Namaz Vakitleri
İstanbul
27 Zilhicce 1445
03 Temmuz 2024
İmsak
03:30
Güneş
05:29
Öğle
13:13
İkindi
17:13
Akşam
20:47
Yatsı
22:37
Detaylı Arama

İslam'ın Hak Yolunda Yürümek: Müslüman Olmanın Sorumluluklar (Sorular ve Cevaplar)

Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN

12 Ramazan 1415 / 12.02.1995
Almanya

Açıklama

Hocamız, Gönül dostumuz, Mürebbi'miz Prof. Dr. Mahmud Es’ad COŞAN’ın, yurt içinde ve yurt dışında verdiği konferanslar, açılış ve kapanış konuşmalarından oluşmaktadır.

Peygamber (s.a.s.) Efendimiz’in yolunu insanlara anlatmaya çalışan hocamızın muhtelif yerlerde/ülkelerde yapmış oldukları konuşmalardan oluşmaktadır. Konuşmalarda genellikle önce İslâm’ın hak ve gerçek olduğu, büyüklüğü ortaya konuluyor ve İslâm’ın prensipleri hakkında genel bilgiler veriliyor. Geçmiş ümmetlerin kitaplarında Peygamber Efendimiz’le ilgili haberler olduğu ifade ediliyor. Sonra Peygamber (s.a.s.) Efendimiz’in ahlâkı ve bazı güzel ahlâklar anlatılıyor. Peygamber Efendimiz’e en güzel şekilde uymanın yolu olan, ihsân yolu olan tasavvuf üzerinde duruluyor. Nefsi terbiye etmek, güzel ahlâk sahibi olmak için neler yapmak gerektiği anlatılıyor. Zikir ve zikrin usûlü hakkında bilgiler veriliyor. En son bölümde ise, tebliğ ve irşad çalışmalarının önemi üzerinde duruluyor, herkesin İslâm’a hizmet etmesi gerektiği vurgulanıyor.

COŞAN, muhtelif sempozyum ve anma programlarında pek çok muhterem zat hakkında konuşmalar yapmıştır. Hakkında konuşma yaptığı kimseler arasında Hz. Ali (r.a.), Ebû Eyyûb el-Ensârî (r.a.), İmâm-ı Âzam, Ahmed-i Yesevî, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Hacı Bektâş-ı Velî ve Yunus Emre vardır.

Hatırasına sempozyum ve çeşitli programlar tertip ettirdiği şahsiyetler arasında Ahmed-i Yesevî, Ahmed Ziyâüddîn-i Gümüşhânevî, Zâhid-i Kevserî, Çırpılarlı Ali Efendi, Necip Fazıl Kısakürek ve Ali Yakup Cenkçiler bulunmaktadır. Keza Mehmed Zahid Efendi, hocası Necati Lugal, Ali Yakup Cenkçiler ve Muammer Dolmacı hakkında da bağımsız yazılar kaleme almıştır.

Konuşma Metni

Soru: Sigara haram mıdır? Cevap: Sigara, bizim mezhebimize göre kerahat-i tahrimiye ile mekruhtur.Soru: Sigara haram mıdır?

Cevap: Sigara, bizim mezhebimize göre kerahat-i tahrimiye ile mekruhtur.
Bazı mezheplere göre haramdır. Suudlular'a göre haramdır. Bazı mezheplere göre haramdır. Suudlular'a göre haramdır.

Sigara ilk çıktığı zaman, İslâm ülkesinde yapılan bütün sorgulamalarda bütün mezheplerinSigara ilk çıktığı zaman, İslâm ülkesinde yapılan bütün sorgulamalarda bütün mezheplerin müftülerine sorulduğu zaman; "Sigara haramdır." demişlerdir, müftülerine sorulduğu zaman; "Sigara haramdır." demişlerdir, "Duhandır, israftır, sıhhate zararlıdır." demişlerdir. "Duhandır, israftır, sıhhate zararlıdır." demişlerdir.

Ama buna rağmen askerler, yeniçeriler içmiştir; Trakyalılar içmiştir, Bektâşîler içmiştir,Ama buna rağmen askerler, yeniçeriler içmiştir; Trakyalılar içmiştir, Bektâşîler içmiştir, İstanbul'un tulumbacıları içmiştir; ayaktakımı, baldırıçıplaklar içmiştir. İstanbul'un tulumbacıları içmiştir; ayaktakımı, baldırıçıplaklar içmiştir. Sonunda yüksek şahsiyetler de içmeye başlamıştır; tömbeki, nargile diyeSonunda yüksek şahsiyetler de içmeye başlamıştır; tömbeki, nargile diye vezirler, ağalar, beyler, paşalar da içmeye başlamıştır. Yaygın bir bela haline gelmiştir. vezirler, ağalar, beyler, paşalar da içmeye başlamıştır. Yaygın bir bela haline gelmiştir.

Ulemâmız bu meseleyi araştırmış, incelemişlerdir. Özeti: Kerahat-i tahrimiye ile mekruhtur. Ulemâmız bu meseleyi araştırmış, incelemişlerdir. Özeti:

Kerahat-i tahrimiye ile mekruhtur.

İnsanın sıhhatine zarar vermesi bakımından haramdır. İnsanın vücuduna zarar vermemesi lazım.İnsanın sıhhatine zarar vermesi bakımından haramdır. İnsanın vücuduna zarar vermemesi lazım. Damar sertliği yapıyor, damarları tıkıyor, kalp hastalığı yapıyor, kansere yol açıyor.Damar sertliği yapıyor, damarları tıkıyor, kalp hastalığı yapıyor, kansere yol açıyor. Doktorların hepsi bilir, bütün tıp ilmi ittifak etmiştir, Doktorların hepsi bilir, bütün tıp ilmi ittifak etmiştir, hastahanelerin kapılarında yazar; "Sigara içmeyiniz. Sigara insanı yavaş ölüme götüren bir şeydir." diye...hastahanelerin kapılarında yazar; "Sigara içmeyiniz. Sigara insanı yavaş ölüme götüren bir şeydir." diye... Binânenaleyh, ölüme götürücü bu şey zararlı olduğu için doğru değildir, haramdır.Binânenaleyh, ölüme götürücü bu şey zararlı olduğu için doğru değildir, haramdır. Parası israftır, haramdır. Dinî bakımdan da sigara içmek -"Azıcık içiyorum." [vesaire denilirse...]"Parası israftır, haramdır.

Dinî bakımdan da sigara içmek -"Azıcık içiyorum." [vesaire denilirse...]"
kerahat-i tahrimiye ile mekruhtur. İçilmemesi lazımdır. Soru: Sakalı kazımak haram mıdır? kerahat-i tahrimiye ile mekruhtur. İçilmemesi lazımdır.

Soru: Sakalı kazımak haram mıdır?

Cevap: Sakalı kazımak haramdır. Bütün mezheplerin kitaplarında böyle yazar. Cevap: Sakalı kazımak haramdır. Bütün mezheplerin kitaplarında böyle yazar.

Sakalın bırakılması sünnettir. Uzunluğu kısalığı konusunda ulemânın sözleri vardır. Orta söz:Sakalın bırakılması sünnettir. Uzunluğu kısalığı konusunda ulemânın sözleri vardır. Orta söz: Bir elin tutacağı kadar uzun olmasıdır. Uzun da olabilir ama hiç olmazsa kısa bile olsaBir elin tutacağı kadar uzun olmasıdır. Uzun da olabilir ama hiç olmazsa kısa bile olsa birazcık sakalı oldu mu haramı işlememiş, kazıma haramını yapmamış oluyor.birazcık sakalı oldu mu haramı işlememiş, kazıma haramını yapmamış oluyor. Sakalı kazımak, hılkati tağyir sebebiyle haramdır. Sakalı kazımak, hılkati tağyir sebebiyle haramdır.

Fe-le yuğayyirunne halkallâh âyet-i kerîmesinin o cümlesine göre haramdır. Fe-le yuğayyirunne halkallâh âyet-i kerîmesinin o cümlesine göre haramdır.

Ama mesela polise amirleri "kazıyacaksın" diyor, askere yönetmelik "kazıyacaksın" diyor.Ama mesela polise amirleri "kazıyacaksın" diyor, askere yönetmelik "kazıyacaksın" diyor. Bazı yerlerde bu usûl konulmuş olduğundan sorumluluk onu koyanlara aittir. Bazı yerlerde bu usûl konulmuş olduğundan sorumluluk onu koyanlara aittir. Kazımak zorunda kalanlar belki kendilerini; Kazımak zorunda kalanlar belki kendilerini; "Ben istemiyordum ama ne yapayım,yukarıdakiler öyle koymuş, ondan oldu." diye savunabilirler."Ben istemiyordum ama ne yapayım,yukarıdakiler öyle koymuş, ondan oldu." diye savunabilirler. Belki onlarda da biraz suç vardır. Belki onlarda da biraz suç vardır.

Tepeden bir baskı olmadığı zaman kazımak doğru değildir. Sakalı bırakmak lazımdır. Tepeden bir baskı olmadığı zaman kazımak doğru değildir. Sakalı bırakmak lazımdır.

Said-i Nursî; -ben hatırlıyorum- "Ben sık hapse girip çıkıyorum, onun için bırakmıyorum." diyor.Said-i Nursî; -ben hatırlıyorum- "Ben sık hapse girip çıkıyorum, onun için bırakmıyorum." diyor. Böyle bir savunma yapıyor. Böyle bir savunma yapıyor. Sakalın aleyhinde değil de, kendisinin özel durumu dolayısıyla böyle yaptığını söylüyor. Sakalın aleyhinde değil de, kendisinin özel durumu dolayısıyla böyle yaptığını söylüyor.

Tabii ben onun o görüşünü doğru görmüyorum. Öyle dese bile doğru görmüyorum.Tabii ben onun o görüşünü doğru görmüyorum. Öyle dese bile doğru görmüyorum. "Sakala hakaret ettirtmem." demiş oluyor. Yani ondan sakal bırakmamış oluyor. Bence öyle değil. "Sakala hakaret ettirtmem." demiş oluyor. Yani ondan sakal bırakmamış oluyor. Bence öyle değil. "Yâ Rabbi! Ben sakala müsaade olduğu zaman bıraktım, zalimler kesti." der. Çünkü adam hapse alıyor... "Yâ Rabbi! Ben sakala müsaade olduğu zaman bıraktım, zalimler kesti." der. Çünkü adam hapse alıyor... Kendisi de müslüman, kendisine de hakaret ediyor. Kendisi de müslüman, kendisine de hakaret ediyor. Sakalına değil, doğrudan doğruya kendisine hakaret ediyor. Hapse alıyor, ne yapalım, mazlum. Sakalına değil, doğrudan doğruya kendisine hakaret ediyor. Hapse alıyor, ne yapalım, mazlum. "Ben istemiyordum ama onlar kestiler yâ Rabbi!" der, kendisini savunur. Binânenaleyh, bırakması lazımdı. "Ben istemiyordum ama onlar kestiler yâ Rabbi!" der, kendisini savunur. Binânenaleyh, bırakması lazımdı.

Bir de tabii, Said-i Nursî'den önce, Said-i Nursî olmasaydı ne yapacaktı insanlar?Bir de tabii, Said-i Nursî'den önce, Said-i Nursî olmasaydı ne yapacaktı insanlar? Said-i Nursî'yi mi misal getireceklerdi? Getiremezlerdi. Daha doğmamıştı. Said-i Nursî'yi mi misal getireceklerdi?

Getiremezlerdi. Daha doğmamıştı.

Said-i Nursî'den önce doğru olmayan bir şey, Said-i Nursî'den sonraSaid-i Nursî'den önce doğru olmayan bir şey, Said-i Nursî'den sonra "Said-i Nursî yaptı" diye doğru olacak değil. Said-i Nursî dinin ahkâmını değiştirecek değil."Said-i Nursî yaptı" diye doğru olacak değil. Said-i Nursî dinin ahkâmını değiştirecek değil. Belki kendisi mağdur olur; "Benim sakal bırakmamam bu sebepten oldu yâ Rabbi!" diyeBelki kendisi mağdur olur; "Benim sakal bırakmamam bu sebepten oldu yâ Rabbi!" diye kendisinin bileceği bir şey, şahsî bir durum. O başkasına misal olamaz. kendisinin bileceği bir şey, şahsî bir durum. O başkasına misal olamaz.

Durumu müsait olanın sakal bırakması lazımdır, mecburîdir. Durumu müsait olanın sakal bırakması lazımdır, mecburîdir.

Soru: Resim çekmek haram mıdır? Evde albümde saklamak olur mu? Cevap: Resim çekmek haram değildir. Soru: Resim çekmek haram mıdır? Evde albümde saklamak olur mu?

Cevap: Resim çekmek haram değildir.

Din alimlerinden bazıları bunun aleyhinde bulunuyorlar.Din alimlerinden bazıları bunun aleyhinde bulunuyorlar. Mesela Mekke'de, Harem-i Şerif'e fotoğraf makinesi sokturmazlar, resim çektirtmezler.Mesela Mekke'de, Harem-i Şerif'e fotoğraf makinesi sokturmazlar, resim çektirtmezler. Ama kendileri çekerler, dağıtırlar; Mekke'nin resmi, Kâbe'nin resmi,Ama kendileri çekerler, dağıtırlar; Mekke'nin resmi, Kâbe'nin resmi, Ramazan'da secde hâlinde insanların resmi, duvarlarda görüyoruz.Ramazan'da secde hâlinde insanların resmi, duvarlarda görüyoruz. Onlar çekiyor, resmen televizyonlarında kendi adamlarına çektirtiyorlar.Onlar çekiyor, resmen televizyonlarında kendi adamlarına çektirtiyorlar. Belki şundan: Devlet müsaade ediyor; Harem'i idare eden diyânet mensupları doğru görmüyorlar. Belki şundan: Devlet müsaade ediyor; Harem'i idare eden diyânet mensupları doğru görmüyorlar. O yaptırmamaya çalışıyor ama elinden gelmeyince herkese de engel olamıyor, diyebiliriz. O yaptırmamaya çalışıyor ama elinden gelmeyince herkese de engel olamıyor, diyebiliriz.

Belki bu konunun ihtilaflı olmasının sebebi şudur: Resim yapmak ve heykel yapmak İslâm'da haramdır.Belki bu konunun ihtilaflı olmasının sebebi şudur: Resim yapmak ve heykel yapmak İslâm'da haramdır. Heykel kesinlikle haramdır. Heykel kesinlikle haramdır. Resimde de canlı insan resmi, hayvan resmi yapmak konusunda haramlık vardır. Resimde de canlı insan resmi, hayvan resmi yapmak konusunda haramlık vardır. Çiçek yaparsa haram değildir. Mesela bir manzara resmi yaparsa o haram değildir. Neden? Çiçek yaparsa haram değildir. Mesela bir manzara resmi yaparsa o haram değildir.

Neden?

O yaptığı canlı hayvanın sureti resmi [için] Allah âhirette o ressama veya heykeltıraşa;O yaptığı canlı hayvanın sureti resmi [için] Allah âhirette o ressama veya heykeltıraşa; "Onu yaptın, hadi canını da ver bakayım!" diyecek, azaplandıracak diye, bildiriliyor. "Onu yaptın, hadi canını da ver bakayım!" diyecek, azaplandıracak diye, bildiriliyor.

Onun için suret yapmak, heykel yapmak haram olduğundan "Resim de haram mı?" denilmiş. Onun için suret yapmak, heykel yapmak haram olduğundan "Resim de haram mı?" denilmiş.

Bazıları buna karşı diyorlar ki; "Fotoğraf makinesi resim yapmak gibi değildir.Bazıları buna karşı diyorlar ki;

"Fotoğraf makinesi resim yapmak gibi değildir.
Fotoğraf makinesinde mercekten ışık geçiyor, Allah'ın yarattığı ışık kağıdın üstüne aksediyor,Fotoğraf makinesinde mercekten ışık geçiyor, Allah'ın yarattığı ışık kağıdın üstüne aksediyor, orada tesir bırakıyor. Binânenaleyh, bu akstir;orada tesir bırakıyor. Binânenaleyh, bu akstir; havuza, aynaya ışınların aks etmesi gibidir, mahzuru yoktur." havuza, aynaya ışınların aks etmesi gibidir, mahzuru yoktur."

Bu uzun münâkaşalardan sonra bizim görüşümüze gelelim: Bu uzun münâkaşalardan sonra bizim görüşümüze gelelim:

Bugün fizikte, kimyada, biyolojide, tıpta vesairede resmin, fotoğrafların önemi çok artmıştır.Bugün fizikte, kimyada, biyolojide, tıpta vesairede resmin, fotoğrafların önemi çok artmıştır. Tedavide önemi vardır, ilimde önemi vardır. Onun için resmin hepsi haram değildir. Tedavide önemi vardır, ilimde önemi vardır. Onun için resmin hepsi haram değildir.

Ama insan resmi olup da sağ olsa, şu kadar miktarı yaşayabilecek şekildeAma insan resmi olup da sağ olsa, şu kadar miktarı yaşayabilecek şekilde boy resmi gibi olursa o doğru değildir. boy resmi gibi olursa o doğru değildir. Çünkü ecdâdına hürmetten, bazı kimselere sevgiden saygıdan Çünkü ecdâdına hürmetten, bazı kimselere sevgiden saygıdan yavaş yavaş onlara tapınmaya doğru gitmiştir tarih boyunca insanlar. yavaş yavaş onlara tapınmaya doğru gitmiştir tarih boyunca insanlar. Böyle bir durumu engellemek için İslâm bunu uygun görmüyor.Böyle bir durumu engellemek için İslâm bunu uygun görmüyor. Binânenaleyh, boy resimleri, insan resimleri -elle yapılanlar- tehlikelidir, günah olma ihtimali vardır. Binânenaleyh, boy resimleri, insan resimleri -elle yapılanlar- tehlikelidir, günah olma ihtimali vardır.

Fotoğraflar ihtilaflıdır. "Akistir" diyenler "mahzuru yoktur" demiş oluyor.Fotoğraflar ihtilaflıdır. "Akistir" diyenler "mahzuru yoktur" demiş oluyor. Akis de olsa yine tapınmaya, hürmete doğru götürebilir diye, "mahzur vardır" diyenler oluyor.Akis de olsa yine tapınmaya, hürmete doğru götürebilir diye, "mahzur vardır" diyenler oluyor. Binânenaleyh, mümkün olduğu kadar ihtiyaç yoksa yapmamaya çalışmalıdır.Binânenaleyh, mümkün olduğu kadar ihtiyaç yoksa yapmamaya çalışmalıdır. "Belki mahzurludur" diye sakınmak ihtiyata uygundur. "Belki mahzurludur" diye sakınmak ihtiyata uygundur.

Ama tamamen fotoğraftan da insanları soyutlayamayız çünkü ilim;Ama tamamen fotoğraftan da insanları soyutlayamayız çünkü ilim; tabiat ilimleri, biyoloji, fizik, kimya fotoğraf üzerine dönüyor. tabiat ilimleri, biyoloji, fizik, kimya fotoğraf üzerine dönüyor. Tapu muameleleri [vesaire] bir sürü işlemlerde mecburiyet oluyor.Tapu muameleleri [vesaire] bir sürü işlemlerde mecburiyet oluyor. Mecburiyet olan yerlerde müsaade olur. İslâm'ın genel kâidesi böyledir. Mecburiyet olan yerlerde müsaade olur. İslâm'ın genel kâidesi böyledir.

Evde albümde saklamak, tabii duvara asmaktan iyidir. Duvara asarsan; "Bu benim babamdı, dedemdi...Evde albümde saklamak, tabii duvara asmaktan iyidir. Duvara asarsan; "Bu benim babamdı, dedemdi... Bu benim karımla düğün günü çektiğim resimdi..." Karı koca resmi[ni koyuyor]. Olmaz. Bu benim karımla düğün günü çektiğim resimdi..." Karı koca resmi[ni koyuyor]. Olmaz. Mesela kadın açıkken resmini çekmişse, saçı görünüyorsa o resim dünyada mevcut olduğu müddetçeMesela kadın açıkken resmini çekmişse, saçı görünüyorsa o resim dünyada mevcut olduğu müddetçe -kadın ölse gitse bile- onun cezası ona gelir. Çekilen resim bir kere haram bir şekilde olmamalı. -kadın ölse gitse bile- onun cezası ona gelir. Çekilen resim bir kere haram bir şekilde olmamalı. Haram yerleri, saçları, göğüsleri, kolları filan görülecek gibi olmamalı. Haram yerleri, saçları, göğüsleri, kolları filan görülecek gibi olmamalı. İkincisi de, boy resimlerini asmak doğru değildir. İkincisi de, boy resimlerini asmak doğru değildir.

Soru: Mecburiyet yönünden içki fabrikasında çalışmak haram mıdır? Cevap: Haramdır.Soru: Mecburiyet yönünden içki fabrikasında çalışmak haram mıdır?

Cevap: Haramdır.
Çünkü içkinin imâli, taşınması, satılması, sunulması, sundurulması, satışı, hepsi yasaklanmıştır.Çünkü içkinin imâli, taşınması, satılması, sunulması, sundurulması, satışı, hepsi yasaklanmıştır. "Böyle yapanlar lanetlidir." deniliyor."Böyle yapanlar lanetlidir." deniliyor. Onun için, insan orada çalışmayıp başka iş bulmaya çalışacak, gayret edecek. Onun için, insan orada çalışmayıp başka iş bulmaya çalışacak, gayret edecek.

Konuşma Hakkında
Tema 1
Tema 2