftan ibaret...

Allah affetsin hepimizin kusurunu... Bizi kâmilîn, halisîn kullarının arasına kabul buyursun. Onun için yine gelelim Cüneyd’in sözüne:

“—Nereden geliyorsun oğlum?”

“—Hacıdan geliyorum efendim!”

“—Çok a’lâ. Giderken tövbe yapabildin mi?

Eh! Estağfirullah. Akşam sabah boyuna diyoruz. Diyoruz ama, her şey yerinde duruyor yine... Her şey yerinde durduğu halde diyoruz. Öyle değil. Nedamet, pişmanlık, vazgeçme. İnsan yanlış hareketlerinden ne zaman nedamet gelir, vazgeçerse tövbekar o zamandır.

İstersen Estağfiru’llah’ de, istersen deme. Estağfiru’llah demesinin sevabı var, o başka… Demesen de sen yolunu çevirdin, doğru yola döndün mü, senin için kâfidir. Nedamet de var, pişmanlık da var. İşte bunda durabildin mi tövbekârsın. Bu tövbeyi yapabildin mi ne mutlu sana! Ne mutlu sana. Hacı'yla başladın. Onun için asıl hüner tövbede durabilmek.

Şimdi bu hadisin malum, birinci kısmını okuduk. Mü’minsen, bütün nâs, bütün insanlar senden emin olacak.

‘Nâs’ denince, Kur’an-ı Azimüşşan’da nâs kâfirlere hitap eden ayetlerdedir. Mü’minlere olan hitapta "Yâ eyyühe’llezîne amenû" diye geçer. Bu imanlılara hitaptır. kâfir bütün insanlara hitap ise "Yâ eyyühe’n-nâs" şeklindedir.

Burada "men eminehü’n-nâs" diyor, bütün insanlar; mü’mini, kâfiri hepsi içinde, herkes senden emin olacak? Kimse senden mutazarrır olmayacak.

Bu duruma gelmek insanın elinde değil. İnsan yetiştiği hale bağlı. Nasıl yetişmiştir? Gaduptur, mütekebbirdir, mağrurdur, benliği vardır, varlığı vardır, şusu vardır busu vardır… Bunlardan geçmek kolay bir şey değil. Onun için çocuklara daha henüz ufak yaşlarındayken, onları. bu halleri alıştırarak yetiştirmek.

Bazen gâvurların halleri beğenilmez. Hiç de beğenmem de. Bazı hâllerine ise insanın özeneceği geliyor, Özenmek de olmaz da. Mesela bir gâvur patron ne kadar zengin olursa olsun, çocuğunu başkasının yanına çıraklığa verirmiş. Babanın yanında ne kadar olursa da, ‘Babamın malı..” diyerekten bir rahatlık geliyor kendisine. “Çalışsam da olur çalışmasam da. Bu mal bana da yeter ona da yeter…” diye.

Ama gâvurun çaresine bak:

“—Ben seni büyüttüm, gayri başının çaresine bak. İşte bak buradan al paranı… Çalış, kazan, ye!”

Sofraya oturduğu vakit de çağırmıyor “Gel bu sofradan ye!” demiyor. “Kendin kazan da ye!” diyerekten. Onu alıştırıyor hayata… Hayata alıştırmak için yapıyor bunu. Sehmetinden de değil tabi ama. bizim tabi istediğimiz şey değil.

Fakat biz çocuklarımıza bu terbiyeyi veremiyoruz. Onlar mülklerimizden dolayı, varlık içerisinde bir benlikle büyüyorlar. Bu benlikle büyüyüşleri de iyi bir netice vermiyor.

Bu nâsın emin oluşuna, herkesin böyle emin oluşuna şârihler demişler ki:

“—Cingenler de bunun içerisine dahil olması lazım. kimse hakiki mü’minden zarar görmez. Ne hayvan, ne mahlûk, ne insan…”

İnsan bir sineği bile öldürürken yüreğinin acıması lazım:

“—Bu bana zararlıdır. Hükümde verilmiştir bunun öldürülmesine. ama, Allah da yaratmıştır bu mahlûku.” derken içinin sızlayarak onu öldürmesi lazım!

Mü’min böyle olunca bir de müslimi tarif ediyor:

Ve’l-müslimü men selime’l-müslimûne Bunlar hep her Müslüman'ın ezberlemesi lazım. Ve’l-müslimü men selime’l-müslimûn burda ayırdı men selime’l-müslimûne min lisânihî ve yedihî Bütün müslümanlar senin elinden iki şeyden eziyat. Bir elden bir de dilden. Diliyle insanı

Hamdi Efendi [Muhammed Hamdi Yazır] daha ileri gitmiş:

"Veylün li-külli hümezetin lümezeh" (Hümeze:104/1)

Gözleriyle şöyle bir bakıyor. Hani insan sevmediğine şöyle dik dik, sert sert bakar gözüyle, kaşıyla… Bunu da bunun içerisine sokmuş. Bu bakış da insanın bazı şişesine yeter yani haline göre

Binaen aleyh, müslümanın hiçbirisi senin ne elinden ne de dilinden zarar görmeyecek, sâlim olacak.

Muhacir Kim?

men hecere’s-sûi "Muhacir de bütün fenalıkları terk edebilen adamdır"

Yoksa buradan kalkmışsın da Mekke’ye hicret etmişsin. Orada mücavir kalmışsın. Olmaz.

Bizim büyüklerimiz, mesela İmam-ı Âzâm da mücâvereti bize layık görmemiş. Yok demiş!

“—Haccı bitirdin mi, dön memleketine!”

“—Niçin?”

“—Sen oraya layık değilsin. Değil mi? Sen oraya layık değilsin. Çünkü senin içinden geçecek ufacık bir kuruntu, vesvese orada derhal defterine işlenir. Burada, yaparsan işlenir, yapmadıkça yazılmaz defterine. Oradaysa içinden geçen de deftere geçer. Onun için, sen daha oraya layık değilsin. Hadi dön memleketine!” demiş.

Orada haklı.

hecere’s-sûi Kötülükleri terk edeceksin. Bu kötülüklerin terki de Kolay bir şey değil ha! Lafla olan bir şey değil. Şimdi alıştığımız bir sigara var. Kim bu sigaranın faydasını, lüzumunu, vücûbunu söyleyebilir? Herkes bundan müştekîdir.

Keseye de zarar, aileye de zarar, cemiyete de zarar. Her tarafa zarar... Fakat şimdi gel de bırak bakalım! Önemli bir sebep olacak da hasta olacak, Doktor diyecek ki:

“—Sakın içme ha! Ölürsün.”

Ölürsün dedi mi korkacak. İçmeyecek yahut azaltacak, sonra “Yavaş yavaş bırakırım!” diyecek.

Demek ki kötülüklerin bırakılması çok zor. En basiti bu. Tabi daha büyük fenalıklar var. Onlara alışılınca, onların terki de hiç mümkün olmuyor. Onun için Cenab-ı Hak bu kötülüklerden de kurtulmak çarelerini bizlere lütf u ihsan buyursun...

Şimdi bu birinci faslı evvelki derslerimizde izah ettik. Yine geçenki dersimizden kalan.

Ve’llezî nefsî bi-yedihî, lâ y edhulü’l-cennete abdün lâ ye’menü câruhû bevâikahû.

Nefsin yed-i kudretinde olan Allah-u Azimüşşan'a yemin derim ki bir mümin bir kimse cennete girmez. Komşusu onun şerrinden rahatta olmadıkça. Komşusu onun şerrinden emin olmadıkça hiç kimsenin cennete girmeye hakkı yok Herkes, “Bu benim komşum çok iyidir!” diyebilir mi?. Buna imkan var mı? Ancak evliya olursa olur. Evliya olmadıkça birisi beğenir, birisi beğenmez. Herkese böyle iyi olabilmek kolay iş değil.

Onun için komşu haklarıyla ilgili yine Ahmed Naîm Efendi Buharî’sinde [Tecrîd-i Sarih Tercümesi] çok geniş tafsilat veriyor.

Komşu hakkı evvela kırktan başlar. Kırk ev sağdan, kırk ev soldan, kırk ev önden, kırk ev arkadan bir mahalle teşkil eder. Bunlar kardeştir. Komşu hakları olmak üzere birbirlerinin muini, zahiri, canıdır adeta. Birbirlerini korumakla da mükelleftirler.

“—Kim açtır, kim toktur, kimin neye ihtiyacı vardır?” gözetleyecek bunları.

Bunun için teşkilat yapılacak. Mahallenin muhtarı mıdır? Büyüğü müdür? Mahallesinin insanlarının durumunu bilecek. Muhtaç olanlara bir muhtaç listesi yapacak. "Mahallemizde şu kadar kimse muhtaç durumdadır." Böyle lalettayin herkesin istediğine yardım etmesi doğru değil. Çünkü faraza birisine yardım edeceksiniz. o yardım eder, o yardım eder o adam çok zengin olur. “Muhtaç değilim!” de demez. Çünkü para tatlı bir şey. Fakat öte tarafta hakikaten muhtaç birisi vardır, Onun da hiç kimseye yanına sokulmaz.

Onun için kontrolcü bir Adam olacak. Kimler muhtaçtır? Kimler zarurettedir? Liste halinde toplanır. O toplanan yiyecek mi, içecek mi, para mı o muhtaçlara tevdi olur. En doğrusu, en kolayı da bu olsa gerek. Maalesef buna da becerdiğimiz yok. En basit bir şeydir bu.

Şimdi mü’min, hepsi bizden emin olması için Peygamber SAS’in sözlerine dönelim. Şimdi Buhari ve Müslim’den naklen Efendimiz SAS buyurmuş ki:

Men kâne yü’minü bi’llâhi ve’l-yevmil-ahiri, felâ yü’zi cârehû “Allah Celle ve A’lâ’ya ve Rasûlüne ve ahiret gününe inanan, iman eden hiçbir mü’min, komşusuna eza etmesin.”

Komşuya eza imanın zıddıdır. İmanı olan, Allah’a ve ahirete inanan insan… Allah’a ve ahirete dedi miydi peygamberlere ve kitaplara iman ve diğerleri de bunların içine dâhildir. Kitaba, Allah’a ve Rasûlüne inanan insan, komşusuna eziyet etmeyecek, edemeyecek.

Bu bizim iman sıfatımızla ve hareketlerimiz taban tabana zıt. Kendimiz ortadayız çünkü. Ortada olduğumuz için etrafımızdaki geçindiğimiz insanlara şöyle bakarız:

“—Bizden acaba kimler emindir, Kimler değildir?" Tabii herkes kendisini bilir. Şimdi komşunun eziyet edip etmemesi başka, senin eziyet edip etmemende başka. Sen eziyet etmezsin belki, iyi insansın, kamil insansın. Kimseye bir ihtiyacın da yok. Herkesle iyi geçinmeyi şiar edinmişsin, geçinirsin.

Fakat olur ya bu insanların tabiatları muhtelif. Bakıyorsun ki o komşu çok acuze, efendim dili berbat, Eli berbat, her şeyi berbat. Seni rahatsız ediyor. Şimdi bu seni rahatsız edene karşı nasıl muamelede bulunmak lazım?

“—Rahatsız edene karşı mukabele mi yapıp da onu susturalım yoksa sabr u tahammül ile onu uslandıralım mı?”

Sopayı, dövmeyi, vurmayı kesmeyi kim olsa yapar, gücü yettikten sonra… Ama hüner o değil. Sen onu döversen, o da seni dövecek tabii... O da sana vuracak olmaz.

Ya onları sabr u tahammül, ilim ve hilimle mağlup edeceksin. Ve onu susturacak ve mahcup edeceksin. Onu susturup mahcup etmek ilim ve hilimle olur. Onun için sen. bu ezaya tahammül et. Buna alışmak lazım.

İlim nasıl taleple oluyorsa ilmi mektebe gitmedikçe, hocaya gitmedikçe okumak nasıl mümkün olmuyorsa hilim denilen ahlakıda tahallümle oradan alacaksın. Yani hilim sahipleriyle olan temasının neticesinde sana da hilim geçecek.

Yoksa sen böyle bir hilim sahibine hizmet etmeden, o hilmin nasıl olacağını öğrenmeden. “Kendi kendime ben de halim olayım!” dersen, olmaz.

Halim, sıfattır. Gafûrun halîm Cenab-ı Hakk’ın sıfatlarından bir sıfat. O sıfatı kesbedecek kimseleri bulacaksın, onlardan hilim öğreneceksin.

Onun için Cenab-ı Peygamber velayihü zicat.

Ve men kâne yü’minü bi’llâhi ve’l-yevmi’l-âhiri, felyükrim dayfehû Misafirine ikram etsin. Allah'a iman ve ahirete iman eden insan misafirine de ikram etsin. Şimdi bugün akla bir ders gelecek. Ona bakarken bu hadisin içerisinde bir şeye rast geldim

Efendimiz SAS bir gâvuru misafir edinmiş. Gâvur… Dikkat edin buna! Bir gâvuru Resulullah SAS misafir edinmiş. Demiş ki eshabına:

“—Buna bir koyunun sütünü sağıp verin!”

Sağmışlar bir koyunun sütünü, vermişler. Gâvurun karnı doymamış bir koyunun sütü az gelmiş

“—Bir daha verin!” demiş. Efendimiz SAS

Yedi tane koyun sağmışlar ve içirmişler gâvura, ancak onunla doymuş. Fakat gördüğü iltifattan dolayı da. iman-ı İslam'a müşerref olmuş;

“—Lâ ilâhe illa’llah, Muhammedün rasûlü’llah” demiş ve müslüman olmuş.

Sabahleyin demiş ki Efendimiz:

“—Yine buna süt sağın ve verin!” demiş.

Bu sefer bir koyunun sütüyle doymuş.

Bu alttaki gelecek hadis de

RE. 230/4 El-mü’minü ye’külü fî miain vâhidin, ve’l-kâfiru ye’külü fî seb’ati em’àin.

“Mü’min bir bağırsağıyla yer. bir bağırsaklıyız canım gavurun bağırsağıyla bizim bağırsakımız ayrı mı hep bir yaradılış. Ya orada mana itibarlı çok incelikler var. Mü'min aza kanaat eder. azla doyar. Hırs mü'minlerle yakışmaz. Çok yemekte yakışmaz bu ayrı bir ders onu bırakacağız şimdi.

Peygamber SAS bir gâvuru böyle misafir etmiş. O da gördüğü bu ikramdan dolayı da iman etmiş.

İbrahim AS zamanında da böyle olmuştu. İbrahim AS’a bir gâvur gelmişti. İbrahim AS evvela ona iman teklif etti:

O dedi ki "Yok etmem."

“—Gel yapma, etme; iman et! Ben gâvura ekmem vermem!” deyince, Cenâb-ı Hak tarafından vahiy geldi:

“—Ya İbrahim! Ben o gavuru doksan senedir besliyorum da sen ona bir lokma ekmek vermeyi çok gördün ha!” Koştu hemen.

“—Gel gel!” dedi yakaladı bir yerde, getirdi.

“—Neden çağırıyorsun beni?” dedi o adam.

“—Rabbim böyle dedi bana…”

“—Ben de şimdi iman ettim” dedi o gavur. Hikmet var içerisinde. Şimdi ikinci misafirine ikram etmekti. Üçüncü buyruk:

Ve men kâne yü’minü bi’llâhi ve’l-yevmi’l-âhiri, felyekul hayren ev li-yasmut.

Ya hayır söyle. Biliyorsan bir hayır söyle. Bilmiyorsan sükût et! Bugünkü manzaralarımızı şöyle bir tatbik ederseniz, bizim saatlerimiz hemen hemen boşa gidiyor. Boş ve faydasız sözlerle dedikodu dediğimiz faydasız, boş sözlerle ömrümüz tükenip gidiyor. Hayır yok çünkü.

Müslim’in ikinci bir rivayeti:

Ve men kâne yü’minu bi’llâhi ve’l-yevmi’l-âhiri felyuhsin ilâ cârihî

“—Et-tekrâru ahsen, velev kâne yüz seksen.” diye bir tabir vardır. Tekrarda fevâit (fayda) çoktur.

Bunlar mesela İslâm'ın adabıdır. Fakat en mühim şeyleridir. İslâm'a en yakışan şey bu. Bunları müslümanlar benimsemeli. Benimsedikleri gün kurtulurlar. Müslümanın kurtuluşu bunları benimsemelerine bağlı. Müslüman ne zaman bunları benimser, o zaman kurtulur. Yoksa lafla kurtulursun, dünya senin olsa kurtulamazsın.

Diyor ki yine Efendimiz Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem. ashabına, mâ fîkûnne fîzîne. Zina hakkında ne dersiniz. Diyorlar ki:

"-Allah onu haram etmiştir. Resûlullah da haram etmiştir." Kitab-ı İlâhide de haramdır. Kıyamete kadar da haramdır."

Ama zinanın çeşidi var. İnsanın dışarıdaki yabancılarla yaptığı zinayla, komşusuyla yaptığı zina arasında çok büyük farklar var. Onun için onu söylerken aslında komşuya karşı gerek zina ve gerek başka muamelerin çok daha çirkin olduğunu. belirtmek için söylemişler. Yine buyuruyor ki, Lâ yetuklul cennete men lâ yü'minü câbuhu bebâk. Yukarı kadrası 3 defa tekrardır. Va’llàhi lâ yü’minü, va’llàhi lâ yü’minü, va’llàhi lâ yü’minü.

Yine Müslümin bir rivayeti, Buharinin de rivayetidir.

Ne kadar mühimdir ki Rasûlüllah bunu üç kere tekrar ediyor. "Vallâhi mü'min olmaz!" Yemin ediyor. Vallàhi’deki vav kasem vavıdır. Yemin vavıdır. Bu yemin vavı ile yemin ederek Vallahi mü'min olmaz. öyle “Lâ ilâhe illa’llah, Muhammedün rasûlü’llah.” demekle olmaz! Nasıl olacak? Ancak

lâ ye’menü câruhû bevâikahû

Ne zaman senin komşun senin şerrinden emin olacak o zaman imanın senin iman olacak. Şarta bağlıyor.

Bunu da böyle hadislerle izah ettikten sonra

Ve’llezî nefsî bi-yedihî, lâ yü’minü abdün hattâ yuhibbe li- cârihî, mâ yuhibbu li-nefsihî

Kendisi için neler istiyor insan; rahatlık ister, huzur ister… Her şey ister. Bu istediklerini komşusu için istemedikçe yahut kardeşi için istemedikçe. o mü’min, mü’min sayılmaz. Adı mü’mindir, zuefadandır yani.

Yine buyuruyorlar ki: ispatla dediğiniz zaman şöyle bir şey buluyorum.

Bir mahalleye bir komşu gelmiş, oturmuş. Fakat orada bir rahatsız edici adam, o adama çok eza etmiş. Yabancı birisi bir mahalleye geldi miydi, onun başına musallat olanlar çok olur. Buna da böyle musallat olmuş biri. Rasûlüllah’a şikâyet etmiş:

“—Ya Rasûlüllah! Ben filan mahalleye taşındım. Fakat orada filan insan beni çok ezâlandırıyor, bana çok cefalar ediyor. En yakın olan bana.”

Efendimiz SAS, Hz. Ebû Bekir’i, Hz. Ömer’i ve Hz. Ali’yi yollamış.

“—Gidin mescidin kapısına, deyin ki: Bunu ilan edin. Deyin ki: Kırk ev birbirleriyle komşu sayılır. Binaen aleyh komşusuna eza eden, komşusunu korkutan cennete girmeyecek. Duysunlar da kimse komşusunu rahatsız etmesin.”

Adam bundan mütenebbih olmamış.

Hadisin arkasında bunu almamışım ama...

Sonra mağdur adama demiş ki:

“—Sen eşyalarını çıkar, sokak ortasına dök. Herkes sana sorar: ‘Sana ne oldu da bu eşyaları evin içinden çıkardın sokağa döktün?’ Sen de dersin ki: ‘Filan komşu beni rahatsız ediyor. Onun şerrinden kaçtım. İşte artık sokakta kalacağım.’ Herkes ona bir lanet eder. Bu laneti o da duyar. Pişman olur. ‘Halkın lanetine uğruyorum. Ben bu insana bir daha eza etmeyeceğim!’ diye tövbekâr olur. Sen de bu durumdan kurtulursun.” demiş.

Şimdi bunları Efendimiz (Sav) anlatırken buyuruyor ki yine.

Lâ yestakîmu Bunlar imana bağlı. Lâ yestakîmu imânü abdin Kulun imanı doğru olmaz. Senin imanın ne zaman doğru olur, senden herkes o zaman emniyette olur. O emniyetin tesisi senin imanındaki doğruluğa bağlı.

Lâ yestakîmu imânü abdin Bu iman da doğru olmaz. hattâ yestakîme kalbühû Ne zaman gönül düzelir, doğru olur gönül, Allah’tan korkar; ondan sonra o imanın müstakim olur.

Yine buyuruyor ki:

ve lâ yestakîmü kalbühû hattâ yestakîme lisânühû “Dil doğru olmadıkça kalp de doğru olmaz. Yani bunların hepsi birbirine kilitlenmiş. Dil gönüle, gönül dile bağlı. İkisi birbirinin mütemmimi. Ne zaman ikisi birden düzgün olursa o zaman iman dürüst olur.”

Onu da geçen yine izah etmiştim şimdi yine tekrarlayayım: Muharebeye girmişler. Bir tane cengâver adam cesur muharebe etmesini de iyi biliyor. Titretiyor ortalığı, düşman ordusunu altüst ediyor. Herkes hayran olmuş “Ne güzel dövüşüyor?” diye. Rasûlüllah demiş ki “Cehennemliktir o adam.” Ooo hepsi şimdi korkuya düşmüşler. “Bu böyle cengaver ordunun içinde böyle dövüşüyor. Rasûlüllah da buna diyor ki cehennemliktir. Nasıl olur bu?” Bak imanın dil ile olan kısmıyla gönül ile olan kısmı arasında olan farkı izah etmek için söylüyorum. Adam en nihayetinde yaralanıyor. Yaralanınca yaranın acısına tahammül edemiyor, veyahut babayiğitliğine yediremiyor “nasıl yaralandım ben, nasıl aldım bu yarayı ben” diyerekten intihar ediyor. İntihar ediyor. Mü’min intihar eder mi? İntihar edenler cehennemde ebedî kalacaklar

Vemen yaktül mü’minen müteammiden feceâühü cehennemü haliden fîhâ (Nisâ, 4/93)

Ha mü’mini öldürmüşsün ha kendini öldürmüşsün. Kendini öldürmek başkasını öldürmekten daha beter. Başkası başkadır sen başkasın… Sen kendine kastediyor, intihar ediyor, öldürüyorsun demek ki Allah’ın takdirine razı olmuyorsun.

Şimdi birçok şeyler olur insanların arasında Paralarını, hesaplarını şaşırıp da iflas edenler olur. Yahut borçlara düşerler. “—Öleyim de kurtulayım!” der başka çare bulamaz. İntihar eder, öldürür kendini. Ama ne kadar acı. Ebedi cehennemde kalacak. Ne şekilde kendini öldürdüyse kıyamette de azabı aynı şekilde devam ettirilecek.

Şimdi bu ikinci daha acı bir şey. Bu İbn-i İbn Hazretleri'nin
kitabı tergibinden.

Men âzâ cârehû “Bir insan komşusuna eza ederse, ne şekilde olursa olsun, fekad âzânî bilsin ki o eziyeti bana etmiştir. Ona ettiği eziyet doğrudan doğruya banadır. Komşuya yapılan bir eziyet doğrudan doğruya banadır. Ve men âzâni Bana yapılan bir ezâ, fekad âza’llàhu Allah’a yapılan bir ezâ demektir.”

Ayet-i Kerimede:

Ve men hârebe cârehû fekad hàrebeni

“Kim de komşusuyla dövüşürse benimle dövüşmüş olur. Ve men harabenî fakad hareba’llàhu. Benimle dövüşen de netice itibariyle Allah’la harb etmiş olur. Onunla dövüşen de helâk olur.”

Şunu da dinleyin!

Harace rasûlü’llah (Sav) fi gâza gazaya gidiyor muharebeye… Almış askerini gidiyor. Topladı askeri bir yerde, dedi ki: Lâ yashabünâ el-yevm men âza cârehu “İçinizde eğer komşusuna eza etmiş bir adam varsa bizden ayrılsın.” Bizden ayrılsın. Bizimle beraber düşmanla muharebeye gelmesin o adam. Fekàle racülün mine’l-kavm O cemaatten muharebeye giden cemaatten birisi dedi ki:

Ene bültü fî asli hàiti cârî “Ya Rasûlallah! Ben bugün komşumun duvarına işedim.” Ene bültü fî asli hàiti cârî “ komşumun duvarına işedim.”

Fekàle: Lâ tashabne’l-yevm “Çekil aramızdan, gelme bugün bizimle harbe… Gelme bizimle çünkü senin yüzünden biz harbi kaybederiz.”

Eyy! Allah bize imdad eylesin… Halbuki bu car, bizim kapımızdan dışarıya. Bir de kapımızdan içeri olan aile teşkilatımız var. Evladımız var, kızımız var, damadımız var, kardeşlerimiz var, teyzelerimiz var, dayılarımız var, amcalarımız var… Bir de bunlara karşı insanların tutumunu hesaba kat da imanımızı teraziye koy ve ölç bakalım! Kaç paralık yere gelir.

Allah affetsin cümlemizi…

Evvelü hasmeyni yevme’l-kıyâmeti cârâni Kıyamette ilk muhakeme komşular arasında olur. İlk muhakeme komşular arasındaki rahatsızlıklardan, incinmelerden, kötülüklerden olur. Onun için hareketlerimizi ona göre düzenleme imkânını Cenab-ı Hak cümlemize bağışlasın…

Bakın şimdi!

Bir adam geldi, sordu:

“—Yâ Rasûlallah! İnne fülâne ekseru min salâtihâ ve sadekatihâ ve sıyâmuhâ Filane bir kadın var; çok namaz kılar, çok sadaka verir, çok da oruç tutar.

Ğayra ennehâ ü'zi cîrânehâ Yalnız şu kadar ki komşusunu ezâlandırıyor bu kadın. Bu kadar namazı var, orucu var, sadakası var ama ezâdan da geri kalmıyor komşularına, diliyle ezalandırıyor. Ne dersiniz?”

Cenab-ı Peygamber SAS cevaben: “—Onun yeri cehennemdir.” buyurdu. bu kadar oruç namaz sadaka felan geçer gider, iyi geçinsinler.

Feinne fülâne yezkuru min kılleti sıyâmihâ ve salâtihâ. Ve ennehâ yetesaddeku minel esrar minel ıkt ve la tü'zi cîrânehâ

Sonra diğer bir kadını tavsif ettiler. Dediler ki:

“—Bu kadının orucu azdır, namazı da azdır. yani faraiz kılar. Farzları kılar nafile namazı, nafile orucu pek azdır. fakat 'yetesaddeku' Unla sütten yapılan bir şey varmış biz de bulamaç mı derler ona? Belki orada da halis sütten, koyun sütünden içine un karıştırarak bulamaç gibi bir şey yapılıyormuş. Bundan yapıp çok dağıtır, etrafındaki insanlara. 've la tü'zi cîrânehâ' Ama hiç komşularını da rahatsız etmez. Herkesle iyi geçinir.”

Bu hilkat böyle elde olsa da çekip çıkarsan olacak bir şey ama; ne çekip çıkmak biliyor, ne de laflarla yola geliyor. Allah affetsin kusurlarımızı… Buyuruyor ki Efendimiz SAS:

“—Kılıyor ya farzlarını, farz oruçlarını tutuyor, başka tutamıyormuş. Onun yeri cennettir.”

Allah şimdi hepimizi affetsin… Bunun arkası çok ama bu kadarını alabildim. Şimdi bir de altındaki şu hadisi okuyacağız.

RE. 230/4 El-mü’minü ye’külü fî miain vâhidin, ve’l-kâfiru ye’külü fî seb’ati em’àin.

sadegarasulullah Taberani, Ahmed ibn-i Hanbel, Buhàrî, Müslim, Tirmizî ve İbn-i Mâce, Abdullah ibn-i Ömer ravileridir. Ahmed ibn-i Hanbel'in, Taberaninin, Buhàrînin, Müslim'in, Tirmizînin ve İbn-i Mâcenin kitabında Müttefikan bu hadisi zikr etmişler Abdullah ibn-i Ömer RA’dan.

O da diyor ki:

“Mü’min bir bağırsağıyla yer. 'Ve’l-kâfiru ye’külü fî seb’ati em’àin' Kâfir yedi bağırsağıyla yer.

Şimdi tabii bu hepimizin bildiği bir şey de, “Bir ile yedi nasıl olur?” deyince. Bunu izah ediyor şârihler. Bazı etibba karındaki bağırsakları yediye bölmüş. İşte kalın bağırsak, ince bağırsak, müstakim bağırsak bilmem ne bağırsak filan diyerekten yediye bölmüş. Fakat, “Bu matlup değildir. Matlub olan asıl onun az yemesinin işaretidir bu. Az yediğine işarettir. Yoksa karnını tamamıyla doldurmanın ifadesi değil.” demişler.

Bir kısmı da demiş ki: “Göz şehveti, kulak şehveti, ağız burun şehveti, efendim iç şehveti, bir de açlık şehveti.”

Mü’min yalnız acıktığı vakit yer. Acıktığı vakit de açlığını teskin etmek için yer. Ötekisi işte gözü böyle nelere bakıyorsa, kulakları neleri duyuyorsa, ağzı neleri istiyorsa, burnu neleri istiyorsa hepsini böyle hırsla yer. Hırsla yer, doymak bilmez. Onun için mü’min böyle değil az yer. Bunun izahını gelecek dersimize bırakalım inşallah.

Şimdi Hz. Ömer Câbir RA’ı görmüş. Bir dirhem et almış, evine götürüyormuş. Demiş ki:

“—Ne o?”

“—Ya Ömer! Çoluk çocuk et istediler Şu bir dirhem ile onlara et aldım.

“—Ya! Sen böyle çoluk çocuğunun arzusuna böyle et alıp gidiyorsun…” diye tekrar tekrar söylemiş.

Adam o kadar pişman olmuş ki;

“—Keşke o para benim elimden düşseydi de bu eti almasaydım!” demiş.

İkincisi: Bir yemeğe çağırmışlar Yine bir zayıf hayvan eti varmış. Hayvan zayıf olduğu için, biraz yağ koymuşlar etin içerisine… Yağlı et. Hz. Ömer demiş ki:

“—“Biz Rasûlüllah’ın zamanında iki yemeği kat’iyyen birleştirip yemedik. Hem et hem yağ, nasıl olur! Olmaz böyle şey.” demiş

Oğlu demiş ki:

“—Baba, vallahi kötü bir şey yaptığımız yok. Ama bu bir ikramdır diyerek yaptık. Buyurun!” demiş.

Diyor ki şerhte: Mü’min az yer, artanını fukaraya verir. Hz. Ömer de onu diyor:

“—Birini yerdik, birini sadaka verirdik!” diyor.

Gel de karınlarımızı doyur sen! Gözlerimizi doyur bakalım. Hele buzdolapları şimdi baş belası... Eskiden yemekler ekşiyecek diyerekten bir fakirhane bulur verirdi insan. Şimdi hanımefendi onu saklıyor haftalarca… İyilik mi yani?

Hz. Ayşe’yi bir görmüş ki Rasûl-i Ekrem SAS iki defa yemek yiyor. Yemek dediği ekmek işte ya hurmadır yediği, ya süttür içtiği. Öyle bizimkiler gibi değil ya.

“—Ya Ayşe! Ne yapıyorsun sen! Karnını dünya mı yapacaksın? Günde iki defa yemek ne demek?”

Bu bana çok acı geldi. Bunun arkasında çok hadisler var. Ziynete gidiyor, binaya gidiyor bunlar böyle birbirini kovalıyor.

Bina yapmak hususunda şimdi azıcık arz edeyim.

Cenab-ı Resul SAS Hazretleri bir gün ashabıyla geçiyormuş bir yerden. Oraya birisi bir ev yapmış. Kubbe denilen yani bizim Anadolu’da Urfa taraflarında gördüm, Arap köylerinde de vardır. Şöyle mahruti evler yaparlar. Üstünün kiremiti de yoktur, altının tavanı, döşemesi de yoktur. İşte kendisini yağmurdan, soğuktan muhafaza edebilecek bir bina. Kubbe diye de tabir edilirmiş o zaman. Böyle bir ev yapmış adam. Demek daha büyük, güzelce miydi nasılsa Resul-ü Ekrem’in gözüne çarpmış.

Demiş:

“—Ne bu? Kimin bu?

“—Medineli filan zatın…” demişler. Efendimiz tabi kafasına takılmış. Bir gün o adam, o evin sahibi Rasûlüllah’ın ziyaretine gelmiş. Dikkat edin kardeşler! İman ile İslam hâlimizin ölçüsüdür bunlar, terazisidir bunlar. Gelmiş adam:

“—Es-selamü aleyke yâ Rasûlallah.”

Efendimiz SAS Çevirmiş yüzünü… Fe e'rada anhu Fe e'rada anhu Adam birkaç defa tekrarladıysa da Selamı içinden almıştır pek almamazlık yapmaz. fakat adamın yüzne bakmamış. Adamın yüzüne bakmayınca adam üzülmüş tabiatiyle.

“—Niçin Rasûlullah benim yüzüme bakmadı. Yahu ne yaptım, ne kabahatim var acaba ki Rasûlüllah benim yüzüme bakmadı.” diye ashab-ı kirama sormuş.

Demişler ki:

“—Geçenlerde o senin evini gördü, sordu bize: Belki ona darıldı.”

Adam bu sözü duyar duymaz gitmiş, hemen evini yerle yeksan etmiş “Vay bu ev benim Rasûlüllah’la aramı açacak ha! Bana böyle bir ev lazım değil” diye dümdüz etmiş. Günlerden bir gün Rasûlüllah oradan geçiyormuş. Yol üzeri bir yer demek ki. Bakmış ev yok orada. Demiş:

“—Hani burada bir ev vardı. Ne oldu o?”

Demişler:

“—Sahibi sezi geldi. Sizden yüz bulamayınca onu yıktı.”

“—Yerhamuhu’llah…Yerhamuhu’llah… Allah ona rahmet eylesin… Allah ona rahmet eylesin!” diye iki defa dua buyurmuş.

Yine bunu ikinci bir hadiseyle izah edeyim:

Hz. Abbas. Evi var tabi. Evinin yanına ek bir oda yapmış,

Cenab-ı Peygamber görmüş:

“—Ne bu yâ Abbas?”

“—Ya Rasûlallah, işte bir odacık daha ilave ettim.”

“—Yık bunu. İhtiyaçtan fazla yık bunu!”

“—Ya Rasûlüllah, satayım da tasadduk edeyim mi?”

“—Yok, onun sadakası da lazım değil, yık!” demiş.

Şimdi şarihlere kalmış iş. Diyorlar ki:

“—Neden Rasûlüllah bu kadar sert davrandı?”

“—Ömürlerini böyle dünyaya harcamasın ümmmetim! Ümmetim ömürlerini dünyaya harcamasın!

Nümune olsun bunlar. Benim hâlime bakın da ibret alın yahu! Ben ki peygamberim. Ganimetlerin hepsi benim elimde. Sarayların en iyisini ben yapabilirim. Fakat şu hayatıma bir bakın benim! odam da, yatağım yorganım da meydanda, yediğim de meydanda…”

Bir gün Rasûlüllah SAS’in karnı o kadar acıkmış yiyecek bir şey bulamıyor. Karıncağızına taş bağlamış, o açlık hissini teskin etsin diye.

Bunlar şimdi çocuklara söylenen bir hikâyeye benziyor. Bir hadise, geçmiş bir hadise. Hangimiz buna tahammül edebilir, buna benzer bir hâl takınır? Dünya bizim olsa Karun gibi, doyacağımız da yok... Allah bizi affetsin…

Şimdi ekseriyetle görülen hadiseler. Biz orta tabaka. Yüksek tabakanınkini bilmem. Ancak biz orta tabakayla tanışabiliyoruz. Bir de daha aşağıtabaka, zayıf tabaka dediğimiz kimselerle tanışabiliyoruz. Bu üstün tabakaların hâlinden haberimiz yok. Fakat şu orta tabaka dediğimiz kardeşlerimizin hâli bile çok bize teessüf verici bir acı halinde. Çünkü o mobilya denilen süs ve saltanatın önüne geçmenin imkânı yok… Herkes haddinden böyle çok yukarıya taşmış şekilde. Borçlara da gark olarak süs ve saltanattan kendisini kurtaramıyor.

E bu Peygamber SAS’in bize talim buyurduğu hayatla bu hayat uzlaşır mı, barışır mı yani. Barışır mı? Bugün televizyon bir dert.

“—Bir ihtiyaç” diyor adam. Ona şu kadar para veriyor, binasının üstüne de bayrağını çekiyor.

Akşam biz de seyrettik de Üzüldüm yani. Hem seyrettik hem üzüldüm. Neden? Olacak olmayacak her şey apaçık orada. Senin gözünün önünde. O kız ondan ders alıyor, hanım da ders alıyor efendim çocuk da ders alıyor, sen de belki ders alıyorsun. Ne lüzumu var bunların yani. Ne ihtiyaçtır, hangi ihtiyaçtır bu? Bugünün zamanının ihtiyacı. O süslenen şeyleri sen de öğren bakalım. Ah aziz kardeş ne kadar acı!

Adam bugün Ay’a gidiyor değil mi gözününüz önünde. Ay’ı da aştı başka yerlere gitmeye çalışıyor şimdi. Aşacak, yarın belki Ay’a sahip de olacak. Her neyse ister olsun ister olmasın.

Fakat şöyle bir ilim ortada ki şimdi bugün. Adam o kadar hesap yapabiliyor, o kadar işini yürütebiliyor ki; atıyor burdan makine, oraya dakikası dakikasına düşüyor. Dünya işlerinde de böyle ince hesaplara vâkıf. Sen onlardan ders alacağına, sen onlardan ders alacağına… Bak şimdi bir Japon milleti var, geçen bir defa daha söylemiştim, ondan da ders almak lazım.

Ama bugünün çocukları çok becerikli. Ben evde sabahleyin Japonlardan bahsetmiştim.

Bizim kız dedi ki ufak torun:

“—Dede onların memleketleri depremli... Onun için bina yapamıyorlar.” dedi. Hasbuna’llahi ve ni’me’l-vekil… İtirazı hemen kondurdu. Canım hareketli memleket, zelzele çok, bina yıkılır ama içindeki mobilya yine mobilyadır. Yıkılırsa ne olacak? Buradan kaldırır öte tarafa götürürsün. Eşyaya tenezzül etmiyor onlar...

Şimdi bizim Zeki var. Arkadaş. Gitti geldi de oradan bir şey getirdi bize. Fotoğraflar filan getirdi. Oradaki en mühim tüccarın da evine misafir olmuş. O hali bize duyurdu da çok üzülüyor. En büyük tüccar, “Vehbi Koç onun yanında hiç kalır.” diyor. Öyle bir adammış.

Davet etmiş evine. “Hiçbir şey yok evinde” diyor. “Mobilya namına hiçbir şey görmedik evde” diyor. Gayet basit. “Efendim çatal, kaşık, bıçak arama…” diyor. “Hanım geldi. Odanın ortasında bir ateş yaktı. Yapacaklarını yaptı orada. Bir masa var. Düz tahta, üzerine koydu. İki tane de sopa getirdiler, çubuk. O çubuklarla yenecek bu yemek.”

Demiş ki;

“—Yok mu tabak, çatal, kaşık, bıçak böyle bir şeyler sizde?

“—Yok. Biz öyle çatallara, bıçaklara, tabaklara para verecek olursak bugün Avrupa’yla yarışamayız.” demiş.

Komşunun Emniyeti

Mehmed Zahid KOTKU

Komşunun Emniyeti

Mehmed Zahid KOTKU

Konuşma Hakkında